Бейбітшілік саласында Нобель сыйлығы лауреаттарының тізімі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Осло орталығындағы Норвегия Нобель институты.

Бейбітшілік саласында Нобель сыйлығы (швед. Nobels fredspris) — беделді марапат жыл сайын Нобель қорымен әлемдегі бейбітшілікті нығайтуға қосқан үлесі үшін беріледі. Альфред Нобельдің оның 1895 жылы 27 қарашадағы, Парижде жазылған өсиетіндегі бес Нобель сыйлығының бірі. [1][2]

Үміткерлерді іріктеу[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Нобель қорының жарғысына сәйкес келесі адамдар кандидаттарды ұсына алады[3]:

  1. ұлттық парламенттер мен үкіметтердің мүшелері, министрлер кабинетінің мүшелері және егеменді мемлекеттердің министрлері, сондай-ақ мемлекет басшылары;
  2. БҰҰ Халықаралық Сотының және Гаагадағы Тұрақты төрелік сот мүшелері;
  3. Халықаралық құқық Институтының мүшелері;
  4. университет профессорлары, эмерит профессорлар, тарих, әлеуметтік ғылымдар, заңтану, философия, теология және дін бойынша қауымдастырылған профессорлар; университет ректорлары мен директорлары (немесе олардың баламалары); бейбітшілікті зерттеу институттарының және сыртқы саясат институттарының директорлары;
  5. Нобель сыйлығының лауреаттары;
  6. Нобель бейбітшілік сыйлығымен марапатталған ұйымдар үшін Директорлар кеңесінің мүшелері немесе оның баламасы;
  7. Норвегия Нобель комитетінің қазіргі және бұрынғы мүшелері;
  8. Норвегия Нобель комитетінің бұрынғы кеңесшілері.[3]

Лауреаттар тізімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1900-шы 1910-шы 1920-шы 1930-шы 1940-шы 1950-ші 1960-ші 1970-ші 1980-ші 1990-шы 2000-шы 2010-шы 2020-шы

1900-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1901
Анри Дюнан
(1828—1910)
Швейцария Швейцария
Қызыл Крест Халықаралық комитетін және Женева конвенциясын негізін құрудағы оның рөлі үшін. [5]
Фредерик Пасси
(1822—1912)
Франция Франция
Көптеген жылдар бойы бітімгершілікке жұмсаған күш-қайраты үшін [6]
1902
Эли Дюкоммен
(1833—1906)
Швейцария Швейцария
Еуропада пацифистік қоғамдастықтардың түрлі қызметін үйлестіруде Халықаралық бейбітшілік бюросы құрудағы еңбегінің еленіуінің белгісі ретінде [7]
Шарль Гоба
(1843—1914)
Швейцария Швейцария
Халықаралық арбитраж ісіне жұмсаған күш-жігері үшін [8]
1903
Уильям Кример
(1828—1908)
Ұлыбритания Ұлыбритания
Арбитраж арқылы бейбітшілікке қол жеткізуге күшінің құрметіне [9]
1904
Халықаралық құқық институты
(1873)
Бельгия Бельгия
Әлемдегі халықаралық құқық принциптерін анықтаған, оның кодификациясын қабылдаған және халықаралық проблемаларды шешу жолдарын ұсынған бірінші ұйымдардың бірі. [10]
1905
Берта Зуттнер
(1843—1914)
Аустрия Аустрия
Белсенді пацифистік қызметі үшін [11]
1906
Теодор Рузвельт
(1858—1919)
АҚШ АҚШ
Портсмут келісіміне қол қоюдағы оның рөлі үшін [12]
1907
Луи Рено
(1843—1918)
Франция Франция
Франциядағы Халықаралық құқықтың шынайы данышпаны ретінде [13]
Эрнесто Монета
(1833—1918)
Италия Италия
Бейбітшілік үшін өзінің тынымсыз еңбегі үшін [14]
1908
Клас Арнольдсон
(1844—1916)
Швеция Швеция
Норвегиялық жанжалды шешуге қатысқаны үшін [15]
Фредерик Байер
(1837—1922)
Дания Дания
Аймақтық ынтымақтастықты нығайту үшін скандинавиялық парламентаралық одақ құрғаны үшін [16]
1909
Огюст Беернарт
(1829—1912)
Бельгия Бельгия
Халықаралық төрелік және қару-жарақты қысқарту үшін күрестегі күш-жігерін тану белгісі ретінде [17]
Поль Д’Эстурнель
(1852—1924)
Франция Франция
Франция мен көршілес елдер арасындағы келісім-шарттар бойынша төрелігі үшін [18]

