Ресей Коммунистік партиясы
| Ресей Федерациясының Коммунистік партиясы | |
| орыс. Коммунистическая партия Российской Федерации | |
| РФКП, КПРФ | |
 | |
| Басшысы | |
|---|---|
| Негізін салушы | |
| Құрылған жылы |
19 маусым 1990 жыл |
| Штаб-пәтері |
Малый Сухаревский жолағы, 3-үй, 1-корпус, Мәскеу |
| Идеологиясы |
XXI ғасыр социализмі[2] |
| Интернационалы |
КПО—КОКП |
| Жастар ұйымы |
|
| Мүшелер саны |
162,173 (2016)[6] |
| Ұраны |
«Ресей! Еңбек! Демократия! Социализм!» (орыс. «Россия! Труд! Народовластие! Социализм!»[6]) |
| Мемлекеттік думадағы мандаты |
57 / 450 |
| Федерация Кеңесіндегі мандаты |
4 / 450 |
| Әнұраны | |
| Партиялық мөр |
|
| Сайты | |
Ресей Федерациясының Коммунистік партиясы (қысқартқанда РФКП, орыс. Коммунистическая партия Российской Федерации, КПРФ[6]) — Ресейдің ұлтшыл[5] және коммунистік ресми тіркелген саяси партиясы. Ресми идеологиясы — XXI ғасыр социализмі[2] және марксизм-ленинизм[3]. Бұл Ресейдегі «Біртұтас Ресейден» кейінгі екінші ең ірі саяси партия.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
РФКП өз негізін 1898 жылы пайда болған Ресейлік социал-демократиялық жұмысшылар партиясынан алады. Партия 1903 жылы меньшевиктер (азшылық) және большевиктер (көпшілік) партияларына бөлінді; Владимир Ленин басқарған екіншісі кейін Кеңес Одағы Коммунистік Партиясына (КОКП) айналды және Қазан төңкерісі кезінде билікке келді. 1991 жылғы сәтсіз төңкерістен кейін Ресей президенті Борис Ельцин КОКП-ға тыйым салған соң, 1993 жылы 14 ақпанда Ресей коммунистерінің кезектен тыс екінші съезінде РФКП құрылды. Жаңа құрылған партия өзін РКФСР Коммунистік партиясының мұрагер партиясы ретінде жариялаған.
РФКП тез арада Ресейдегі ең ірі партияға айналды, оның құрылғанынан көп ұзамай 500,000 мүшесі болды, бұл басқа партиялар мүше санынан екі есе көп.[5]
Екінші кезектен тыс съез барысында партияның тең құрылтайшысы Геннадий Зюганов РФКП төрағасы болып сайланды.[5] Бұдан бұрын Зюганов «ұлтшыл-патриоттік» Ұлттық құтқару майданы ұйымының төрағасы болды.
РФКП-ның 1995 жылғы парламент сайлауындағы жақсы нәтижесінен кейін ол 1996 жылғы президент сайлауында 6%-ға жуық рейтингі бар[7] сол кездегі президент Борис Ельцинге қарсы басты оппозициялық күш болды.[5] Ельцинге қарсы тұру үшін Зюганов ұлтшыл ұйымдардан құрылған «халық-патриоттық блок» ұйымдастырды.[5] Ельциннің 54% дауыспен жеңіске жеткенінен кейін 1996 жылы 7 тамызда Зюгановты қолдайтын коалиция 30-дан астам солшыл және ұлтшыл ұйымдардан тұратын Ресей халықтық патриоттық одағына (НПСР) ресми ұйымға айналды. Одақ құрамында Сергей Бабурин басқарған Ресейдің Бүкілхалықтық Одағы да болған. Ол 2000 жылғы президенттік сайлауда Зюгановты қолдады.
2003 жылғы парламенттік сайлауда партия жинаған дауыстар күрт төмендеп, 113 мандаттан 52 мандатқа дейін түсті. Зюганов сол сайлаудың әділдігіне күмән келтірді және үкіметті дауыс ұрлау үшін жалған Родина партиясын құрды деп айыптады. РФКП-ны 2007 жылғы Дума сайлауында Сергей Бабуриннің одағы мақұлдады.
