Қырым хандығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
ш «Қырым хандары» деген санатты аластады (HotCat құралының көмегімен) |
||
45-жол: | 45-жол: | ||
{{Қырым хандары}} |
{{Қырым хандары}} |
||
[[Санат:Қырым хандары]] |
|||
[[Санат:Қырым хандығы]] |
[[Санат:Қырым хандығы]] |
||
[[Санат:1783 жылы таратылғандар]] |
[[Санат:1783 жылы таратылғандар]] |
11:50, 2015 ж. сәуірдің 16 кезіндегі нұсқа
{{{атауы}}} | ||||
| ||||
---|---|---|---|---|
Қырым Хандығы-Алтын Орда ыдырағаннан кейін Қырым түбегінде құрылған мемлекет (1430 — 1783). 13 ғасырдың аяғында Қырым түбегінде Алтын Ордаға тәуелді ерекше аймақ құрылды. Оның орт. — Солхат қаласы болды. Алтын Орда билеушілерінің өзара күрес-тартыстарынан кейін Қажы Керей (1397 –1466жж.) мен оның ұлы Меңлі Гирей хан (1428 — 1515) 1443 жылы тәуелсіз Қырым Хандығының негізін қалады. Оған Қырым түбегінен басқа Днепрдің төменгі бөлігі де кірді. Ол хандықтың астанасы Қажы Керейдің билігінен бастап Бақшасарайда болды. 1475 жылы Қырымға түрік әскерлері басып кіріп, хандық Түркияға тәуелді болды. Қырым Хандығы Ресей, Украина жерлеріне бірнеше жорықтар жасады. Қырым әскерлерінің орыс жеріне жорықтары әсіресе Ливон соғысы (1558 — 83) кезінде жиіледі. 16 — 17 ғасырларда Ресей өкіметі оңтүстік шекарасын Қырым татарларынан қорғау үшін шекара бекініс шептерін құрды. Орыстардың 1687 — 89 жылдары Қырымға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталды. 18 ғасырдағы орыс-түрік соғысында Ресей жеңіске жетіп, Қырым Хандығы әлсірей бастады. 1774 жылы Күшік-Қайнарджа бітімі бойынша Қырым Хандығы Түркияның қол астынан шығып, Ресейдің қарамағындағы тәуелсіз ел болып танылды. 1783 жылы Қырым Хандығы Ресей империясының құрамына кірді.[1]