Посткеңестік кеңістік
1. Армения; 2. Әзірбайжан; 3. Белорусь; 4. Эстония;
5. Грузия; 6. Қазақстан; 7. Қырғызстан; 8. Латвия;
9. Литва; 10. Молдавия; 11. Ресей; 12. Тәжікстан;
13. Түрікменстан; 14. Украина; 15. Өзбекстан
Посткеңестік кеңістік, немесе сондай-ақ бұрынғы КСРО құрамындағы республикалар, ТМД және Балтық маңы (Балтық теңізі жағалауындағы елдер) елдері — бұл КСРО-ның ыдыру кезеңінде, яғни, 1991 жылы тәуелсіздіктерін алған мемлекеттер.
Мемлекеттер және географиялық аймақтар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізінен посткеңестік мемлекеттерді келесі бес топқа бөледі:
Мемлекеттердің қазіргі президенттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
_02.jpg)
.jpg)
.jpg)
Тарихи байланыстар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ресей шығыс-славян посткеңестік мемлекеттерімен тарихи тығыз байланыста, себебі Ресейдің мемлекеттілігі олардың шекарасында құрылды. Олардың түпкі тамыры — Киев Русі.
Орталық Азия және Оңтүстік Кавказ Ресей империясына тек XVIII және XIX ғасырларда ғана қосылды.
ТМД және Балтық елдері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2009 жылға дейін «ТМД және Балтық маңы елдері» шекарасы ұғымы «посткеңестік кеңістік» атты ұғыммен тең болған. 2009 жылы Грузия ТМД құрамынан шығып кетті, ал 2018 жылы соның ізінше Украина да шықты.
Бұл тіркес 1991 жылдың желтоқсанынан кейін, Балтық жағалауы республикалары (Латвия, Литва, Эстония) ТМД-ға (Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы) кіруден бас тартқан кезде пайда болды. Бұл елдер тәуелсіз мемлекеттер арасындағы қатынастарды реттеуге арналған аймақтық халықаралық ұйымға кіруден бас тартты.
Экономика[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1991—2007 жж. жалпы ішкі өнімдегі (ЖІӨ) өзгерістер[1]
| Мемлекет | 1991* | 1996 | 2001 | 2006 | 2011 | Айналымдағы жыл** |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Шығыс Еуропа елдері | ||||||
| Ресей | 100 | 63.1 | 74.5 | 103.3 | 118.3 | 1997 |
| Украина | 100 | 47.2 | 51.8 | 73.7 | 75.9 | 2000 |
| Белорусь | 100 | 67.9 | 94.0 | 141.5 | 192.5 | 1996 |
| Молдавия | 100 | 45.2 | 45.0 | 62.5 | 74.5 | 1997 |
| Балтық елдері | ||||||
| Эстония | 100 | ? | ? | ? | ? | ? |
| Латвия | 100 | 67.8 | 92.9 | 143.1 | 130.1 | 1993 |
| Литва | 100 | 64.6 | 81.5 | 119.8 | 123.9 | 1995 |
| Орталық Азия | ||||||
| Қазақстан | 100 | 69.3 | 88.5 | 141.4 | 185.7 | 1996 |
| Қырғызстан | 100 | 58.9 | 76.1 | 89.6 | 114.4 | 1996 |
| Тәжікстан | 100 | 34.1 | 45.2 | 56.0 | 98.1 | 1997 |
| Түркіменстан | 100 | 68.4 | 107.7 | 215.5 | 351.8 | 1998 |
| Өзбекстан | 100 | 82.9 | 102.6 | 137.5 | 208.4 | 1996 |
| Оңтүстік Кавказ | ||||||
| Армения | 100 | 63.3 | 84.2 | 154.7 | 172.5 | 1994 |
| Әзірбайжан | 100 | 42.7 | 65.2 | 150.2 | 241.1 | 1996 |
| Грузия | 100 | 39.8 | 49.8 | 74.1 | 93.2 | 1995 |
Дамуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Адам даму индексі бойынша реттеліп жазылған посткеңестік елдер тізімі:
Өте жоғарғы индекс:
Жоғарғы индекс:
Беларусь: 0.793
Ресей: 0.788
Қазақстан: 0.754
Грузия: 0.745
Украина: 0.740
Әзірбайжан: 0.734
Армения: 0.729
Орташа адам даму индексі
Түрікменстан: 0.698
Молдова: 0.660
Өзбекстан: 0.654
Қырғызстан: 0.622
Тәжікстан: 0.622