Қатысушы:Karicistm/зертхана

Академик Ө. А. Жолдасбеков атындағы механика және машинатану институты

Академик Ө. А. Жолдасбеков атындағы механика және машинатану институты - бұл Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Ғылым комитеті жанындағы механика, машинатану және робототехника саласындағы бас ғылыми-зерттеу ұйымы. Институт 1991 жылғы 16 қазанда құрылған және өз атауын көрнекті кеңестік және қазақстандық механик - ғалым, профессор, мемлекет және қоғам қайраткері Өмірбек Арысланұлы Жолдасбековтің құрметіне алды.

Институт механика, машинатану және робототехника әртүрлі бағыттары бойынша бакалавриат, магистратура және докторантура бағдарламаларын ұсынады.

Институтта өнеркәсіптік кәсіпорындармен және ұйымдармен ынтымақтастықты қамтитын белсенді ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Студенттер практикалық тәжірибе жинақтап, алған білімдерін қолдана отырып, ғылыми жобалар мен әзірлемелерге қатыса алады.

Институтының басты мақсаттарының бірі - ғылыми зерттеулер жүргізу, механика, машинатану және робототехника саласында жаңа технологиялар мен инновациялық шешімдерді әзірлеу, жоғары деңгейдегі мамандарды оқыту және даярлау, Қазақстанның машина жасау саласын дамыту және тұтастай алғанда елдің ғылыми-техникалық әлеуетін нығайту үшін берік ғылыми база мен кадрлық әлеуетті құру.

Академик Ө. А. Жолдасбеков атындағы механика және машинатану институты
Ұйым түрі:	Ғылыми зерттеу институты
Басшылары
Жолдасбеков Өмірбек Арысланұлы,
Байкөншеков Жұмаділ Жаңабайұлы
Жолдасбеков Скандербек Өмірбекұлы
Уәлиев Гахип Уәлиұлы
Баймұхаметов Абай Әбішұлы
Төлешов Амандық Қуатұлы
Уәлиев Зайыр Ғахипұлы
Құрылуы
1991
immash.kz
Қазақстан, Алматы қ., Шевченко 28

Тарихы

Институт 1991 жылы "Қазақ КСР Ғылым Академиясының механика және машинатану институтын ұйымдастыру туралы" Қазақ КСР Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы 16 қазандағы № 615 қаулысына сәйкес құрылды, "Қазақстан Республикасында ғылымды мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" ҚР Президентінің 1996 жылғы 11 наурыздағы № 2895 Жарлығына сәйкес қайта аталды "Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 30 маусымдағы №992 "академик Ө. А. Жолдасбеков - ты еске алу туралы" қаулысымен. ҚР БҒМ ҒК "Математика, информатика және механика институты" ШЖҚ РМК кейбір мәселелері туралы "ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 12 маусымдағы №786 қаулысымен ҚР БҒМ ҒК "академик Ө.А. Жолдасбеков атындағы Механика және машинатану институты" ШЖҚ РМК болып қайта құрылды.

Негізін қалаушылар

Институт 1991 жылғы 16 қазанда құрылған. Институтың негізгі қалаушысының бірі - Жолдасбеков Өмірбек Арысланұлы.Қазақстанда механизмдер мен машиналар теориясы ғылыми мектебінің негізін қалаушы, ғылым - механик, ҚазКСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, ҚазКСР еңбек сіңірген ғылым қайраткері - Жолдасбеков Өмірбек Арысланұлы. Жолдасбеков Өмірбек Арысланұлы 1931 жылы Шымкент облысында дүниеге келген. 1954 жылы Мәскеу мемлекеттік университетінің механика-математика факультетін бітірген.

1954 - 1958 жж - Шымкенттегі Қазақ химия-технологиялық институтының деканы, ассистенті, аға оқытушысы

1958 - 1962 жж - аспирант, Мәскеу тоқыма институтының ассистенті

1962 - 1964 жж - машина жасау технологиясы кафедрасының аға оқытушысы, доценті, механизмдер мен машиналар теориясы кафедрасының меңгерушісі, автоматика және есептеу техникасы факультетінің деканы

1970 - 1986 жж - Қазақ мемлекеттік университетінің ректоры

1986 - 1988 жж - ҚазМУ қолданбалы механика кафедрасының меңгерушісі

1988 - 1994 жж - Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының механика және машинтану институтының зертхана меңгерушісі, құрметті директоры

1994 - 1995 жж - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің ғылым, білім және жаңа технологиялар комитетінің төрағасы

1995 ж - Инженерлік академияның негізін қалаушы және Тұңғыш Президенті, Қазақстан Парламенті Мәжілісінің депутаты.

