Е (кирил)
| Қазақ кирил әліпбиі | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -{Аа}- | -{Әә}- | -{Бб}- | -{Вв}- | -{Гг}- | -{Ғғ}- | -{Дд}- | |||||||
| -{Ее}- | -{Ёё}- | -{Жж}- | -{Зз}- | -{Ии}- | -{Йй}- | -{Кк}- | |||||||
| -{Ққ}- | -{Лл}- | -{Мм}- | -{Нн}- | -{Ңң}- | -{Оо}- | -{Өө}- | |||||||
| -{Пп}- | -{Рр}- | -{Сс}- | -{Тт}- | -{Уу}- | -{Ұұ}- | -{Үү}- | |||||||
| -{Фф}- | -{Хх}- | -{Һһ}- | -{Цц}- | -{Чч}- | -{Шш}- | -{Щщ}- | |||||||
| -{Ъъ}- | -{Ыы}- | -{Іі}- | -{Ьь}- | -{Ээ}- | -{Юю}- | -{Яя}- | |||||||
Е, е — кириллицаға негізделген әліпби әрпі.
Тіл мен иектің сәл төмен түсіп, жақтың тар ашылуынан жасалатын қысаң дауысты дыбысты таңбалайтын әріп. "Е" тіл қатысына қарай тіл алды, жіңішке, ерін қатысы жағынан езулік дыбыс. Сөздің барлық буынында кездеседі (мысалы, ел, еле, ереже). Кирил әліппесіндегі болғанымен бұл хәріп қазақ тілінің табиғи айтылу заңдылықтарына сәйкес сөз басында және сөз ортасында дауыссыздан кейін "э"-ге ұқсасестіледі (қазақ тілінің заңдылықтарына сәйкес сөз басында й - дыбысы я хәрпі келмейді, ондай дыбыс ж-ға айналады. Мысалы айтылулары: Йүсүф- Жүсүп, Жүсүф; Йунус- Жүнүс). Сөз ортасында орыс тіліндегі э секілді дыбысталады (мысалы, кереге, шеге). Сөздің бірінші буынында еріндік дауысты дыбыс келгенде, "Е" фонемасы "ө" дыбысына жуықтайды (айтылуы - өлөң, сүзөгөн, көбөлөк; жазылуы - өлең, сүзеген, көбелек)[1][2].
Кодтар кестесі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| Код | Регистр | Ондық код |
16-лық код |
8-дік код |
Екілік код |
|---|---|---|---|---|---|
| Юникод | Бас | 1045 | 0415 | 002025 | 00000100 00010101 |
| Кіші | 1077 | 0435 | 002065 | 00000100 00110101 | |
| ISO 8859-5 | Бас | 181 | B5 | 265 | 10110101 |
| Кіші | 213 | D5 | 325 | 11010101 | |
| KOI 8 | Бас | 229 | E5 | 345 | 11100101 |
| Кіші | 197 | C5 | 305 | 11000101 | |
| Windows 1251 | Бас | 197 | C5 | 305 | 11000101 |
| Кіші | 229 | E5 | 345 | 11100101 |
HTML жүйесінде бас әріп «Е»-ны Е немесе Е, ал кіші «е» әріпін - е немесе е деп белгілейді.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу] |
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Cyrillic alphabet |