Уикипедия:Таңдаулы мақалалар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Таңдаулы суреттер · Таңдаулы порталдар · Таңдаулы тізімдер · Таңдаулы мақалалар · Жақсы мақалалар

Лақап:
УП:ТМ
✯
Таңдаулы мақалалар деп біз Уикипедияның ең үздік мақалаларын айтамыз. Мақалалар осында тізілмес бұрын олар ұқыптылыққа, бейтараптылыққа, толықтығына және стиліне қарай біздің таңдаулы мақалалар шарты бойынша қаралады.

Қазір Уикипедияда қазақ тілінде жазылған 236 174 мақала бар. Оның ішінде 22 таңдаулы мақала бар.

Мақаланың жоғарғы жағында, оң жақта тұрған кішкене қола жұлдызша () мақаланың таңдаулы екенін көрсетеді.

Жақында таңдалған мақалалар

Эрнест Миллер Хемингуэй (ағылш. Ernest Miller Hemingway; 21 шілде 1899(18990721), Оук-Парк, Иллинойс2 шілде 1961, Кэтчам, Айдахо, АҚШ) — америкалық жазушы, журналист, 1954 жылғы Әдебиет бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.

Әдебиет тарихында жоғалған ұрпақ деп аталып кеткен ағымның басты өкілі ретінде осы Хемингуэйды атауға болады. Бірінші дүниежүзілік соғыс салдарынан сенімдерінен айырылып, махаббаттарын жоғалтып, сенделіп, мəңгіріп қалған жазушы-ақындар шығармаларында сол заманның пессимистік келбетін бейнелеген.

Жеті роман жа­зып, төрт әйелмен бас құраған, үш со­ғыс­ты көрген, екі рет қатерлі ұшақ апаты­нан аман қалған жазушы отбасының ортаншысы еді. Майдан кешкен жан бола тұрып, соғыстың қатыгез кар­тинасын емес, оның салдарынан зардап шеккендердің «бейбіт өмірін» басынан өткізді. Кейіпкерлерін табанды, ба­тыл, жаужүрек қылып көрсете білді.

(толығырақ ...)

Қымызбиенің сүтінен дайындалатын денсаулыққа шипалы әрі жұғымды сусын.

Қымыз — түркі және моңғол көшпелі халықтарының бірнеше мыңжылдықтан бері пайдаланып келе жатқан сусыны.

Қымыз ашыған күні қымыздың алды ауыл адамдарына беріледі. Жазғытұрымда бие байланған кезден бастап, қазан айының басына дейін (бие ағытылғанша) қымыз үзілмейді. Қымыздың жақсы болуы ыдысына, ашытылуына, ұсталу бабына байланысты болады. Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор.

Бие сүтінен даярланатын қымызды көптеген көшпелі халықтар — қазақтар, қырғыздар, башқұрттар баяғы заманнан білген. Оны даярлау әдістерін ежелгі скифтер де білген екен. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда грек тарихшысы Геродот, көшпелі скифтер бие сүтінен қымыз даярлаған, деп жазды.

(толығырақ...)

Үлкен Магеллан тұмандығындағы қара құрдым
Үлкен Магеллан тұмандығындағы қара құрдым

Қара құрдым (ағылш. Black hole) — жойқын тартылыс күші арқылы бүкіл материя мен жарық нұрын еш жібермей өзіне тартып ала алатын массасы өте ауыр жұлдыз дене (үңгір емес).

Массасы белгілі шамадан жоғары тұрақты жұлдыз өзінің термоядролық реакциясына қажетті отыны таусылған соң тартылыс күшінің әсерінде ішіне қарай шұғыл жемірілуден деформацияланып қара құрдым пайда болады. Қара құрдымның массасы өте жоғары, тартылыс күші өрісі тым жойқын болғандықтан, ешқандай материя, магнитті толқын, жарық жылдамдығында қозғалады делінетін жарық радиациясы одан қашып құтыла алмайды (оның бетіне түскен жарық ешқашан кері шағылыспайды), сыртқа еш жарық шығармайды.

(толығырақ...)

АИВ/ЖИТСадамның иммунтапшылық вирусы (АИВ) қоздырған инфекцияның организмге әсерінен дамитын дертті жағдай. Инфекция жұқтырған адамда ешбір ауру белгілері байқалмауы мүмкін. Ауру үдегенде адамның иммунды жүйесі әлсіреп, туберкулез, оппортунис инфекциялар мен ісіктер пайда болуы мүмкін. Инфекцияның аталған кеш белгілерінің жиынтығын жүре пайда болған иммунитет тапшылығы синдромы (ЖИТС) деп атайды.

АИВ бірінші кезекте қорғаусыз секс (анал және орал сексі кезінде де қан, былазық, шәует, қынап шырышы арқылы), қан құю, ине арқылы, сондай-ақ жүктілік, босану не емізу кезінде анадан балаға беріле алады. Вирус сілекей, тер, жас секілді дене сұйықтығы арқылы адамнан адамға берілмейді.

Алдын алу шаралары: қорғаулы секс, ине алмасу бастамасы (қолданылған инені жаңасына тегін алмастыру), жұқтырғандарды емдеу, жұқтыруға дейінгі және кейінгі профилактика және ерлерді сүндеттеу. Аурудан толық айықтыратын дәрі не вакцина жоқ; десе де, антиретровирусты терапия ауру ағымын баяулатып, өмір сүрудің әдеттегі ұзақтығына әкелуі мүмкін.

(толығырақ...)

География
География

География

Мемлекеттер: Корея Республикасы
Ел географиясы: Қазақстан географиясы
Әкімшілік бөліністер: АйдахоТехас
Елді мекендер: АлеппоБарнауылТегеран
Суқоймалар мен өзендер: Арал теңізі

Тарих
Тарих

Тарих

Саясат және үкімет
Саясат және үкімет

Саясат және үкімет

Дін
Дін

Дін және мистицизм

Қасиетті кітаптар: Құран

Өнер
Өнер

Өнер

Мұражайлар: Түркістан қаласының тарихи-мәдени этнографиялық орталығы
Мұрағаттар: Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары
Музыкалық топтар: Dong Bang Shin Ki
Телесериалдар: Шерлок

Спорт және ойындар
Спорт және ойындар

Спорт және ойындар

Футбол командалары: Манчестер Юнайтед

Ғылым
Ғылым

Ғылым

Күн жүйесі: Жер
Астрономия: ЖұлдызҚара құрдым
Медицина: АИВ/ЖИТС

Техника
Техника

Техника

Ғарыш:

Тұлғалар
Тұлғалар

Тұлғалар

Монархтар: II Елизавета

Басқалары

Жазу жүйелері: Қазақ графикасы
Жоспарлар: Астана қаласының Бас жоспары