Көкпекті ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Көкпекті ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
9 |
| Ауыл саны |
28 |
| Әкімі |
Сейтканов Раджан Кайрканулы |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
48°45′27″ с. е. 82°22′54″ ш. б. / 48.75750° с. е. 82.38167° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°45′27″ с. е. 82°22′54″ ш. б. / 48.75750° с. е. 82.38167° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1932 |
| Жер аумағы |
14,6 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
13 714[1] адам (2022) |
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (76,23%), орыстар (19,80%), татарлар (1,52%), немістер (1,39%), басқа ұлт өкілдері (1,06%)[2][3] |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
18 |
|
| |
|
| |
Көкпекті ауданы — Абай облысының оңтүстік-шығыс бөлігіндегі әкімшілік бөлік. Алғаш рет 1932 жылы құрылды. 1997 жылы аудан құрамына Самар ауданы еніп, 2022 жылы қайта бөлініп шықты. Жер аумағы 14,6 мың км².
Географиялық орны, жер бедері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауданның жер бедері күрделі. Солтүстік бөлігін түгелдей Қалба жотасының шығыс жағы, оңтүстік бөлігін Зайсан қазаншұңқырының солтүстік бөлігі алып жатыр. Қалба жотасының екі беткейі де Ертіс өзенінің салаларымен тілімденген. Ауданның ең биік жері – Қаражал (1606 м). Зайсан қазаншұңқыры жалпы жазық болып келсе де оның әр жерінде шоқылар кездеседі. Олардың ең ірілері: Ұзынбұлақ (818 м), Ақшоқы] (907 м), Қарақия (823 м), Толағай (721 м). Кен байлықтарынан ауданның жер қойнауында түсті металдардың, құрылыс материалдарының (әктас, қиыршықтас) мол қоры бар. Таз шоқысы түгелдей дерлік әктастан тұрады.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауданның климаты тым континенттік: қысы суық, жазы ыстық, қуаң (Зайсан қазаншұңқырында). Қаңтарда ауаның орташа температурасы –20,9°С, шілдеде 20,4°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 200 мм-ден (қазаншұңқырда) 350 – 400 мм-ге дейін барады (Қалба жотасында). Қалба мен оның оңтүстік-батыс сілемінен Зайсан көлі мен Ертіс өзеніне Қарабұғаз, Қурайлы, Көкпекті (салалары Шегелек, Талды, Қосағаш, Кіндікті), Үлкен Бөкен (салалары: Тасмөңке, Тентек, Кішібөкен), Құлажон, т.б. өзендер құяды. Солтүстік-батыстағы Ақсу, Қурайлы өзендері Зайсан көліне жетпей, оның жағасындағы құмға сіңіп кетеді. Ауданның оңтүстік және оңтүстік-шығыс жағын Зайсан көлі мен Ертіс өзеніндегі Бұқтырма бөгені алып жатыр. Аудан жерінің топырағы, негізінен, бозғылт қоңыр. Қалба тауында және өзен аңғарларында қара топырақ тараған. Далалы өңірде бетеге, көде, сарыбас жоңышқа, ұсақ шоқылы жерлерде қараағаш, тобылғы өседі. Тау ішіндегі ылғалды жерлерде шалғын, Қалба жотасында қылқан және жалпақ жапырақты орман, оның сілемдерінің бойында шоқ қайың, терек, мойыл, долана, қарақат, әр түрлі шөптер өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, аю, күзен, қоян, тиін, бұғы, елік, құстардың сан алуан түрі (қаз, үйрек, аққу, шағала, қызғыш, бүркіт, қаршыға, лашын, ителгі, кезқұйрық, тұрымтай, т.б.) тараған. Көлдер мен өзендерде әр түрлі балықтар мекендейді.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тұрғындары 14 275 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 76,23%, орыстар – 19,80%, татарлар – 1,52%, немістер – 1,39%, басқа ұлт өкілдері – 1,06%.
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
28 елді мекен 9 ауылдық округке біріктірілген:
| Ауылдық округ/қала | Халқы (2009) | Елді мекендері |
|---|---|---|
| Биғаш ауылдық округі | 1010 | Биғаш, Егінбұлақ ауылдары |
| Көкжайық ауылдық округі | 2075 | Көкжайық, Ақой, Қарағандыкөл, Қарамойыл ауылдары |
| Көкпекті ауылдық округі | 6214 | Көкпекті, Ажа, Толағай, Ұзынбұлақ, Шәріптоғай ауылдары |
| Қойгелді Аухадиев ауылдық округі | 2155 | Преображенка, Үкіліқыз, Черноярка ауылдары |
| Тассай ауылдық округі | 1492 | Тассай, Ақсу, Қайнар, Үшкөмей ауылдары |
| Теректі ауылдық округі | 995 | Теректі ауылы |
| Үлгілі Малшы ауылдық округі | 1669 | Үлгілі Малшы, Мамай, Нұра, Сүлеймен ауылдары |
| Үлкен Бөкен ауылдық округі | 2019 | Үлкен Бөкен, Ақтас, Жалсары ауылдары |
| Шұғылбай ауылдық округі | 746 | Шұғылбай, Мелитополь ауылдары |
Ауыл шаруашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауыл экономикасының негізін а. ш. құрайды. Ауданда 235,8 мың га-дан астам а. ш. жері бар, 73,7 мың га егістік жер, 36,5 мың га шабындық, 125,6 мың га жайылым. Аудан жері арқылы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай респ. маңызы бар Павлодар – Семей – Георгиевка – Көкпекті – Зайсан – Майқапшағай (Қытаймен шекараға дейін) және облыстық маңызы бар Өскемен – Жарма автомобильдік жолдары өтеді.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2022 жылғы 1 қазанға)
- ↑ Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны
- ↑ 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы
| ||||||||||||||
| ||||||