Шағалалы (өзен)

Шағалалы өзені
Сипаттамасы
Ұзындығы	234 км
Су алабының ауданы	9220 км²
Су алабы	Ертіс алабы
Су ағысы
Бастауы	Көкшетау қыраты
• Координаттары	52°48′44″ с. е. 68°33′21″ ш. б.52.81222° с. е. 68.55583° ш. б. / 52.81222; 68.55583
Сағасы	Шағалалытеңіз көлі
• Координаттары	54°00′01″ с. е. 69°46′46″ ш. б.54.00028° с. е. 69.77944° ш. б. / 54.00028; 69.77944
Орналасуы
Ел	Қазақстан
Аймақ	Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау, Тайынша, Ақмола облысының Зеренді ауданы

 Басқа мағыналар үшін Шағалалы деген бетті қараңыз.

Шағалалы – Ертіс алабындағы өзен.

Географиялық орны

Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау, Тайынша, Ақмола облысының Зеренді ауданының аумағы арқылы ағатын өзен. Ұзындығы 234 км, су жиналатын алабы 9220 км².

Бастауы

Көкшетау қыратынан басталып, Шағалалытеңіз көліне құяды.

Гидрологиясы

Негізгі салалары - Терісбұтақ (27 км), Қошқарбай (49 км), Ащыөзен (23 км). Алабы жоғарғы және орталығы бөлігінде Қопа көліне құйғанға дейін қыратты-төбелі, төменгі бөлігінде жазықты. Аңғары Қопа көліне дейін айқын қалыптасқан, көбінесе жәшік тәрізді, ені 10 — 15 м-ден 1 — 1,4 км-ге дейін өзгереді, жарқабағының биіктігі 10 — 15 м. Қопа көлінен төменде аңғары айқын байқалмайды, айналадағы ортамен тұтасып кеткен. Жайылмасы екі жиекті, орташа ені 0,1 — 0,2 км, енділеу жері 3 — 4 км (Қопа көлі маңында), суы мол жылдары 3 — 6 тәулік бойы биіктігі 0,7 — 1,3 м су басады. Арнасы ирелеңді, Қопа көліне дейін орташа биіктігі 1,2 — 1,3 м, сағасында 0,5 — 0,7 м. Жауын-шашын, жер асты суымен толығады. Көктемде 20 — 40 күндей тасып, жазғы-күзгі кезеңде сабасына түседі. Суының минералдары көктемгі су тасу кезінде жоғары ағысында 200 — 600 мг/л-ден төменде 300 — 700 мг/л-ге, жазғы сабалық кезеңде, 700 — 900 мг/л-ден 1000 — 1100 мг/л-ге дейін өзгереді. Орташа көп жылдық су өтімі Северный ауылы тұсында 1,42 м³/с., лайлылығы 600 — 700 г/м³. Өзен суы егістік, шабындық жерлерді суаруға, елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз етуге пайдаланылады.