1910-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1910
Халықаралық бейбітшілік бюросы
(1891)
 Швейцария
«Қарусыздану жөніндегі конференцияларды ұйымдастырғаны үшін». [19]
1911
Тобиас Ассер
(1838—1913)
 Нидерланд
«Халықаралық төрелік саласындағы жұмысы үшін». [20]
Альфред Герман Фрид
(1864—1921)
Аустро-Венгрия Аустрия-Мажарстан
«Оның халықаралық қызметі үшін».
1912
Элиу Рут
(1845—1937)
 АҚШ
«Батыс жарты шарда бейбітшілікті нығайтудағы күш-жігері үшін». [21]
1913
Анри Лафонтен
(1854—1943)
 Бельгия
«Еуропадағы бейбітшілік үшін халық қозғалысының шынайы көшбасшы ретінде». [22]
1914 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [23]
1915 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [24]
1916 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [25]
1917
Халықаралық Қызыл Крест комитеті
(1863)
 Швейцария
«За деятельность по улучшению положения военнопленных». [26]
1918 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [27]
1919
Томас Вудро Вильсон
(1856—1924)
 АҚШ
«Қазіргі заманғы халықаралық саясатта адамзаттың іргелі заңын енгізгені үшін». [28]

1920-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1920
Леон Виктор Огюст Буржуа
(1851—1925)
 Франция
«Бейбітшілік пен әділеттілік ісіне қосқан ұзақ мерзімді үлесі және Ұлттар Лигасын құрудағы көрнекті рөлі үшін». [29]
1921
Карл Яльмар Брантинг
(1860—1925)
 Швеция
«Ұлттар Лигасының жұмысы және Швеция мен Норвегия арасындағы дауларды бейбіт шешудегі күші үшін». [30]
Кристиан Ланге
(1869—1938)
 Норвегия
«Халықаралық дауларды шешу құралы ретінде төрелікті насихаттағаны үшін».
1922
Фритьоф Нансен
(1861—1930)
 Норвегия
«Ұзақ жылдары әлеуметтік осал адамдарға көмек көрсетудегі қызметі үшін». [31]
1923 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [32]
1924 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [33]
1925
Джозеф Остин Чемберлен
(1863—1937)
 Ұлыбритания
«Локарно келіссөздеріндегі рөлі үшін». [34]
Чарлз Гейтс Дауэс
(1865—1951)
 АҚШ
«Оның атымен аталатын жоспарға қосқан үлесін тану белгісі ретінде».
1926
Аристид Бриан
(1862—1932)
 Франция
«Сенімсіздік жылдарынан кейін Франция мен Германияның достық диалогқа қол жеткізуі және Локарно шартын жасасудағы оның рөлі үшін». [35]
Густав Штреземан
(1878—1929)
 Германия
1927
Франция Фердинанд Эдуард Бюиссон
(1841—1932)
 Франция
«Француз және неміс халықтарының арасындағы өзара түсіністікті қалпына келтіруге бағытталған қызметі үшін». [36]
Людвиг Квидде
(1858—1941)
 Германия
«Франция және Германиядағы қоғамдық пікірді бейбіт ынтымақтастыққа дайындағаны үшін».
1928 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [37]
1929
Фрэнк Биллингс Келлог
(1856—1937)
 АҚШ}
(сыйлық 1930 ж. берілді)
«Париж пактісін дайындағаны үшін». [38]