Ө. А. Жолдасбеков өзінің күш - жігерін ғылымға жұмсады. Сондай - ақ, оның көптеген ғылыми жұмыстары бар:

• Механизмдер мен машиналар теориясы. Оқу. 2-басылым. Алматы, 1978.
• Тоқылған жіптің төрт түсті механизмінің динамикасы. Қатты дене механикасы бойынша съездің еңбектері. Дрезден, 1979.
• Екі жұмыс органының қозғалысын үйлестіру бойынша жоғары класты бір тізбекті механизмдердің синтезі. ТММ бойынша V Дүниежүзілік Конгрестің еңбектері. Монреаль, 1979.
• Жоғары класс механизмдері теориясының негіздері. Дәрістер курсы. София, 1982.
• Жоғары класты бір тізбекті механизмдер теориясы. ТММ бойынша VI Дүниежүзілік Конгрестің еңбектері. Нью-Дели, 1983.
• Жоғары класты механизмдер мен манипуляциялық құрылғыларды талдау және синтездеу. Варна, 1989.
• Жоғары деңгейлі жалпақ тұтқалы механизмдердің құрылымдық синтезі. Алматы, 1989.
• Жоғары класты жалпақ тұтқалы механизмдердің құрылымдық-кинематикалық синтезі. Алматы, 1993.

ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының, ҚР ҰИА, РФ Жаратылыстану Ғылымдары Академиясының академигі, ҚазКСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, ҚР және РФ еңбек сіңірген ғылым және білім қайраткері, техника ғылымдарының докторы, профессор - Уалиев Ғахип Уалиұлы. Уалиев Ғахип Уалиұлы 1941 жылы 14 қарашада Павлодар облысында дүниеге келген. Уәлиев Ғахип - механизмдердің күрделі динамикасы саласындағы белгілі ғалым. Ғалым алғаш рет өзгермелі құрылым механизмдерінің математикалық модельдерін және серпімді байланыс байланыстарын құрудың аналитикалық әдістерін жасады. Сондай-ақ механикалық шамаларды өлшеуге арналған датчиктер мен құрылғылар жасады.

Ол 200-ден астам ғылыми еңбектерін, соның ішінде оқулықтар, монографиялар, оқу құралдары мен оқу-әдістемелік әзірлемелерді жариялады. Ол Италия, ГФР, Швейцария, Қазақстан және КСРО өнертабыстарының 15-тен астам патенттерінің авторы. Оның ғылыми жетекшілігімен 10-нан астам докторлық және 20 кандидаттық диссертация қорғалды.

ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының, ҚР ҰИА академигі, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты,техника ғылымдарының докторы, профессор - Молдабеков Мейрбек. 1947 жылы 20 шілде Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы, Түмен-Арық ауылында дүниеге келген. В.И. Ленин атындағы Қазақ политехникалық институтын (1970), "Автоматика және телемеханика" және Мәскеу авиациялық институтын (1975), "қолданбалы математиканы" бітірген.

Автоматты басқару жүйелері мен механизмдер мен машиналар теориясы бойынша ғылыми мектеп құрды. Құруға қатысты:

• "Қазсат-2" және "Қазсат-3" ғарыштық байланыс және хабар тарату жүйесі;
• Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесі;
• Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешені;
• "Бәйтерек" ғарыш зымыран кешені;
• Қазақстан Республикасының Жоғары дәлдіктегі спутниктік навигация жүйелері.

Кітаптарының авторы:

1. "Жоғары класты манипуляциялық құрылғылардың аналитикалық теориясының негіздері" (1989, бірлескен автор.)
2. "Бастауыш математика бойынша есептер жинағы "(1992)
3. "Бірнеше рет тікелей тартылатын диірмендердегі сымның керілуін тұрақтандыру " (1998, бірлескен автор.)
4. "Механизмдер мен машиналар динамикасын математикалық модельдеу" (1998, бірлескен автор.).

