Посткеңестік кеңістік
1. Армения; 2. Әзірбайжан; 3. Белорусь; 4. Эстония;
5. Грузия; 6. Қазақстан; 7. Қырғызстан; 8. Латвия;
9. Литва; 10. Молдавия; 11. Ресей; 12. Тәжікстан;
13. Түрікменстан; 14. Украина; 15. Өзбекстан
Посткеңестік кеңістік, немесе сондай-ақ бұрынғы КСРО құрамындағы республикалар, ТМД және Балтық маңы (Балтық теңізі жағалауындағы елдер) елдері — бұл КСРО-ның ыдыру кезеңінде, яғни, 1991 жылы тәуелсіздіктерін алған мемлекеттер.
Мемлекеттер және географиялық аймақтар[өңдеу]
Негізінен посткеңестік мемлекеттерді келесі бес топқа бөледі:
Тарихи байланыстар[өңдеу]
Ресей шығыс-славян посткеңестік мемлекеттерімен тарихи тығыз байланыста, себебі Ресейдің мемлекеттілігі олардың шекарасында құрылды. Олардың түпкі тамыры — Киев Русі.
Орталық Азия және Оңтүстік Кавказ Ресей империясына тек XVIII және XIX ғасырларда ғана қосылды.
ТМД және Балтық елдері[өңдеу]
ТМД және Балтық елдері[1] (ТМД және Балтық маңы елдері) — 1991 жылға дейін КСРО-ға одақтас республикалар болып саналған, ал 1991—1992 жж. өз тәуелсіздіктерін алған, қазіргі таңдағы 15 мемлекеттің атауы.
2009 жылға дейін «ТМД және Балтық маңы елдері» шекарасы түсінігі «посткеңестік кеңістік» атты түсінікпен тең болған. 2009 жылы Грузия ТМД құрамынан шығып кетті.
Экономика[өңдеу]
1991—2007 жж. жалпы ішкі өнімдегі (ЖІӨ) өзгерістер[2]
| Мемлекет | 1991* | 1996 | 2001 | 2006 | 2011 | Айналымдағы жыл** |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Шығыс Еуропа елдері | ||||||
| Ресей | 100 | 63.1 | 74.5 | 103.3 | 118.3 | 1997 |
| Украина | 100 | 47.2 | 51.8 | 73.7 | 75.9 | 2000 |
| Белорусь | 100 | 67.9 | 94.0 | 141.5 | 192.5 | 1996 |
| Молдавия | 100 | 45.2 | 45.0 | 62.5 | 74.5 | 1997 |
| Балтық елдері | ||||||
| Эстония | 100 | ? | ? | ? | ? | ? |
| Латвия | 100 | 67.8 | 92.9 | 143.1 | 130.1 | 1993 |
| Литва | 100 | 64.6 | 81.5 | 119.8 | 123.9 | 1995 |
| Орталық Азия | ||||||
| Қазақстан | 100 | 69.3 | 88.5 | 141.4 | 185.7 | 1996 |
| Қырғызстан | 100 | 58.9 | 76.1 | 89.6 | 114.4 | 1996 |
| Тәжікстан | 100 | 34.1 | 45.2 | 56.0 | 98.1 | 1997 |
| Түркіменстан | 100 | 68.4 | 107.7 | 215.5 | 351.8 | 1998 |
| Өзбекстан | 100 | 82.9 | 102.6 | 137.5 | 208.4 | 1996 |
| Оңтүстік Кавказ | ||||||
| Армения | 100 | 63.3 | 84.2 | 154.7 | 172.5 | 1994 |
| Әзірбайжан | 100 | 42.7 | 65.2 | 150.2 | 241.1 | 1996 |
| Грузия | 100 | 39.8 | 49.8 | 74.1 | 93.2 | 1995 |
Дамуы[өңдеу]
Адам даму индексі бойынша реттеліп жазылған посткеңестік елдер тізімі:
Өте жоғарғы индекс:
Жоғарғы индекс:
Беларусь: 0.793
Ресей: 0.788
Қазақстан: 0.754
Грузия: 0.745
Украина: 0.740
Әзірбайжан: 0.734
Армения: 0.729
Орташа адам даму индексі
Түрікменстан: 0.698
Молдова: 0.660
Өзбекстан: 0.654
Қырғызстан: 0.622
Тәжікстан: 0.622
Дереккөздер[өңдеу]
- ↑ Ср.: ТМД және Балтық елдерінің темір жолдар картасы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 қаңтар 2013., Балтық елдері және ТМД қалаларының телефон кодтары, ТМД және Балтық елдеріндегі БАҚ жайлы заңнамалар және пр.
- ↑ World Bank data