Кеуел: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:Capparis fruit.JPG|right|thumb|right|200px| Кеуел]] |
[[Сурет:Capparis fruit.JPG|right|thumb|right|200px| Кеуел]] |
||
'''Кеуел''' ([[Латын тілі|лат]]. ''Capparis spinosa'')<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref> – көп жылдық, [[кеуелдер |
'''Кеуел''' ([[Латын тілі|лат]]. ''Capparis spinosa'')<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref> – көп жылдық, [[кеуелдер тұқымдасы]]на жататын шөп тектес, жартылай [[бұта]]лы [[өсімдік]]. |
||
== Сипаты == |
== Сипаты == |
||
| 10-жол: | 10-жол: | ||
* Тұқымы арқылы көбейеді, [[жәндіктер]]мен тозаңданады, [[құстар]]мен, кейбір [[сүтқоректілер]]мен ([[борсық]], [[кірпі]], тағы басқа) тарайды. |
* Тұқымы арқылы көбейеді, [[жәндіктер]]мен тозаңданады, [[құстар]]мен, кейбір [[сүтқоректілер]]мен ([[борсық]], [[кірпі]], тағы басқа) тарайды. |
||
* [[Мамыр]] айынан бастап [[күз]]ге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады. |
* [[Мамыр]] айынан бастап [[күз]]ге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады. |
||
* Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 [[түр]]і белгілі. [[Қазақстан]]да [[Жетісу]], [[Іле Алатауы]]ның, [[Қаратау]]дың, Батыс [[Тянь-Шань]]ның [[Сазды|сазды]] |
* Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 [[түр]]і белгілі. [[Қазақстан]]да [[Жетісу]], [[Іле Алатауы]]ның, [[Қаратау]]дың, Батыс [[Тянь-Шань]]ның [[Сазды|сазды]], [[қиыршықтас]]ты, [[шөл]]ді, [[сортаң]] жерлерінде кездеседі. <ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref><ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref> |
||
== Емдік қасиеті == |
== Емдік қасиеті == |
||
19:07, 2013 ж. қарашаның 21 кезіндегі нұсқа
Кеуел (лат. Capparis spinosa)[1] – көп жылдық, кеуелдер тұқымдасына жататын шөп тектес, жартылай бұталы өсімдік.
Сипаты
- Сабағы жайыла өседі.
- Тамыр жүйесі өте қуатты.
- Жапырақтары онша үлкен емес, эллипс тәрізді, кезектесіп орналасқан, сағақтарының түбінде тікенектері бар.
- Гүлдері ірі, ақ түсті, гүл сабақтары ұзын, жапырақтарының қуысында бір-бірден орналасқан. Гүл тостағаншасы төрт қалақшадан, гүл тәжі төрт гүл жапырақшасынан тұрады.
- Жемісі сопақша келген, етті, көп тұқымды, қауашақ секілді жидек. Жемісі сырт жағынан қарағанда жасыл түсті, ал ішкі жағынан - қызыл түсті. Дәмі қарбыздың дәміне ұқсайды. Піскен жемісін жеуге болады. Жемісінің құрамында белоктық заттар, тұқымында май көп. Гүлінен ара бал жинайды.
- Тұқымы арқылы көбейеді, жәндіктермен тозаңданады, құстармен, кейбір сүтқоректілермен (борсық, кірпі, тағы басқа) тарайды.
- Мамыр айынан бастап күзге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады.
- Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 түрі белгілі. Қазақстанда Жетісу, Іле Алатауының, Қаратаудың, Батыс Тянь-Шаньның сазды, қиыршықтасты, шөлді, сортаң жерлерінде кездеседі. [2][3]
Емдік қасиеті
- Жемісінің құрамында 12% -ке дейін қант, 18% -ке дейін белок, эфир майлары, 0,32% рутин, 150мг аскорбин қышқылы, 25-36% -ке жуық тамақ орнына пайдалануға жарайтын майлар, тамырында каппаридин деген глюкозид бар.
- Кеуелдің тамырын дәрі ретінде қолдану ертедегі араб медицинасынан Орта Азия халықтары медицинасына ауысқан.
- Бұл өсімдіктің тамырын бруцеллезге, ревматизмге қарсы және жүйке жүйесін тыныштандыру үшін, тістің ауырғанын, жарақаттарды емдеу үшін пайдаланады.
- Қазақтың халық медицинасында кеуелдің тамырын радикулитті емдеу үшін бірден бір бағалы дәрі ретінде қолданады.
- Өсімдіктің тамырымен бауырды және талақ ауруларын, сары ауруды емдейді.
- Жапырақтары мен бұтақтарын қант диабетін, ал тұқымын бас ауруларын емдеу үшін қолданады.
- Өсімдіктің жемісімен жемсау ауруын, ал оның қайнатындысымен геморройды, тіс ауруларын емдейді.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- ↑ Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы
- ↑ Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
.