1930-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1930 Натан Сёдерблум Натан Сёдерблум
(1866—1931)
 Швеция
«Бейбітшілікке діни бірлестік арқылы жеткізуге тырысқан құрметіне». [39]
1931 Джейн Аддамс Джейн Аддамс
(1860—1935)
 АҚШ
«Әлемнің барлық бейбітшілік сүйгіш әйелдерінің шынайы делегаты ретінде». [40]
Николас Мюррэй Батлер Николас Мюррэй Батлер
(1862—1947)
 АҚШ
«Әлемдегі сарқылмас энергия мен істегі құлшынысы үшін».
1932 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [41]
1933 Ральф Норман Энджелл Ральф Норман Энджелл
(1872—1967)
 Ұлыбритания
«Бейбітшілікті насихаттағаны үшін». [42]
1934 Артур Гендерсон Артур Хендерсон
(1863—1935)
 Ұлыбритания
«Халықаралық қарусыздану істерін тұрақты қорғанысы үшін». [43]
1935 Карл фон Осецкий Карл фон Осецкий
(1889—1938)
 Германия
(сыйлық 1936 жылы берілді)
«Германиядағы милитаризмге қарсы күресі үшін». [44]
1936 Карлос Сааведра Ламас Карлос Сааведра Ламас
(1878—1959)
 Аргентина
«1935 жылғы Боливия-Парагвай қақтығысындағы бітімгершілік рөлі үшін». [45]
1937 Роберт Сесил Роберт Сесил
(1864—1958)
 Ұлыбритания
«Ұлттар Лигасының алдында қызметінің құрметіне». [46]
1938 Босқындар істері жөніндегі Нансен Халықаралық ұйымы Босқындар істері жөніндегі Нансен Халықаралық ұйымы
(1921)
 Швейцария
«Әлеуметтік жағынан осалдарға көмек көрсетудегі қызметі үшін». [47]
1939 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [48]

1940-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1940 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [49]
1941 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [50]
1942 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [51]
1943 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [52]
1944 Халықаралық Қызыл Крест комитеті Халықаралық Қызыл Крест комитеті
(1863)
 Швейцария
(сыйлық 1945 ж. берілді)
«ХҚКК соғыс кезінде өзінің қызметінде халықтарының өмірлік мүдделерін және татуласу қажеттігін анықтау, адамзаттың ынтымақтастық іргелі принциптерінің құнын қайтарды». [53]
1945 Корделл Халл Корделл Халл
(1871—1955)
 АҚШ
«Батыс жарты шарда татулықтың сақталуына, сауданың нығаюына және БҰҰны құрудағы оның күш-жігерін тану ретінде». [54]
1946 Эмили Грин Болч Эмили Грин Болч
(1867—1961)
 АҚШ
«Бейбітшілік үшін көптеген жылдар бойғы тынымсыз жұмысы үшін». [55]
Джон Рэлей Мотт Джон Рэлей Мотт
(1865—1955)
 АҚШ
«Миссионерлік қызметті үшін».
1947 Квакерлер Қоғамға қызмет жөніндегі Достар комитеті (Квакерлер)
(1647)
 Ұлыбритания
«Квакерлердің дүниежүзілік соғысқа қарсы наразылық белгісі үшін». [56]
Американдық қоғамға қызмет жөніндегі Достар комитеті (Квакерлер)
(1917)
 АҚШ
1948 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [57]
1949 Джон Бойд Орр Джон Бойд Орр
(1880—1971)
 Ұлыбритания
«Адамзатты оның мұқтаждарынан босатудағы оның қызметі ғана емес, сонымен қатар халықтар мен нәсілдердің арасындағы ынтымақтастық бейбітшіліктің негізін қалаудағы қызметін тану белгісі ретінде». [58]

1950-ші[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1950 Ральф Банч Ральф Банч
(1904—1971)
 АҚШ
«Аймақтық ынтымақтастықты нығайтуға Скандинавияда парламентаралық одақ құрғаны үшін». [59]
1951 Леон Жуо Леон Жуо
(1879—1954)
 Франция
«Бітімгершілік саласындағы жетістіктерінің құрметіне». [60]
1952 Альберт Швейцер Альберт Швейцер
(1875—1965)
 Франция
«Миссионерлік қызметті үшін». [61]
1953 Джордж Маршалл Джордж Маршалл
(1880—1959)
 АҚШ
«Еуропадағы соғыстан кейінгі экономиканы қалпына келтіру мақсатында „Маршалл жоспары“ бастамашысы ретінде». [62]
1954 Босқындар істері жөніндегі БҰҰ Жоғарғы комиссар қызметі
(1951)
 БҰҰ
«Босқындар көмек көрсету және олардың қажеттіліктеріне билік назар аударту тынымсыз және жиі рақымсыз күш-жігерін жұмсағаны үшін». [63]
1955 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [64]
1956 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [65]
1957 Лестер Боулс Пирсон
(1897—1972)
 Канада
«Суэц дағдарысын еңсерудегі рөлі үшін». [66]
1958 Жорж Пир Жорж Пир
(1910—1969)
 Бельгия
«Босқындарға көмегі үшін». [67]
1959 Филип Ноэль-Бейкер Филип Ноэль-Бейкер
(1889—1982)
 Ұлыбритания
«Қарусыздану жөніндегі ірі маман ретінде». [68]

