Посткеңестік кеңістік

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Jump to navigation Jump to search
Ағылшын алфавиті бойынша реттелген посткеңестік мемлекеттер:
1. Армения; 2. Әзірбайжан; 3. Белорусь; 4. Эстония;
5. Грузия; 6. Қазақстан; 7. Қырғызстан; 8. Латвия;
9. Литва; 10. Молдавия; 11. Ресей; 12. Тәжікстан;
13. Түрікменстан; 14. Украина; 15. Өзбекстан

Посткеңестік кеңістік, немесе сондай-ақ бұрынғы КСРО құрамындағы республикалар, ТМД және Балтық маңы (Балтық теңізі жағалауындағы елдер) елдері — бұл КСРО-ның ыдыру кезеңінде, яғни, 1991 жылы тәуелсіздіктерін алған мемлекеттер.

Мемлекеттер және географиялық аймақтар[өңдеу]

Посткеңестік елдер:
     Ресей      Балтық елдері      Шығыс Еуропа      Оңтүстік Кавказ      Орталық Азия

Негізінен посткеңестік мемлекеттерді келесі бес топқа бөледі:

Балтық елдері

Шығыс Еуропа

Оңтүстік Кавказ

Орталық Азия

Ресей

Мемлекеттердің қазіргі президенттері[өңдеу]

Тарихи байланыстар[өңдеу]

Ресей шығыс-славян посткеңестік мемлекеттерімен тарихи тығыз байланыста, себебі Ресейдің мемлекеттілігі олардың шекарасында құрылды. Олардың түпкі тамыры — Киев Русі.

Орталық Азия және Оңтүстік Кавказ Ресей империясына тек XVIII және XIX ғасырларда ғана қосылды.

ТМД және Балтық елдері[өңдеу]

2009 жылға дейін «ТМД және Балтық маңы елдері» шекарасы ұғымы «посткеңестік кеңістік» атты ұғыммен тең болған. 2009 жылы Грузия ТМД құрамынан шығып кетті, ал 2018 жылы соның ізінше Украина да шықты.

Бұл тіркес 1991 жылдың желтоқсанынан кейін, Балтық жағалауы республикалары (Латвия, Литва, Эстония) ТМД-ға (Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы) кіруден бас тартқан кезде пайда болды. Бұл елдер тәуелсіз мемлекеттер арасындағы қатынастарды реттеуге арналған аймақтық халықаралық ұйымға кіруден бас тартты.

Экономика[өңдеу]

1991—2007 жж. жалпы ішкі өнімдегі (ЖІӨ) өзгерістер[1]

Мемлекет 1991* 1996 2001 2006 2011 Айналымдағы
жыл**
Шығыс Еуропа елдері
Ресей 100 63.1 74.5 103.3 118.3 1997
Украина 100 47.2 51.8 73.7 75.9 2000
Белорусь 100 67.9 94.0 141.5 192.5 1996
Молдавия 100 45.2 45.0 62.5 74.5 1997
Балтық елдері
Эстония 100 ? ? ? ? ?
Латвия 100 67.8 92.9 143.1 130.1 1993
Литва 100 64.6 81.5 119.8 123.9 1995
Орталық Азия
Қазақстан 100 69.3 88.5 141.4 185.7 1996
Қырғызстан 100 58.9 76.1 89.6 114.4 1996
Тәжікстан 100 34.1 45.2 56.0 98.1 1997
Түркіменстан 100 68.4 107.7 215.5 351.8 1998
Өзбекстан 100 82.9 102.6 137.5 208.4 1996
Оңтүстік Кавказ
Армения 100 63.3 84.2 154.7 172.5 1994
Әзірбайжан 100 42.7 65.2 150.2 241.1 1996
Грузия 100 39.8 49.8 74.1 93.2 1995

Дамуы[өңдеу]

Адам даму индексі бойынша реттеліп жазылған посткеңестік елдер тізімі:

Өте жоғарғы индекс:

Жоғарғы индекс:

Орташа адам даму индексі

Дереккөздер[өңдеу]

  1. ↑ World Bank data
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Посткеңестік_кеңістік&oldid=2921968» бетінен алынған