Томас Джефферсон

	Томас Джефферсон; Thomas Jefferson
	;
Лауазымы
4 наурыз 1801 — 4 наурыз 1809
Вице-президент	Джордж Клинтон
Ізашары	Джон Адамс
Ізбасары	Джеймс Мэдисон
4 наурыз 1797 — 4 наурыз 1801
Президент	Джон Адамс
Ізашары	Джон Адамс
Ізбасары	Аарон Бёрр
Өмірбаяны
Дүниеге келуі	13 сәуір 1743 ; Шэдуэлл, Вирджиния, Британ империясы
Қайтыс болуы	4 шілде 1826 (83 жас); Шарлотсвилль, Вирджиния, АҚШ
Әкесі	Питер Джефферсон
Анасы	Джейн Рандольф Джефферсон
Жұбайы	Марта Уэйльс Скелтон Джефферсон
Балалары	Марта Джефферсон Рандольф, Джейн Рандольф, Мэри Уэйльс, Люси Элизабет (1780–1781), Люси Элизабет (1782–1785)
Қолтаңбасы
Ортаққордағы Томас Джефферсон
	өңдеу

Томас Джефферсон (ағылш. Thomas Jefferson; 13 сәуір 1743, Шэдуэлл, Вирджиния, Британ империясы — 4 шілде 1826, Шарлотсвилль, Вирджиния, АҚШ) — америкалық ағартушы және мемлекеттік қайраткер, АҚШ тәуелсіздік декларациясы жобасының авторы^[1] , АҚШ-тың 3-ші президенті және 2-ші вице-президенті. Мамандығы - адвокат.^[2]

Саяси мансабы

1769-1774 жылдары Вирджиния заң шығару жиналысының депутаты болған.
1775 жылы Солтүстік Америка отарларының Ұлыбританиядан бөлініп шығуы туралы шешім қабылдаған Құрлықаралық конгресс мүшелігіне сайланған.
1779-1781 жылдары Вирджиния губернаторы,
1785-1789 жылдары АҚШ-тың Франциядағы елшісі,
1790-1793 жылдары Джордж Уошингтонның Ӏ-үкіметінде мемлекеттік хатшы,
1796 жылы вице-президент, 1800-1808 жылдары АҚШ президенті болды. Ол «АҚШ тәуелсіздік декларациясының» жобасын жасау барысында "жоғарғы билік құдайдың билігімен дариды" деген көзқарасқа қарсы шығып, табиғи құқықтар ілімін ұсынды. Отар аймақтар мен метрополия тұрғындарының теңдігін, халықтық төңкеріс жасау құқын жақтады. Монархиялық билікті табиғи құқық және қоғамды келісім тұрғысынан сынап, халық билігін негіздеді. Адамның табиғи құқықтарын мемлекет белгілеген заңдардан жоғары қойды. Үкімет тарапынан жеке адам құқықтарын бұзуға жол бермеу мақсатында мемлекеттік биліктің міндеттерін шектеуді талап етті. Ұсақ өндірушілердің мүддесін қорғап, фермерлердің демократиялық республикасын құруды аңсады. Джефферсон басқа саяси қайраткерлермен бірге АҚШ Конституциясын жазуға қатысып, адам құқықтары мен бостандықтарына қатысты 10 толықтыру ("Билль о правах") енгізді. Президент міндетін атқару барысында Джефферсон әртүрлі әлеуметтік топтар арасында келісім саясатын орнықтырып, реакциялық сипаттағы заңдардың күшін жойды; армияны, флотты, мемлекеттік аппаратты едәуір қысқартып, Луизиана штатын АҚШ-қа қосты.
1809 жылы президенттік мерзімі аяқталған соң саясатқа араласудан бас тартты.
1819 жылдан өмірінің соңына дейін өзі құрған Вирджиния университетін басқарды.

Галерея

Томас Джефферсонның портреті, Тадеуш Костюшко
Томаса Джефферсонның портреті Рембрандт Пил
Джефферсонның Вашингтондағы мемориалы
Жатқан жеріндегі Ескерткіш
Томас Джефферсонның ескерткіші
Ротонда Виргиния университеті

Дереккөздер

↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. – 569 б. ISBN 9965-808-89-9
↑ Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.ISBN 9965-32-491-3

[1] Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. – 569 б. ISBN 9965-808-89-9

[2] Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.ISBN 9965-32-491-3

[1]

[2]