1960-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1960 Альберт Джон Лутули Альберт Джон Лутули
(1898—1967)
 ОАР
«Адамдар мен халықтар арасындағы әділдікті қамтамасыз етудегі күш-жігері үшін». [69]
1961 Даг Хаммаршельд Даг Хаммаршельд
(1905—1961)
 Швеция
(қайтыс болғаннан кейін)
«БҰҰ-дағы қызметі үшін». [70]
1962 Лайнус Карл Полинг Лайнус Карл Полинг
(1901—1994)
 АҚШ
«Ядролық сынауларға тыйым салу туралы шарт жобасын авторы ретінде». [71]
1963 Халықаралық Қызыл Крест комитеті Халықаралық Қызыл Крест комитеті
(1863)
 Швейцария
«Өзінің жүз жылдығының құрметіне». [72]
Қызыл Крест қоғамдарының лигасы Қызыл Крест қоғамдарының лигасы
(1919)
 Швейцария
«МККК бар болуының 100 жылдығының құрметіне».
1964 Мартин Лютер Кинг АҚШ Мартин Лютер Кинг
(1929—1968)
 АҚШ
«Қара нәсілділердің теңдігінің пайдасына қызметі үшін». [73]
1965 БҰҰ Балалар қоры (ЮНИСЕФ)
 БҰҰ
«“Халықтар арасындағы және әлемдегі бауырластықты“ нығайтуда белсенді рөлі үшін». [74]
1966 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [75]
1967 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген. [76]
1968 Рене Кассен Рене Кассен
(1887—1976)
 Франция
«Адам құқықтары декларациясының 20 жылдығы құрметіне». [77]
1969 Халықаралық еңбек ұйымы Халықаралық еңбек ұйымы
(1919)
 Швейцария
«Бейбітшілік инфрақұрылымын құру және халықтар арасындағы бауырластықты нығайтудағы қызметі үшін». [78]

1970-ші[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1970 Норман Эрнест Борлоуг Норман Эрнест Борлоуг
(1914—2009)
 АҚШ
«Азық-түлік проблемасын шешуге қосқан үлесі үшін, әсіресе «жасыл революцияны» іске асырудағы қызметі үшін». [79]
1971 Вилли Брандт Вилли Брандт
(1913—1992)
 Германия
«Шығыс пен Батыс арасындағы шиеленістің әлсіреуіне әкелген нақты бастамаларын тану ретінде». [80]
1972 Сыйлық берілмеді. Қолма-қол ақша ағындары арнайы қор бөліміне енгізілген. [81]
1973 Генри Киссинджер Генри Киссинджер
(1923—2023)
 АҚШ
«Вьетнамда бітімге келуге байланысты еңбегін тану ретінде». [82]
Ле Дык Тхо Ле Дык Тхо
(1911—1990)
 Вьетнам
1974 Шон Макбрайд Шон Макбрайд
(1904—1988)
 Ирландия
«Адам құқықтарының жағдайын бақылауға мүмкіндік беретін халықаралық тетіктерін құруғаны үшін». [83]
Эйсаку Сато Эйсаку Сато
(1901—1975)
 Жапония
«Милитаристік қарсы саясаты үшін».
1975 Андрей Дмитриевич Сахаров Андрей Сахаров
(1921—1989)
 КСРО
«Адамдар арасындағы бейбітшілік іргелі қағидаттарын батылдықпен қолдауы мен билікті асыра пайдалану және кез келген адамның құқықтарын аяқ асты етудің жолын кесуде батыл күресі үшін». [84]
1976 Бетти Уильямс Бетти Уильямс
(1943—2020)
 Ұлыбритания
«Бейбітшілік ісіндегі жетістіктерін тану ретінде». [85]
Мейрид Корриган Мейрид Корриган
(1944)
 Ұлыбритания
1977 Халықаралық амнистия
(1961)
 Ұлыбритания
«Азаптау, зорлық-зомбылықтан және ыдыраудан адамның қадiр-қасиетiн қорғағаны үшін». [86]
1978 Ануар Саадат Ануар Саадат
(1918—1981)
 Мысыр
«Израиль мен Египет арасындағы негізгі келісімдерді дайындағаны және жасасқаны үшін». [87]
Менахем Бегин Менахем Бегин
(1913—1992)
 Израиль
1979 Тереза ана Тереза ана
(1910—1997)
 Үндістан
«Адамдық қадiр-қасиетiн мызғымастығын қорғаудың ең маңызды саласындағы бейбітшілікті бекітуші ретінде». [88]

