Мақаншы ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Мақаншы ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
11 |
| Ауыл саны |
18 |
| Әкімі |
Дәурен Бақытжанұлы Қойгелдин |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Мақаншы ауылы, Қабанбай көшесі, №6 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы |
9,2 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
27 467 адам (2021) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
18 |
|
| |
Мақаншы ауданы — Абай облысының оңтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлік. Орталығы - Мақаншы ауылы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мақаншы ауданы 1928 жылы Семей округінің құрамында құрылды. Ал 1930 жылы таратылды.
Екінші рет Мақаншы ауданы 1935 жылы 9 қаңтарда Алматы облысының құрамында құрылды.
1939 жылы 14 қазанда Мақаншы ауданы Семей облысы құрамына кірді. 1940 жылдың 15 наурызына қарай оның құрамына Ақшоқы, Бақты, Благодарный, Жарбұлақ, Қаратал, Қарғалы, Киров, Көктал, Мақаншы, Петровский және Подгорный ауылдық кеңестері кірді.
1954 жылы Көктал ауылдық кеңесі Петровскіге, Подгорный Ақшоқы ауылдық кеңесіне қосылды. Қарғалы, Қаратал және Жарбұлақ ауылдық кеңестері таратылды.
1957 жылы Қарабұта кенттік кеңесі құрылды.
1959 жылы Ақшоқы ауылдық кеңесі Бақтымен біріктірілді. Жарбұлақ ауылдық кеңесі құрылды.
1963 жылы 2 қаңтарда Мақаншы ауданы таратылып, оның аумағы Үржар ауданына берілді.
1969 жылы 14 мамырда Мақаншы ауданы қалпына келтірілді. Оның құрамына Үржар ауданының Бақты, Благодарный, Жарбұлақ, Киров, Мақаншы және Петровский ауылдық кеңесі кірді.
1974 жылы Қарабұлақ, 1975 жылы - Ақшоқы, 1983 жылы - Қаратал, 1986 жылы - Көктал ауылдық кеңестері құрылды.
1986 жылы ауданда 11 ауылдық кеңес болған: Ақшоқы, Бақты, Благодарный, Жарбұлақ, Қарабұлақ, Қарабұта, Қаратал, Киров, Көктал, Мақаншы, Петровский.[1]
1991 жылы Петровский ауылдық кеңесі Көктерек болып өзгертілді.
1993 жылы Жарбұлақ ауылдық кеңесі Қабанбай, Киров — Қаратұма болып өзгертілді.
1997 жылы 3 мамырда Семей облысының таратылуына байланысты Мақаншы ауданы Шығыс Қазақстан облысына берілді.
1997 жылы 23 мамырда Мақаншы ауданы таратылып, аумағы Үржар ауданына берілді.[2]
2023 жылғы 28 желтоқсандағы ҚР Президентінің №424 Жарлығымен 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап Мақаншы ауданы Үржар ауданынан бөлініп, төртінші рет қайта құрылды.[3]
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Батысында Үржар, солтүстігінде Ақсуат аудандарымен, оңтүстігінде Жетісу облысының Алакөл ауданымен, ал шығысында Қытай Халық Республикасымен шектеседі.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[4] |
|---|---|---|---|---|
| 16462 | ▲21462 | ▲38438 | ▲39225 | ▲43141 |
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
18 елді мекен 11 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021)[5] |
|---|---|---|---|
| Ақшоқы ауылдық округі | Ақшоқы ауылы | 2 | ▼855 |
| Бақты ауылдық округі | Бақты ауылы | 1 | ▼2068 |
| Келдімұрат ауылдық округі | Келдімұрат ауылы | 2 | ▼1276 |
| Көктал ауылдық округі | Көктал ауылы | 1 | ▼631 |
| Көктерек ауылдық округі | Көктерек ауылы | 3 | ▼ 1535 |
| Қабанбай ауылдық округі | Қабанбай ауылы | 1 | ▼3929 |
| Қарабұлақ ауылдық округі | Қарабұлақ ауылы | 2 | ▼1534 |
| Қарабұта ауылдық округі | Қарабұта ауылы | 1 | ▼1035 |
| Қаратал ауылдық округі | Қаратал ауылы | 3 | ▼1420 |
| Қаратұма ауылдық округі | Қаратұма ауылы | 1 | ▼1255 |
| Мақаншы ауылдық округі | Мақаншы ауылы | 1 | ▼11929 |
| ЖАЛПЫ САНЫ | — | 18 | ▼27467 |
Ірі елді мекендері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Атауы | Халқы (2021) |
|---|---|
| Мақаншы | ▼ 11929 |
| Қабанбай | ▼ 3929 |
| Бақты | ▼ 2068 |
| Қарабұлақ | ▼ 1414 |
| Қаратұма | ▼ 1255 |
| Келдімұрат | ▼ 1199 |
| Көктерек | ▼ 1040 |
| Қарабұта | ▼ 1035 |
Әкімдері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Дәурен Бақытжанұлы Қойгелдин (02.2024 жылдан бастап)
Экономикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудан арқылы жалпы ұзындығы 187 км республикалық маңызы бар «Бақты-Таскескен» автожолы өтеді. Бұдан бөлек, болашақта маңызы зор «Бақты-Аягөз» теміржол желісі өтетін болады.
Ауданда экономиканың негізгі бағыттары: тау-кен өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы өндірісі және туризм саласын дамыту үшін әлеуеті жоғары.
Бүгінде аудандағы Жалаңашкөл ауылында «Фирма Мадина» ЖШС (көмір өндіру) кәсіпорны жұмыс істейді. Ол 2022 жылы 758,8 млн теңге сомасына немесе жалпы өндіріс көлемінің 31,8% өнім өндірді.[6]
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақ КСР. 1986 жылғы 1 қаңтарға әкімшілік-аумақтық бөлінісі
- ↑ Семей облысының әкімшілік-аумақтық құрылымының тарихы туралы анықтамалық. — Семей, 2006.
- ↑ Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысының кейбір мәселелері туралы
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ МАҚАНШЫ АУДАНЫ ҚАНША АУЫЛДЫҚ ОКРУГТЕН ТҰРАДЫ
| ||||||||||||||
| ||||||