Д

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Cyrylicka litera Д.PNG
  Қазақ кирил әліпбиі  
Аа Әә Бб Вв Гг Ғғ Дд
Ее Ёё Жж Зз Ии Йй Кк
Ққ Лл Мм Нн Ңң Оо Өө
Пп Рр Сс Тт Уу Ұұ Үү
Фф Хх Һһ Цц Чч Шш Щщ
Ъъ Ыы Іі Ьь Ээ Юю Яя
Keyboard KAZ.png

Д, д — кириллицаға негізделген әліпби әрпі.

Тілдің ұшы жоғарғы күрек тістердің түбіне тиіп, кері қайтуы әрі дауыс шымылдығының қатысуы арқылы жасалатын дауыссыз дыбысты таңбалайтын әріп.

Қазақ тілінде Д фонемасы жуан я жіңішке дауысты дыбыспен тіркесуіне қарай жуан (мысалы, адам, дана) және жіңішке (мысалы, дене, дән) болып айтылады. Д қазақтың байырғы сөздерінің аяғында жазылмайды, тек орыс тілі арқылы келген сөздердің соңында (мысалы, анод, катод) кездеседі. Кейде ауызекі тілде кейбір жеке Т-дан басталатын сөздердің басында Д дыбысымен айтылады (деңіз-теңіз, түзу-дүзу, тізе-дізе) айтылады[1][2][3].

Кодтар кестесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Код Регистр Ондық
код
16-лық
код
8-дік
код
Екілік код
Юникод Бас 1044 0414 002024 00000100 00010100
Кіші 1076 0434 002064 00000100 00110100
ISO 8859-5 Бас 180 B4 264 10110100
Кіші 212 D4 324 11010100
КОИ-8 Бас 228 E4 344 11100100
Кіші 196 C4 304 11000100
Windows-1251 Бас 196 C4 304 11000100
Кіші 228 E4 344 11100100

HTML жүйесінде бас әріп «Д»-ны &#1044 немесе &#x414, ал кіші «д» әріпін - &#1076 немесе &#x434 деп белгілейді.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 3 том
  2. Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962
  3. Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ., Қазіргі қазақ тілі. Лексика. Фонетика, А., 1962
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Cyrillic alphabet