1980-ші[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1980 Адольфо Перес Эскивель Адольфо Перес Эскивель
(1931)
 Аргентина
«Адам құқықтары үшін күрескер ретінде». [89]
1981 Біріккен Ұлттар Ұйымы Босқындар істері жөніндегі БҰҰ Жоғарғы комиссар қызметі
(1951)
 Швейцария
«Босқындар көмек көрсету және олардың қажеттіліктеріне билік назар аударту тынымсыз және жиі рақымсыз күш-жігерін жұмсағаны үшін». [90]
1982 Альва Мюрдаль Альва Мюрдаль,
(1902—1986)
 Швеция
«Қарусыздану және ядролық және қарусыз аймақтардағы жұмыстары үшін». [91]
Альфонсо Гарсия Роблес Альфонсо Гарсия Роблес
(1911—1991)
 Мексика
1983 Лех Валенса Лех Валенса
(1943)
 Польша
«Адам құқықтары үшін күрескер ретінде». [92]
1984 Десмонд Мпило Туту Десмонд Мпило Туту
(1931—2021)
 ОАР
«Апартеидке қарсы күресте ерлігі мен қаһармандығы үшін». [93]
1985 Әлем дәрігерлері ядролық соғысты болдырмау үшін
(1980)
 АҚШ
«Жұртшылықты хабарландыруы және бейбітшілік пайдасына адам санасын иілудегі қызметтері үшін». [94]
1986 Эли Визель Эли Визель
(1928—2016)
 АҚШ
«Еврей халқының қайғы-қасіретке арналған, ұлтшылдықтың құрбандарына арналған тақырыптарға бейілділігі үшін». [95]
1987 Оскар Ариас Санчес Оскар Ариас Санчес
(1940)
 Коста-Рика
«Орталық Америкадағы бейбіт келіссөздердің бастамашысы ретінде». [96]
1988 БҰҰ Бітімгершілік күштері БҰҰ Бітімгершілік күштері
(1948)
 БҰҰ
«Бейбітшілікті қолдауы үшін». [97]
1989 Далай-лама XIV 14-ші Далай-лама
(1935)
 Үндістан
«Жеке тұлғалар, қауымдастықтар мен халықтар арасында мейірімділік, махаббат пен толеранттылықты оның тынымсыз уағыздағаны үшін». [98]