2012 жылғы президенттік сайлауда Зюганов 2011 жылғы парламент сайлауындағы заң бұзушылықтарды айыптады, бірақ ол 2011 жылғы желтоқсандағы жаппай шерулердіі ұйымдастырушыларына да қарсылығын білдірді. 2011 жылдың 18 желтоқсанында Мәскеу мен Санкт-Петербургтегі сайлаудың заңсыздығына наразылық білдірген партиялық митингілерге партияның бірнеше мың жақтаушылары ғана қатысты, негізінен егде адамдар.[8]
2022 жылы Ресейдің Украинаға басып кіруінен кейін РФКП және Зюгановтың өзі соғысты қолдайтынын жариялады.[9]
Басшылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2016 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша партияның 85 аймақтық ұйымы, 2350 жергілікті филалы, және 162,163 мүшесі бар.[6] КОКП сияқты, партия Орталық Комитетпен басқарылады.
Сайлаулардағы нәтижелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Президент сайлаулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Сайлау | Үміткері | 1-айналымы | 2-айналымы | Нәтижесі | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дауыс саны | % | Дауыс саны | % | ||||
| 1996 | .jpg)
|
Геннадий Зюганов |
24,211,686 | 32.03 | 30,102,288 | 40.31 | Сайланбады
|
| 2000 | 21,928,468 | 29.21 | Сайланбады
| ||||
| 2004 | 
|
Николай Харитонов |
9,513,313 | 13.69 | Сайланбады
| ||
| 2008 | 
|
Геннадий Зюганов |
13,243,550 | 17.72 | Сайланбады
| ||
| 2012 | 12,318,353 | 17.18 | Сайланбады
| ||||
| 2018 | _(a).jpg)
|
Павел Грудинин |
8,659,206 | 11.77 | Сайланбады
| ||
| 2024 | .jpg)
|
Николай Харитонов | 3,768,470 | 4.31 | Сайланбады
| ||
Парламент сайлаулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Сайлауы | Төрағасы | Дауыс саны | % | Мандат саны | +/– | Орны | Позициясы (де-юре) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1993 | .jpg)
|
Геннадий Зюганов |
6,666,402 | 12.40 | 42 / 450 |
3 | Оппозиция | |
| 1995 | 15,432,963 | 22.3 | 157 / 450 |
▲ 115 | ▲ 1 | Оппозиция (1995–1998) | ||
| Коалиция (1998–1999) | ||||||||
| Оппозиция (1999) | ||||||||
| 1999 | 16,196,024 | 22.29 | 113 / 450 |
▼ 44 | ▬ 1 | Оппозиция | ||
| 2003 | 7,647,820 | 12.61 | 51 / 450 |
▼ 62 | ▼ 2 | Оппозиция | ||
| 2007 | 8,046,886 | 11.57 | 57 / 450 |
▲ 6 | ▬ 2 | Оппозиция | ||
| 2011 | 12,599,507 | 19.19 | 92 / 450 |
▲ 35 | ▬ 2 | Оппозиция | ||
| 2016 | 7,019,752 | 13.34 | 42 / 450 |
▼ 50 | ▬ 2 | Оппозиция | ||
| 2021 | 10,660,599 | 18.93 | 57 / 450 |
▲ 15 | ▬ 2 | Оппозиция | ||
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ КОРНЯ, Анастасия КПРФ ТЕРЯЕТ ОТЦА-ОСНОВАТЕЛЯ (орыс.). Независимая (7 июня 2004). Тексерілді, 9 тамыз 2023.
- ↑ a b Программа партии (орыс.). РФКП ресми сайты. Тексерілді, 9 тамыз 2023.
- ↑ a b Nordsieck, Wolfram Parties (ағыл.). Parties and Elections in Europe. Тексерілді, 9 тамыз 2023.
- ↑ Klußmann, Uwe Far-Left prepares for Russia's Election: Campaigning Communists Evoke Ghost of Stalin (ағыл.). der Spiegel (18 February 2008). Тексерілді, 9 тамыз 2023.
- ↑ a b c d e f g h i Bozóki, A. және Ishiyama J. The Communist Successor Parties of Central and Eastern Europe — 2002. — ISBN 978-0-7656-1389-9.
- ↑ a b c d e О партии. Краткая справка (орыс.). РФКП ресми сайты. Тексерілді, 9 тамыз 2023.
- ↑ ДМИТРОВ, Игорь және ОКУНЕВ, Дмитрий «Все шло к возврату к СССР» 25 лет назад Ельцин выиграл главные в истории России выборы. Чего стоила эта победа? (орыс.). Lenta (3 июля 2021). Тексерілді, 20 мамыр 2023.
- ↑ David M. Herszenhorn Where Communists See an Opening, Many Russians See a Closed Door (ағыл.). The New York Times (20 December 2011). Тексерілді, 9 тамыз 2023.
- ↑ Г.А. Зюганов: Нет фашизму на нашей земле! (орыс.). РФКП ресми сайты (4 марта 2022). Тексерілді, 9 тамыз 2023.