Самар ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Самар ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
8 |
| Ауыл саны |
22 |
| Әкімі |
Нұрлан Мұхтарұлы Махамбетов |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Самар ауылы, Горохов көшесі, №58 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
49°01′17″ с. е. 83°21′49″ ш. б. / 49.02139° с. е. 83.36361° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°01′17″ с. е. 83°21′49″ ш. б. / 49.02139° с. е. 83.36361° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы |
5,5 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
11 934[1] адам (2023) |
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (69,83%), орыстар (25,77%), немістер (1,73%), татарлар (0,99%), басқа ұлт өкілдері (1,68%)[2] |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
16 |
|
| |
|
| |
Самар ауданы — Шығыс Қазақстан облысының оңтүстік-батысында орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік.
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудан батысында Ұлан, солтүстігінде Алтай, Катонқарағай, шығысында Күршім аудандарымен, оңтүстігінде Абай облысының Көкпекті ауданымен шектеседі.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Орталығы Самар ауылы болып Семей округі құрамында 1928 жылдың 17 шілдесінде Семей губерниясындағы Бұқтырма уезінің Тимофеев болысы, Зайсан уезінің Көкпекті болысы, Өскемен уезінің Бөкен болысы бірігуімен құрылды[3]. Оның құрамына 24 ауылдық Кеңес (Александов, Батан, Братск, Бөкен, Қазынақ, Көкпекті, Малороссиск, Мариногорск, Меновновск, Миролюб, Мәскеу, Ново-Архангельск, Олегов, Пантелеймонов, Петропавловск, Подгорный, Преображенский, Прохладненский, Розовск, Самар, Славянск, Тимофеев, Шегелек, Чистоярск) кірді[4].
1930 жылы 23 шілдеде Бүкілресейлік орталық атқару комитетінің қаулысымен Қазақстан автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасындағы округтік бөлініс жойылып, ірілендірілген аудандық бөліністер құрылды. Самар ауданы таратылып, оның аумағы 1930 жылғы 17 желтоқсаннан республикалық бағыныштылықтағы Көкпекті және Күршім аудандары құрамына енді[5].
Шығыс Қазақстан облыстық атқару комитетінің 1935 жылғы 24 ақпандағы қаулысымен Көкпекті және Күршім аудандарын ірілендіру барысында құрамында 15 ауылдық кеңесі бар Самар ауданы қайта құрылды.[6][7]
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1954 жылғы 13 тамыздағы Жарлығымен ауылдық кеңестерді ірілендіру жұмыстары жүрді[8].
Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1963 жылғы 2 қаңтардағы Жарлығымен Өнеркәсіптік және ауылдық жерлерді бөлу бойынша әкімшілік-аумақтық реформа аясында құрамында сегіз ауылдық кеңесі бар Самар ауылдық ауданы болып қайта құрылды[9].
Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы 23 мамырдағы Жарлығымен Самар ауданы таратылып, оның аумағы Көкпекті ауданының құрамына енді[10].
Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 3 мамырдағы № 887 Жарлығымен 7 маусым күні Көкпекті ауданы құрамынан бөліну арқылы Самар ауданы қайта құрылды.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[11] | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|
| 34465 | ▼26717 | ▲29037 | ▼26571 | ▼24713 | ▼11934 |
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
22 елді мекен 8 ауылдық округке біріктірілген:
| Ауылдық округтері | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Аққала ауылдық округі | 1560 | ▼1088 | 69,7 | 788 | ▼567 | 72 | 772 | ▼521 | 67,5 |
| Бастаушы ауылдық округі | 1403 | ▼976 | 69,6 | 703 | ▼501 | 71,3 | 700 | ▼475 | 67,9 |
| Құлынжон ауылдық округі | 1539 | ▼1271 | 82,6 | 752 | ▼657 | 87,4 | 787 | ▼614 | 78 |
| Мариногор ауылдық округі | 1275 | ▼820 | 64,3 | 643 | ▼419 | 65,2 | 632 | ▼401 | 63,4 |
| Миролюбов ауылдық округі | 1069 | ▼759 | 71 | 517 | ▼376 | 72,7 | 552 | ▼383 | 69,4 |
| Палатцы ауылдық округі | 1486 | ▼660 | 44,4 | 746 | ▼336 | 45 | 740 | ▼324 | 43,8 |
| Самар ауылдық округі | 6885 | ▼6195 | 90 | 3268 | ▼2981 | 91,2 | 3617 | ▼3214 | 88,9 |
| Сарыбел ауылдық округі | 1087 | ▼533 | 49 | 542 | ▼269 | 49,6 | 545 | ▼264 | 48,4 |
| ЖАЛПЫ САНЫ | 16304 | ▼12302 | 75,4 | 7959 | ▼6106 | 76,7 | 8345 | ▼6196 | 74,2 |
Ірі елді мекендері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Елді мекен | Халқы (2021) |
|---|---|
| Самар | ▼5948 |
| Аққала | ▼738 |
| Бастаушы | ▼707 |
| Құлынжон | ▼679 |
| Көкжыра | ▼592 |
| Мариногорка | ▼551 |
| Миролюбовка | ▼550 |
| Сарыбел | ▼471 |
| Палатцы | ▼279 |
Әкімдері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Раджан Сейітқанов (06.2022 — 04.2023)
- Нұрлан Мұхтарұлы Махамбетов (04.2023 бастап)
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2023 жыл басына)
- ↑ Қазақстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісі бойынша анықтамалық (тамыз 1920 ж. - желтоқсан 1936 ж.) Алматы, 1956 ж. 200 бет
- ↑ Шығыс қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағаты, 752 қор, 2 тізімдеме, 489 іс, 35 бет
- ↑ Қазақстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісі бойынша анықтамалық (тамыз 1920 ж. - желтоқсан 1936 ж.) Алматы, 1956 ж. 212 бет
- ↑ Қазақстанның әкімшілік-аумақтық бөлінісі бойынша анықтамалық (тамыз 1920 ж. - желтоқсан 1936 ж.) Алматы, 1956 ж. 226 бет
- ↑ Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік мұрағаты, 544 қор, 16 тізімдеме, 220 іс, 92,97 беттер
- ↑ Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік мұрағаты, 1109 қор, 5 тізімдеме, 511 іс, 104 бет
- ↑ Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің тізімдемелері, 1963, №12, 272 бет
- ↑ «Казахстанская правда», 24 мамыр 1997, №121
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| |||||||||||||||||
| ||||||