1990-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
1990 Михаил Сергеевич Горбачёв Михаил Горбачёв
(1931—2022)
 КСРО
«Бүгінде халықаралық қоғамдастық өмірінің маңызды бөліктерін сипаттайтын бейбіт процесінде оның жетекші рөлін тану ретінде». [99]
1991 Аун Сан Су Чжи Аун Сан Су Чжи
(1945)
 Мьянма
«Адам құқықтарын қорғаушы ретінде». [100]
1992 Ригоберта Менчу (второй справа) Ригоберта Менчу
(1959)
 Гватемала
«Адам құқықтары үшін, әсіресе, Американың байырғы халықтарының күрескері ретінде». [101]
1993 Нельсон Мандела Нельсон Мандела
(1918—2013)
 ОАР
«Апартеид режимінің бейбіт аяқталуына және Оңтүстік Африкада жаңа демократия негіздерін даярлаудағы олардың еңбегі үшін». [102]
Фредерик Виллем де Клерк (слева) және Нельсон Мандела Фредерик Виллем де Клерк
(1936—2021)
 ОАР
1994 Ясир Арафат Ясир Арафат
(1929—2004)
 Палестина
«Таяу Шығыстағы бейбітшілікке қол жеткізуге жұмсаған күш-жігері үшін». [103]
Шимон Перес Шимон Перес
(1923—2016)
 Израиль
Ицхак Рабин Ицхак Рабин
(1922—1995)
 Израиль
1995 Джозеф Ротблат Джозеф Ротблат
(1908—2005)
 Ұлыбритания
«Үлкен әлемдік саясатта ядролық қарудың рөлін төмендету бағытталған жетістіктері, мен қару-жарақ бұл түрін тыйым салуға ұзақ мерзімді күш-жігері үшін». [104]
Ғылыми және жаһандық мәселелер бойынша Пагуошской конференциялары
(1957)
 Канада
1996 Карлуш Белу Карлуш Белу
(1948)
 Шығыс Тимор
«Шығыс Тимор жанжалын әділ және бейбіт жолмен шешуде олардың күш-жігері үшін». [105]
Жозе Рамуш-Орта Жозе Рамуш-Орта
(1949)
 Шығыс Тимор
1997 Жаяу әскеге қарсы минаға тыйым салу жөніндегі халықаралық қозғалыс
(1992)
 Швейцария
«Жер үсті минасын жоюға және тыйым салуға оның жасаған жұмысы үшін». [106]
Джоди Уильямс Джоди Уильямс
(1950)
 АҚШ
1998 Джон Хьюм Джон Хьюм
(1937—2020)
 Ұлыбритания
«Солтүстік Ирландиядағы жанжалдың бейбіт шешімін табу үшін жұмсаған күш-жігері үшін». [107]
Дэвид Тримбл Дэвид Тримбл
(1944—2022)
 Ұлыбритания
1999 «Шекарасыз дәрігерлер»
(1971)
 Франция
«Қарулы қақтығыстар мен табиғи және техногендік апаттардың құрбандарына көмек көрсетуі мен гуманитарлық іс-шаралары үшін». [108]

2000-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
2000 Ким Дэ Чжун Ким Дэ Чжун
(1924—2009)
 Корея Республикасы
«Солтүстік және Оңтүстік Корея қосылуына және Оңтүстік Корея және жалпы Шығыс Азиядағы демократия мен адам құқықтарын нығайтуға қатты теңдесіз жұмысы үшін». [109]
2001 БҰҰ байрағы БҰҰ
(1945)
 БҰҰ
«Неғұрлым ұйымдасқан әлем құру және әлемдегі бейбітшілікті нығайту қосқан үлесі үшін». [110]
Кофи Аннан Кофи Аннан
(1938—2018)
 Гана
2002 Джимми Картер Джимми Картер
(1924)
 АҚШ
«Бүкіл әлемде бейбіт қақтығыс басқару үшін және адам құқықтары үшін күресуге жұмсаған күш-жігері үшін». [111]
2003 Ширин Эбади Ширин Эбади
(1947)
 Иран
«Демократияны дамытуға қосқан үлесі үшін және адам құқықтары, әсіресе Ирандағы әйелдер мен балалардың, үшін күресі үшін». [112]
2004 Вангари Маатаи Вангари Маатаи
(1940—2011)
 Кения
«Демократия мен бейбітшілік дамуына ұзақ мерзімді үлесі үшін». [113]
2005 МАГАТЭ
(1957)
 БҰҰ
«Әскери мақсаттарда ядролық энергияны пайдалануды болдырмау және қауіпсіз ықтимал жағдайында бейбіт мақсатта оның пайдаланылуын қамтамасыз ету үшін күш-жігері үшін». [114]
МАГАТЭ байрағы Мохаммед аль-Барадеи
(1942)
 Мысыр
2006 Мухаммад Юнус Мухаммад Юнус
(1940)
 Бангладеш
«Әлеуметтік-экономикалық дамуы негіздерін жасау үшін күш-жігері үшін». [115]
Grameen Bank Grameen Bank
(1976)
 Бангладеш
2007 Альберт Гор Альберт Гор
(1948)
 АҚШ
«Адам қызметінің туындаған жаһандық климаттың өзгеруі салдарын зерттеуде және оны ықтималдылығын болдырмау үшін іс-шараларды әзірлеуге жұмсаған күш-жігері үшін». [116]
IPCC
(1988)
 БҰҰ
2008 Мартти Ахтисаари Мартти Ахтисаари
(1937—2023)
 Финляндия
«Ол үш онжылдықта бірнеше құрлықта жасаған халықаралық дауларды шешу үшін, сол маңызды күш-жігері үшін». [117]
2009 Барак Обама Барак Обама
(1961)
 АҚШ
«Халықтар арасындағы халықаралық дипломатияны және ынтымақтастықты нығайтуда зор күш-жігері үшін». [118]

