Бастани
| Бастани | |
.jpg) Бастани (запырангүл мен пісте қосылған парсы балмұздағы). Гилак, Холлоуэй жолында. | |
|
|
Бастани (парсы: بستنی, жергілікті жерде бастани соннати (парсы: بستنی سنتی, «дәстүрлі балмұздақ») немесе бастани соннати заферани (парсы: بستنی سنتی زعفرانی «дәстүрлі запырангүл балмұздағы») — сүт, жұмыртқа, қант, раушан суы, запырангүл, ваниль және пістеден жасалған ирандық балмұздақ. Ол әдетте парсы балмұздағы ретінде белгілі. Бастаның құрамында жиі мұздатылған кілегей үлпектері бар[1]. Кейде ингредиент ретінде салеп қосылады.
Аб хавидж бастани (парсы: آب هویج بستنی) — балмұздақ сусыны сәбіз шырыны қосылған және кейде даршынмен, мускат жаңғағымен немесе басқа дәмдеуіштермен безендірілуі мүмкін.
Тарих[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бастанидің тарихы біздің дәуірімізге дейінгі б.з.д. 500 жыл шамасында басталуы мүмкін. Персиядағы Ахеменидтер империясында[2]. Қарға әр түрлі сироптар себіліп, «кескі» (шербет) деп аталатын жазғы дәм жасалды. Әдетте мұз запырангүл, жүзім шырыны, жемістер және басқа хош иістендіргіштермен араласқан. Он жыл бойы парсылармен соғысқан Александр Македонский балмен және салқындатылған қармен тәттілендірілген «кепшіктерді» жеген.
Б.з.д. 400 жылы парсылар раушан суы мен вермишельден жасалған фалуде деп аталатын шербетті де ойлап тапты (парсы: پالوده)[3]. Парсылар арабтарды балмұздақ пен фалудепен арабтардың Иранға басып кіруінен және Парсы Сасани империясы құлағаннан кейін таныстырды.
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ بستنیِ سنتیِ زعفرانی. iranchef. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 қазан 2013. Тексерілді, 9 сәуір 2014.
- ↑ Who Invented Ice Cream? — Ice Cream Inventor (ағыл.). www.icecreamhistory.net. — «History of ice creams begun around 500 BCE in the Persian Empire where ice was used in combination with grape juices, fruits, and other flavors to produce very expensive and hard to produce summertime treats.» Басты дереккөзінен мұрағатталған 1 қыркүйек 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 31 тамыз 2018.
- ↑ The History of Ice Cream & The Ice Cream Cone. Басты дереккөзінен мұрағатталған 16 қараша 2006.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 3 ақпан 2023.