Басшылары

• 1991 - 1994 - Жолдасбеков Өмірбек Арысланұлы
• 1994 - 2002 - Байкөншеков Жұмаділ Жаңабайұлы
• 2002 - 2008 - Уәлиев Гахип Уәлиұлы
• 2008 - 2010 - Баймұхаметов Абай Әбішұлы
• 2010 - 2016 - Жолдасбеков Скандербек Өмірбекұлы
• 2016 - 2023 - Төлешов Амандық Қуатұлы
• 2023 ж. бері - Уәлиев Зайыр Ғахипұлы

Институттың миссиясы:

• елімізде механика, машинажасау және робототехника саласында ғылыми зерттеулер бойынша әлемдік деңгейдегі жетістіктерге жеткен флагманы болу;
• механика, машинажасау, өнеркәсіптік автоматтандыру және робототехника саласында техника мен технологияны пайдаға асыратын,  ғылыми кадрларды даярлау және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі интеграциялық және инновациялық Орталық болу.

Ғылыми кеңесі

Институт штатында 81 қызметкер, олардың 13-сі ғылым докторы, 15 –сы  ғылым кандидаты, 3- PhD  докторы , олардың ішінде 2 - ҚР ҰҒА академигі, 1 – Халықаралық  инженерлік академиясының және ҚР Ұлттық инженерлік академиясының академигі, 1 -  Ресей федерациясының Халықаралық көлік академиясының академигі, 1 – ҚР Ұлттық инженерлік академиясының мүше корреспонденті.

Мақсаты: Институтты дамытудың басымдықтары мен қағидаттарын әзірлеу, сапалы кадрларды  даярлау, материалдық ресурстар мен қызметкерлердің біліктілігін сақтау және арттыру, ұжымның тиімді қызметі үшін заңнамалық тетікті құру, механика, машинатану және робототехника саласындағы ғалымдарды іргелі және қолданбалы зерттеулерге белсенді тарту.

Ғылыми кеңесінің құрамы: Төлешов Амандық Қуатұлы - ҚР Ұлттық ғылым академиясының корреспондент мүшесі, ХИА, ҚР ҰИА академигі, т. ғ. д., профессор, Уәлиев Зайыр Ғахипұлы, Жомартов Асылбек Әбдразакұлы - т. ғ. д., Алексеева Людмила Алексеевна - ф.-м.ғ.д., профессор, Бисембаев Қуатбай - т. ғ. д., профессор , Қалтаев Айдархан Жүсіпбекұлы, Өжікенов Қасымбек Әділбекұлы, Темірбеков Ербол Садуақасұлы - т. ғ. д., профессор, Рақышева Зауре Баянқызы, Джамалов Нутпулла Камалұлы - т. ғ. к., доцент, Ибраев Саят Мұратұлы - т. ғ. д., профессор, Сейдахмет Асқар Жүнісұлы - т. ғ. к., доцент, Рахматулина Аяулым, Смайлов Нұржігіт Құралбайұлы, Хаджиева Леля Азретовна, Искаков Жарылқасын - т.ғ.к., ассоц. проф.

Жас ғалымдар кеңесі

Мақсаты: Ғылымдағы жастарды институттың іргелі және қолданбалы зерттеулеріне белсенді тарту, жас ғалымдар мен мамандардың ғылыми және кәсіби өсуіне жәрдемдесу, олардың ғылыми-зерттеу қызметін қолдау және институтті басқару ісіне араластыру.

Жас ғалымдар кеңесінің құрамы: Қуатова Мөлдір (төраға), Мұсылманбекова Әсел (төрағаның орынбасары), Әділхан Анар (хатшы), Абдураимов Әзиз, Айтбаева Рахатай, Айнакеева Нұрсәуле, Әлімбаев Шыңғыс, Ахметова Балжан, Баратова Айнұр, Бекмұқанбетова Дана, Дүйсенбек Зейнеп, Жұмадиллаев Медет, Каимов Аблай, Каимов Сүлеймен, Қалдыбаев Исламбек, Камал Әзиз, Карасаев Байрон, Кәрім Асхат, Кенжебаева Мерей, Рахматуллина Аяулым, Сакенова Айжан, Саржан Мағжан, Смайлов Нуржігіт, Төлебаев Нұржан

Зертханалар:

