Әйтеке би ауданы

Қазақстан ауданы
{{{ауданның атауы}}}
Әкімшілігі
Тарихы мен географиясы
Уақыт белдеуі	UTC
Тұрғындары

Әйтеке би ауданы – Ақтөбе облысының солтүстік-шығыс бөлігіндегі әкімшілік бөлініс. Жер аумағы 36,3 мың км². Аудан орталығы – Комсомол ауылы.

Халқы

Тұрғыны 26 мың адам, орташа тығыздығы 1 км²-ге 0,9 адамнан келеді (2006). Ұлттық құрамы: қазақ 93,6%, орыс 4%, украин 0,9%, татар 0,4%. 2008 жылы шілдедегі есеп бойынша аудандағы тұрғындар саны 31277 адамды құрады.

Географиялық орны

Аудан 1997 жылы Қарабұтақ пен Комсомол аудандарының таратылу нәтижесінде құрылды. Ауданда 32 елді мекен, 15 ауылдық округ бар. Аудан Ақтөбе облысынан 320 шақырым жерде, облыстың солтүстік-шығысында, Ресеймен шекаралас Ырғыз өзенінің бойында орналасқан.

Ірі елді мекендері

Елді мекендердің ірілері: Аралтоғай, Аралтөбе, Бөгетсай, Қарабұтақ, Жабасақ, Құмқұдық ауылдары. Ауылдық округтер тізімі: Әйке, Ақтасты, Ақкөл, Аралтоғай, Басқұдық, Жабасақ, Жамбыл, Қайрақты, Комсомол, Қарабұтақ, Құмқұдық, Қызылжұлдыз, Сарат, Сұлукөл, Үшқатты.

Дала климаты

Аудан жері негізінен үстіртті жазық (биіктігі 100 – 400 м) келеді. Солтүстік-шығысын Мұғалжар тауы алып жатыр. Климаты тым континенттік, қысы суық, жазы ыстық. Қаңтардың орташа температурасы –17°С, шілдеде 22°С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 200 – 250 мм. Аудан жерінен солтүстіктен оңтүстікке қарай Ырғыз өзені мен оның Қарабұтақ, Қайрақты, Шолаққайрақты, Ұлыталдық, Балаталдық, т.б. салалары ағып өтеді. Аудан аумағында Белқопа, Әйке, Тегіссор көлдері бар. Аудан жері негізінен қоңыр, қызғылт қоңыр топырақты келеді. Өсімдіктерден боз, бетеге, жусан, қамыс, киікоты, жоңышқа, изен, тобылғы, көкпек, қараған, алабота өседі. Жануарлардан түлкі, қарсақ, қоян, қасқыр, күзен, борсық, ақ бөкен, киік; құстардан қаз, үйрек, тырна, дуадақ, жылқышы, тауқұдірет, балықшы, қызғыш, қарақұс, жапалақ, бозторғай, бүркіт, т.б. мекендейді. Ауыл шаруашылығына жарамды жер аумағы 188,9 мың га. Оның ішінде жыртылатын жері 69,3 мың га, шабындығы 4,3 мың га, жайылымы 835,8 мың га.

Транспорты

Әйтеке би ауданы арқылы Астана-Ақтөбе теміржол сапар желісі өтеді. Негізгі автокөлік жолы Қарабұтақ - Комсомол - Северный - Жайылма елді мекендер үстінен өтеді.