Вьетнам — Қазақстан қатынастары

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Вьетнам — Қазақстан қатынастары — 1992 жылы 29 маусымда орнатылды

Дипломатиялық қатынасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1991 жылы 27 желтоқсанда Вьетнам Қазақстанның тәуелсіздігін мойындады.

1992 жылы 29 маусымда дипломатиялық қатынастар орнатылды.

2008 жылы Қазақстанда Вьетнамның Елшілігі ашылды.

2013 жылы Вьетнамда Қазақстанның Елшілігі ашылды.

2019 жылдың 18 мамырынан бастап Ерлан Байжанов Қазақстанның Вьетнамдағы Елшісі қызметін атқаруда.

2022 жылдың 3 ақпанынан бастап Фам Тхай Ньы Май ханым Вьетнамның Қазақстандағы Елшісі қызметін атқаруда.

Саяси ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Вьетнам Қазақстанның Оңтүстік-Шығыс Азиядағы негізгі серіктестерінің бірі болып табылады. Қазақстан мен Вьетнам арасында өзара сенім мен қолдауға негізделген достық қарым-қатынастар орнатылды.

1994 жылы ақпанда Вьетнамның Сыртқы істер министрі Нгуен Ман Камның Қазақстанға сапармен келді.

1994 жылы маусымда Вьетнам Премьер-Министрі Во Ван Киет Қазақстанға ресми сапармен келді.

2009 жылы 17 сәуірде Боао Азия форумы аясында (Хайнань аралы, Қытай) Қазақстанның Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Вьетнам Премьер-Министрі Нгуен Тан Зунгпен кездесті.

2009 жылы 14-15 қыркүйекте Вьетнам Премьер-Министрі Нгуен Тан Дунг Астанаға ресми сапармен келді.

2011 жылғы 30 қазан - 1 қараша аралығында Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Вьетнамға ресми сапармен барды.

2012 жылы 10-11 қыркүйекте Вьетнам Президенті Чыонг Тан Шанг Қазақстанға мемлекеттік сапармен келді.

2015 жылы 29-30 мамырда Вьетнам Премьер-Министрі Нгуен Тан Зунг ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер мен Вьетнам арасындағы еркін сауда аймағын құру туралы келісімге қол қою рәсіміне қатысу үшін Қазақстанға жұмыс сапармен келді.

2022 жылы 17-18 тамызда ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі М.Б. Тілеуберді Вьетнамға ресми сапармен барды.

2022 жылы 12-13 қазанда Вьетнамның Вице-президенті Во Тхи Ань Суан ханым АӨСШК 6-шы Саммитіне қатысу мақсатында Астанаға келіп, сапардың аясында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев, ҚР Парламенті Сенатының Төрағасы М.Әшімбаев және ҚР Премьер-Министрі Әлихан Смайыловпен кездесті.

Қазақстан мен Вьетнамның сыртқы саяси ведомстволары арасында тұрақты негізде сімаралық саяси консультациялар өткізіледі. Соңғы саяси консультациялар 2020 жылы қарашада онлайн форматта өтті.

2023 жылдың 21 тамызында Қазақстан президентінің Вьетнамға сапары барысында 12 мелекетаралық құжаттарға қол қойды:

  1. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Вьетнам Социалистік Республикасының Үкіметі арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықты жедел дамыту жөніндегі 2023-2025 жылдарға арналған бірлескен іс-қимылдар жоспары;
  2. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Вьетнам Социалистік Республикасының Үкіметі арасындағы ұлттық паспорттардың иелерін визалық талаптардан босату туралы келісім;
  3. Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі мен Вьетнам Социалистік Республикасының Мәдениет, спорт және туризм министрлігі арасындағы туризм саласындағы ынтымақтастық туралы меморандум;
  4. «Сауда саясатын дамыту орталығы» АҚ (QazTrade) мен Вьетнамның сауданы дамытуға жәрдемдесу агенттігі (VietTrade) арасындағы саудаға жәрдемдесу саласындағы ынтымақтастық туралы меморандум;
  5. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Инвестиция комитеті мен Вьетнам Социалистік Республикасы Сыртқы инвестиция агенттігі арасындағы ынтымақтастық туралы меморандум;
  6. «Қазпошта» АҚ мен Viet Post корпорация арасындағы электрондық коммерцияны дамыту саласындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
  7. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі мен VietJet Aviation арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
  8. «ҚазМұнайГаз» ҰK» АҚ мен Sovico Group арасындағы мұнай-газ жобаларына инвестициялар саласындағы ынтымақтастық бойынша өзара түсіністік туралы меморандум;
  9. «Қазақстан Темір Жолы» ҰК» АҚ мен Sovico Group компаниясы арасындағы транспортық-логистикалық инфрақұрылымды дамыту саласындағы ынтымақтастық жөніндегі өзара түсіністік туралы меморандум;
  10. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Инвестиция комитеті мен Crystal Bay Tourism Group JSC арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум;
  11. Microtech DFS Vietnam Company Limited пен Vela Corporation арасындағы ынтымақтастық туралы келісім;
  12. «Хабар» Агенттігі» АҚ мен Vietnam Television арасындағы өзара түсіністік туралы меморандум.[1]

Парламентаралық ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Екі елдің парламенттері арасындағы ынтымақтастық белсенді дамып келеді.

2015 жылы 27-31 наурызда ҚР Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Қабиболла Жақыповтың Вьетнамға ресми сапары өтті.

2017 жылы 16-18 қазанда Вьетнам Ұлттық Ассамблеясының Төрағасы Нгуен Тхи Ким Нганның Қазақстанға ресми сапары өтті.

