Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы

Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы


Шынайы атауы	швед. Nobelpriset i litteratur
Мемлекет	Швеция
Соңғы иегері	Юн Фоссе
Сайты	nobelprize.org
Nobel Prize in Literature Ортаққорда

Әдебиеттен Нобел жүлдесі – жыл сайын дүние жүзінің қандай да елінен болмасын шыққан авторға берілетін марапат түрі.

Бұл сыйлықты швед инженер-химигі, өнертапқыш және өнеркәсіп иесі Альфред Нобель ұйымдастырды. Оның есімімен аталған бұл сыйлық дүниежүзінде ең танымал, сонымен бірге ең қатты сыналады деп айтылады. Сыйлыққа А. Нобелдің кескіні бейнеленген алтын медаль, диплом және ақшалай сыйлық беріледі. Ақшалай сыйлық Нобель фондының кірісіне байланысты. Нобелдің 1895 ж. қарашаның 27 жазған өсиетхаты бойынша оның капиталы (алғашында 31 млн. швед кроны) акция, облигация, несиеге салынды. Осыдан түскен табыс бірдей бес бөлікке бөлінеді және физика, химия, физиология немесе медицина, әдебиет және бейбітшілікті нығайтуға бағытталған үздік жетістіктерге беріледі.

Сыйлықты жыл сайын желтоқсанның 10 Швеция патшасы Стокгольмда тапсырады. Нобел әдебиет сыйлығын алғаннан кейін лауреат жұмысының тақырыбы бойынша дәріс беруге міндетті. Негізінен әдебиет сыйлығы жазушыға жеке шығармасы үшін емес, әдебиеттің дамуына қосқан үлесі үшін беріледі.

1901 жылдан бері Әдебиеттен Нобел жүлдесі беріліп келеді. Содан бері 106 жазушы осы сыйлыққа ие болды.

Лауреаттар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әдебиет саласында Нобель сыйлығы лауреаттарының тізімі

Түсініктемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Нобель сыйлықтары және Нобель сыйлығының лауреаттары

Сыйлық: физика \| химия \| физиология немесе медицина \| әдебиет \| бейбітшілік \| экономика Лауреаттар тізімі: физика \| химия \| физиология немесе медицина \| әдебиет \| бейбітшілік сыйлығы \| экономика

Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығының лауреаттары

1901—1925	Сюлли-Прюдом (1901) • Моммзен (1902) • Бьёрнсон (1903) • Ф. Мистраль / Эчегарай-и-Эйсагирре (1904) • Сенкевич (1905) • Кардуччи (1906) • Киплинг (1907) • Эйкен (1908) • Лагерлёф (1909) • Хейзе (1910) • Метерлинк (1911) • Гауптман (1912) • Тагор (1913) • Роллан (1915) • Хейденстам (1916) • Гьеллеруп / Понтоппидан (1917) • Шпиттелер (1919) • Гамсун (1920) • Франс (1921) • Бенавенте-и-Мартинес (1922) • Йейтс (1923) • Реймонт (1924) • Шоу (1925)

1926—1950	Деледда (1926) • Бергсон (1927) • Унсет (1928) • Манн (1929) • Льюис (1930) • Карлфельдт (1931) • Голсуорси (1932) • Бунин (1933) • Пиранделло (1934) • О'Нил (1936) • Мартен дю Гар (1937) • Бак (1938) • Силланпяя (1939) • Йенсен (1944) • Г. Мистраль (1945) • Гессе (1946) • Жид (1947) • Элиот (1948) • Фолкнер (1949) • Рассел (1950)

1951—1975	Лагерквист (1951) • Мориак (1952) • Черчилль (1953) • Хемингуэй (1954) • Лакснесс (1955) • Хименес (1956) • Камю (1957) • Пастернак (1958) • Квазимодо (1959) • Перс (1960) • Андрич (1961) • Стейнбек (1962) • Сеферис (1963) • Сартр (1964) • Шолохов (1965) • Агнон / Закс (1966) • Астуриас (1967) • Кавабата (1968) • Беккет (1969) • Солженицын (1970) • Неруда (1971) • Бёлль (1972) • Уайт (1973) • Юнсон / Мартинсон (1974) • Монтале (1975)

1976—2000	Беллоу (1976) • Алейсандре (1977) • Башевис-Зингер (1978) • Элитис (1979) • Милош (1980) • Канетти (1981) • Гарсиа Маркес (1982) • Голдинг (1983) • Сейферт (1984) • Симон (1985) • Шойинка (1986) • Бродский (1987) • Махфуз (1988) • Села (1989) • Пас (1990) • Гордимер (1991) • Уолкотт (1992) • Тони Моррисон (1993) • Оэ (1994) • Хини (1995) • Шымборска (1996) • Фо (1997) • Сарамаго (1998) • Грасс (1999) • Гао Синцзянь (2000)

2001 жылдан	Найпол (2001) • Кертес (2002) • Кутзее (2003) • Елинек (2004) • Пинтер (2005) • Памук (2006) • Лессинг (2007) • Леклезио (2008) • Мюллер (2009) • Варгас Льоса (2010) • Транстрёмер (2011) • Мо Янь (2012) • Манро (2013) • Модиано (2014) • Алексиевич (2015) • Дилан (2016) • Исигуро (2017) • Токарчук (2018) • Хандке (2019) • Глюк (2020) • Гурна (2021) • Эрно (2022) • Фоссе (2023) •

Сөздіктер және энциклопедиялар	Большая каталонская · Britannica (онлайн)

Нормативті бақылау	GND: 7505382-2