Универсиада

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
FISU туы

Универсиада — дүниежүзілік студенттік спорт ойындары. Универсиада – Халықаралық Университеттік Спорт Федерациясының (ағылш. International University Sports Federation (FISU)) ұйымдастыруымен студенттер арасында өтетін халықаралық жарыс. Бұл дүбірлі доданы «Бүкіләлемдік студенттік ойындар» немесе «Бүкіләлемдік университеттік ойындар» деп те атайды. Мыңдаған талантты жастардың басын қосатын бұл ойындар екі жылда бір болып тұрады. Яғни бір жылы қысқы спорт түрлерінен өтсе, келесі жылы жазғы ойындар ойналады.

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1923 жылы студенттердің халықаралық конференциясында қабылданған.
Екінші Дүниежүзілік соғысқа дейін көпшілік сипаты болған емес.
1945 жылы Универсиада Бүкіл әлемдік жастар демократиялық федерациясымен қайта туындады.
1957 жылдан бастап Универсиада халықаралық спорт жарыстарының ең үлкенінің бірі болып табылады.
Спорт тарихындағы тұңғыш қысқы Универсиаданың тұсауы 1960 жылы Францияның Шамони қаласында кесілді. 28 ақпан мен 6 наурыз аралығында өткен бұл халықаралық додада 4 алтын, 2 күміс, 1 қола медальмен Франция көш бастады. 3 алтын, 1 күміс, 1 қоланы қанжығаға байлаған Кеңес Одағы екінші орын иеленді. Содан бері екі жылда бір болатын қысқы Универсиада төрткүл дүниенің төрт бұрышында 25 мәрте өткізілген. Соңғысы 2011 жылдың 27 қаңтары мен 6 ақпан аралығында Түркияның Эрзурум қаласында жалауын көтерді. Дәрежесі жөнінен тек Қысқы олимпиадаға ғана жол беретін Универсиаданың 2013 жылғы астанасы – Словенияның Марибор қаласы. Бұл қала 2011 жылы жоғарыда аталған Түркиялық қаламен тартысқа түссе де,мақсатына тек осы жолы ғана жетіп отыр. Ал 2015 жылы дүние жүзінің жас таланттарын Испанияның Гранада қаласы қабылдайды.[1] Жұпсыз жылдары жаздық Универсиада жүргізіледі (жеңіл атлетика, гимнастика, жүзу, волейбол, баскетбол, су полосы, теннис, суға секіру және фехтование), жұп жылдары — қысқы (шаңғы спорты, мәнерлеп сырғанау және хоккей).
Универсиада жеңімпаздары алтын, күміс және қола медальдарымен марапатталады.
Универсиадаға студенттер, аспиранттар және ЖОО түлектері қатысады
Универсиада қатысушылардың жастары — 17-ден 28 жасқа дейін.[2]

Универсиаданың өткен және өтетін жерлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Ойындар Жазғы Универсиада Ойындар Қысқы Универсиада
1959 I Турин,  Италия
1960 I Шамони,  Франция
1961 II София,  Болгария
1962 II Вилларс,  Швейцария
1963 III Порту-Алегри,  Бразилия
1964 III Шпиндлеров Млин,  Чехословакия
1965 IV Будапешт,  Мажарстан
1966 IV Сестриере,  Италия
1967 V Токио,  Жапония
1968 V Инсбрук,  Аустрия
1970 VI Турин,  Италия VI Рованиеми,  Финляндия
1972 VII Лэйк-Плэсид,  АҚШ
1973 VII Мәскеу,  КСРО
1975 VIII Рим,  Италия VIII Ливиньо,  Италия
1977 IX София,  Болгария
1978 IX Шпиндлеров Млин,  Чехословакия
1979 X Мехико,  Мексика
1981 XI Бухарест,  Румыния X Хака,  Испания
1983 XII Эдмонтон, Альберта,  Канада XI София,  Болгария
1985 XIII Кобе,  Жапония XII Белунно,  Италия
1987 XIV Загреб,  Югославия XIII Штрбске Плесо,  Чехословакия
1989 XV Дуйсбург,  Германия XIV София,  Болгария
1991 XVI Шеффилд,  Ұлыбритания XV Сапорро,  Жапония
1993 XVII Буффало,  АҚШ XVI Закопане,  Польша
1995 XVIII Фукуока,  Жапония XVII Хака,  Испания
1997 XIX Сицилия,  Италия XVIII Муджу,  Корея Республикасы
1999 XX Пальма де Мальорка,  Испания XIX Попрад,  Словакия
2001 XXI Бейжің,  Қытай XX Закопане,  Польша
2003 XXII Тэгу,  Корея Республикасы XXI Тарвизио,  Италия
2005 XXIII Измир,  Түркия XXII Инсбрук / Зеефельд,  Аустрия
2007 XXIV Бангкок,  Тайланд XXIII Турин,  Италия
2009 XXV Белград,  Сербия XXIV Харбин,  Қытай
2011 XXVI Шэньчжэнь,  Қытай XXV Эрзурум,  Түркия
2013 XXVII Қазан,  Ресей XXVI Трентино,  Италия
2015 XXVIII Кванджу,  Корея Республикасы XXVII Гранада,  Испания
2017 XXIX Тайбэй,  Қытай Республикасы XXVIII Алматы,  Қазақстан
2019 XXX Неаполь,  Италия XXIX Красноярск,  Ресей
2021 XXXI Чэнду,  Қытай XXX Люцерн,  Швейцария
2023 XXXII Екатеринбург,  Ресей XXXI Лейк-Плэсид,  АҚШ

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. АЛМАТЫДА УНИВЕРСИАДА ӨТСЕ…(қолжетпейтін сілтеме), Универсиада.
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6