Үлкен Нарын ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Үлкен Нарын ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
6 |
| Ауыл саны |
21 |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Үлкен Нарын ауылы, Абылайхан көшесі, №102 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы |
3,8 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▼11709 адам (2021) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
16 |
|
| |
Үлкен Нарын ауданы — Шығыс Қазақстан облысының орталық бөлігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік. Орталығы - Үлкен Нарын ауылы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Большенарым ауданы 1935 жылы 9 қаңтарда Зырян, Катонқарағай және Күршім аудандарының бөліктерінен құрылды.
Оның құрамына 21 ауылдық кеңес (Большенарым, Боран, Жұлдыз, Егізтөбе, Көкөзек, Малокраснояр, Малонарым, Новоберёзов, Новополяков, Огнев, Орджоникидзе, Сеннов, Солдатов, Солонов, Трушников, Ульянов, Усть-Нарым, Үштөбе, Хайрузов, Укор, Яры) енді.
1954 жылы 13 тамызда ауылдық кеңестердің бір бөлігі біріктірілді: Боран және Большенарым – Большенарым, Егізтөбе, Көкөзек және Жұлдыз — Жұлдыз, Маймыр, Үштөбе, Яры, Орджоникидзе және Новоберёзов — Новоберёзов, Малонарым және Солонов — Солонов, Огнев және Ульянов — Ульянов, Үркер, Усть-Нарым және Хайрузов — Хайрузов.
1963 жылы 2 қаңтарда Большенарым және таратылған Катонқарағай аудандарының негізінде Большенарым ауылдық ауданы құрылды. Оның құрамына 15 ауылдық кеңес кірді: Белов, Большенарым, Жұлдыз, Катонқарағай, Маркс, Медвед, Новоберёзов, Новополяков, Сеннов, Солдатов, Солонов, Ульянов, Өрел, Хайрузов, Черновин.
1970 жылы 4 желтоқсанда қалпына келтірілген Катонқарағай ауданына 7 ауылдық кеңес берілді: Белов, Жамбыл, Катонқарағай, Маркс, Медвед, Өрел және Черновин.
1976 жылы 1 маусымда Ульянов ауылдық кеңесі таратылды.
1986 жылы аудан құрамына 7 ауылдық кеңес кірген: Большенарым, Жұлдыз, Новоберёзов, Новополяков, Солдатов, Солонов, Хайрузов.[1]
1997 жылы 23 мамырда Большенарым ауданы жойылып, аумағы Катонқарағай ауданына берілді.[2]
2023 жылғы 28 желтоқсандағы ҚР Президентінің №424 Жарлығымен 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап бұрынғы Большенарым ауданының аумағында орталығы Үлкен Нарын ауылында орналасатын Үлкен Нарын ауданы құрылды. Ал Катонқарағай ауданының орталығы Үлкен Нарын ауылынан Қатонқарағай ауылына көшірілді.[3]
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Батысында Самар, солтүстігінде Алтай, оңтүстігінде Күршім, шығысында Катонқарағай аудандарымен шектеседі.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[4] | 2009 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 35643 | ▼27005 | ▲56834 | ▼25494 | ▼24267 | ▼14720 | ▼11709 |
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
21 елді мекен 6 ауылдық округке біріктірілген:
| Ауылдық округтері | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Алтынбел ауылдық округі | 2209 | ▼1675 | 75,8 | 1098 | ▼864 | 78,7 | 1111 | ▼811 | 73 |
| Новополяков ауылдық округі | 1214 | ▼706 | 58,2 | 634 | ▼365 | 57,6 | 580 | ▼341 | 58,8 |
| Новохайрузов ауылдық округі | 1518 | ▼970 | 63,9 | 735 | ▼481 | 65,4 | 783 | ▼489 | 62,5 |
| Солдатов ауылдық округі | 931 | ▼722 | 77,6 | 470 | ▼358 | 76,2 | 461 | ▼364 | 79 |
| Солонов ауылдық округі | 2044 | ▼1313 | 64,2 | 993 | ▼688 | 69,3 | 1051 | ▼625 | 59,5 |
| Үлкен Нарын ауылдық округі | 6804 | ▼6323 | 92,9 | 3329 | ▼3149 | 94,6 | 3475 | ▼3174 | 91,3 |
| ЖАЛПЫ САНЫ | 14720 | ▼11709 | 79,5 | 7259 | ▼5905 | 81,3 | 7461 | ▼5804 | 77,7 |
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақ КСР. 1986 жылғы 1 қаңтарға әкімшілік-аумақтық бөлініс
- ↑ Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Солтүстiк Қазақстан облыстарының әкiмшiлiк-аумақтық құрылысындағы өзгерiстер туралы
- ↑ Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысының кейбір мәселелері туралы
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
| |||||||||||||||||
| ||||||