2018 жылы 9 қазанда Анталияда (Түркия) Еуразия елдері парламенттері спикерлерінің 3-ші кездесуі аясында және 2019 жылғы 8 сәуірде Дохада (Катар) Парламентаралық одақтың 140-шы Ассамблеясы аясында ҚР Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Н.Нығматулин мен Вьетнам Ұлттық Ассамблеясының Төрағасы Нгуен Тхи Ким Нган арасындағы кездесулер өтті.

2019 жылы23-24 қыркүйек Еуразия елдері парламенттері спикерлерінің 4-ші кездесуіне қатысу үшін Вьетнам Ұлттық Ассамблеясы Төрағасының орынбасары Тонг Тхи Фонг ханым Нұр-Сұлтанға келді.

2019 жылы 13-15 қарашада Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Н.Нығматулиннің Ветнамға ресми сапары өтті.

Қазақстан Парламенті мен Вьетнам Ұлттық Ассамблеясында парламентаралық ынтымақтастықты дамыту үшін достық топтары құрылды.

Сауда-экономикалық ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Соңғы жылдары Қазақстан мен Вьетнам арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықтың көрсеткіштері сенімді өсуді көрсетіп отыр.

Қазақстанның Вьетнаммен сыртқы сауда айналымы 2022 жылы 525,7 млн АҚШ долларын құрды. Бұл 2021 жылының көрсеткішімен салыстырғанда 23,4%-ға жоғары. Бұл ретте экспорт 125,6 млн АҚШ долл. (+55%), ал импорт 400,1 млн АҚШ долл. (+15,9%) құрды.

Қазақстаннан Вьетнамға экспортталатын негізгі тауарлар: өңделмеген қорғасын (44,9%), өңделмеген мырыш (34,8%), легирленбеген болаттан жасалған ыстықтай прокат (15,9%), басқа кендер мен концентраттар (1,1).

Вьетнамнан Қазақстанға импортталатын негізгі тауарлар: телефон аппараттары (52,6%), шаңсорғыштар (6,4%), микрофондар мен дауыс зорайтқыштар (5,7%), компьютерлер (5,5%), баспа техникасы (2,9%), электронды интегралдық схемалар (2,9%), теледидарлар, мониторлар мен проекторлар (2,5%), шиналар (1,6%).

Қазақстан мен Вьетнам арасында Сауда-экономикалық және ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия құрылды (1997 жылы). Комиссияның 10-шы отырысы 2022 жылы 26 қыркүйекте Ханой қаласында өтті. 2023 жылы 30-31 наурызда Ханой қаласында аталған комиссияның Ауыл шаруашылығы жөніндегі кіші комитетінің бірінші отырысы өтті.

Көлік және логистика[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2022 жылы қазаннан бастап екі ел арасындағы тікелей әуе қатынасы қалпына келтірілді. Қазақстандық «Sunday Airlines» әуе компаниясы аптасына екі рет «Алматы – Камрань» бағыты бойынша, ал «VietJet» вьетнамдық әуекомпаниясы Камрань қаласынан Астана мен Алматыға аптасына 4 рет тікелей рейстерді жүзеге асырады.

Виза[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазақстан азаматтары Вьетнамға бару үшін арнайы сайттан электронды виза алуы қажет.

Вьетнам азаматтары Қазақстанға бару үшін 30 күнге виза талап етілмейді.

2023 жылдың 21 тамызында Қазақстан президентінің Вьетнамға сапары елдер арасында визасыз режимге қол қойды[2]

Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазақстан-Вьетнам жолында мәдени-гуманитарлық байланыстарды дамыту маңызды рөл атқарады.

2012 жылғы 10-16 қыркүйекте Қазақстанда Вьетнам мәдениетінің күндері өтті.

2013 жылғы 11-14 маусымда Ханойда Қазақстанның Вьетнамдағы мәдениет күндері өтті.

2013 жылы Ханой педагогикалық университетінде Абай атындағы ғылым және мәдениет орталығы өз жұмысын бастады.

2014 жылғы 19 мамырда Абай атындағы ҚазҰПУ-де Вьетнам мәдениеті және білім беру орталығының ашылу салтанаты өтті.

2020 жылы желтоқсанда Қазақтың ұлы жазушысы Абай Құнанбаевтың вьетнам тілінде «Тәңір сөздері» кітабының тұсаукесері өтті.

2021 жылдың қарашасында Дананг қаласында қазақ көркем фильмдерінің күндері өтті.

2021-2022 жжылы вьетнам тілінде «Қазақ ертегілерінің» үш томдығы жарық көрді.

2022 жылы вьетнам тілінде Ілияс Есенберлиннің «Көшпенділер» романының трилогиясы жарық көрді.

Білім саласындағы ынтымақтастық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үкіметаралық келісім шеңберінде қазақстандық және вьетнамдық студенттер екі елдің жоғары оқу орындарында алмасу бойынша білім ала алады.

Шарттық-құқықтық база[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дипломатиялық қарым-қатынастың 30 жылы ішінде кең ауқымды қарым-қатынастар аясында серіктестіктің одан әрі нығаюына ықпал ететін елеулі шарттық-құқықтық база құрылды. Барлығы 50-ден астам мемлекетаралық, үкіметаралық және ведомствоаралық шарттар мен келісімдерге қол қойылды. [3]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. aikyn.kz Вьетнамда 12 құжатқа қол қойылды  (қаз.). Тексерілді, 21 тамыз 2023.
  2. informburo.kz Қазақстан мен Вьетнам Үкіметі визасыз режимге қол қойды. Тексерілді, 21 тамыз 2023.
  3. Қазақстанның Вьетнамдағы Елшілігі Қазақстан-Вьетнам қатынастары туралы  (қаз.). Тексерілді, 21 тамыз 2023.