• МАШИНАЛАР МЕН МЕХАНИЗМДЕР ДИНАМИКАСЫНЫҢ ЗЕРТХАНАСЫ
• ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ РОБОТОТЕХНИКАЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР ЗЕРТХАНАСЫ
• МЕХАНИЗМДЕР КОНСТРУКЦИЯЛАРЫНЫҢ БЕРІКТІГІ, ҚАТТЫЛЫҒЫ ЗЕРТХАНАСЫ
• РОБОТТАР МЕН МАНИПУЛЯТОРЛАР МЕХАНИКАСЫ ЗЕРТХАНАСЫ
• ҒАРЫШ ЖҮЙЕЛЕРІН ДАМЫТУ ЗЕРТХАНАСЫ
• ДІРІЛДЕН ҚОРҒАЙТЫН ЖҮЙЕЛЕРДІҢ СЫЗЫҚТЫҚ ЕМЕС ДИНАМИКАСЫ ЗЕРТХАНАСЫ
• ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЗЕРТТЕУЛЕР ЗЕРТХАНАСЫ
• ЗЕРТХАНА ГИРОСКОПИЯЛЫҚ АЙНАЛМАЛЫ МАШИНАЛАРДЫҢ СЫЗЫҚТЫҚ ЕМЕС ДИНАМИКАСЫ
• ТӘЖІРИБЕЛІК-ЭКСПЕРИМЕНТТІК ӨНДІРІСТІК БАЗА
• МОДЕЛЬДЕУ ЗЕРТХАНАСЫ
• МАШИНАЛАР МЕН РОБОТТАРДЫ АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН ЖОБАЛАУ ЗЕРТХАНАСЫ

ҒЫЛЫМИ ӘЗІРЛЕМЕЛЕР

• Көлік роботы
• Робот көмекшісі
• Робот дезинфекциялаушы

Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары:

• Геомеханиканың мәселелері, қатты деформацияланған денелер мен жыныстар механикасы, метрополитен, сондай-ақ мұнай-газ және тау-кен өндірісі салаларында жер асты құрылыстарын есептеу әдістерін әзірлеу.
• Механизмдерді, машиналарды, мехатронды және робототехникалық жүйелерді әзірлеу және жобалау. Көп функционалды бейімдеу механизмдері.
• Өндірісті жандандырудың маңызды техникалық негізі болып табылатын автоматтандырылған техникалық жүйелерді дамыту.
• Машиналар динамикасы, роторлы жүйелер, діріл технологиясы және әсер ету механизмдері.
• Кешенді механикалық жүйелер қозғалысы-ның виртуалды модельдеуі, САПР и т.с.с.

Халықаралық ынтымақтастық

Институт төмендегі беделді халықаралық ғылыми ұйымдардың мүшесі:

• машина жасау саласында механизмдер мен машиналар теориясының халықаралық федерациясына мүшелік – IFToMM (1993 жылдан бастап) және ТММ бойынша Қазақстан Ұлттық комитетінің әлемнің 40 елінің федерацияны біріктіретін комитеттерімен байланысы;
• механика саласында халықаралық теориялық және қолданбалы механика одағының мүшелігі – IUTAM (1996 жылдан бастап) және Қазақстан Республикасы Теориялық және қолданбалы механика ұлттық комитетінің одақпен байланысы.

PhD докторанттар даярлауда Институт: Кассино және Оңтүстік Латиум университеті (Кассино, Италия), Массачусетс технологиялық институты (АҚШ) Институт Украина Инженерлік академиясымен, А.Ю.Ишлинский атындағы Механика проблемалары  институтымен РҒА;  Қырғыз Республикасының ҰҒА Машинатану институтымен;  Украина ҰҒА А.Н.Подгорный атындағы Машинажасау проблемалары институтымен, Киль университеті (Keele) (Ұлыбритания), Азербайджан Республикасының Қолданбалы математика институтымен, Люблин политехникалық университеті (Польша), РҒА  А.А.Благонравов атындағы Машинатану институтымен, және тағы да басқадай белгілі ғылыми ұйымдармен ынтымақтастықта.

• Измир экономикалық университеті
• РҒА Сібір бөлімінің есептеу математикасы және математикалық геофизика институты
• Hamburg University of Tehnology
• Brunel University
• Қырғыз Республикасының Ұлттық Ғылым академиясы
• Universiti Sains Malaysia
• Tokai University
• Riga Technical University
• Ohio University
• Lawrence Technological University
• Kocaeli University
• Keele University
• Khalifa University
• AGH University of Krakow