2010-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
2010 Лю Сяобо
(1955—2017)
 Қытай
«Қытайдағы іргелі адам құқықтары үшін ұзақ зорлық-зомбылықсыз күресі үшін» [119]
2011 Элен Джонсон-Серлиф Элен Джонсон-Серлиф
(1938)
 Либерия
«Әйелдер құқықтары мен қауіпсіздігі үшін зорлық-зомбылықсыз күресі мен бейбіт процесіне қатысқаны үшін». [120]
Лейма Гбови Лейма Гбови
(1972)
 Либерия
Тавакуль Карман Тавакуль Карман
(1979)
 Йемен
2012 Еуроодақ Еуропалық Одақ
(1952)
 Еуропа одағы
«Еуропадағы адам құқықтарын қорғаудағы алпыс жыл бойы және құрлықты біріктірудегі ұзақ мерзімді рөлі үшін». [121]
2013 Еуроодақ Химиялық қруға тыйым салу ұйымы
(1997)
 Нидерланд
«Химиялық қаруды жоюға қатысты үлкен күш-жігері үшін». [122]
2014 Малала Юсафзай Малала Юсуфзай
(1997)
 Пәкістан
«Білім беруде балалар мен жастардың құқықтарын қанауға қарсы күресі үшін». [123]
Кайлаш Сатьяртхи Кайлаш Сатьяртхи
(1953)
 Үндістан
2015 Тунистегі ұлттық диалог квартеті
(2013)
 Тунис
«2011 жылы Жасмин революциясы соңында Тунисте плюралистік демократия құрылысына «квартеттің» шешуші үлес қосқаны үшін» [124]
2016 Хуан Мануэль Сантос Хуан Мануэль Сантос
(1951)
 Колумбия
«Елдегі жарты ғасырдан көп азамат соғысының аяқтау үшін күш-жігері үшін» [125]
2017 Ядролық қаруға тыйым салу жөніндегі халықаралық науқан
(1951)
 Швейцария
«Ядролық қаруды кез-келген пайдаланудың және осындай қаруды келісімдер арқылы тыйым салудың қайғылы зардаптарына назар аудартуға күш салғаны үшін» [126]
2018 Дени Муквеге
(1955)
 Конго Демократиялық Республикасы
«Соғыстар мен қарулы қақтығыстарда жыныстық зорлық-зомбылықты қару ретінде пайдалануды тоқтатуға тырысқаны үшін» [127][128]
Надия Мурад
(1993)
 Ирак
[128][129]
2019 Абий Ахмед Али
(1976)
 Эфиопия
«Бейбітшілік пен халықаралық ынтымақтастыққа қол жеткізудегі күш-жігері үшін, атап айтқанда көршілес Эритреямен шекара қақтығысын шешу жөніндегі шешуші бастамасы үшін» [130]

2020-шы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жыл Суреті Ел[4], лауреат Марапаттау негіздемесі Ақпарат қайнары
2020 Дүниежүзілік азық-түлік бағдарламасы
(1961)
 БҰҰ
«Аштықпен күресудегі күш-жігері үшін, қақтығыстардан зардап шеккен аудандардағы бейбітшілік жағдайын жақсартуға қосқан үлесі үшін және аштықты соғыс пен қақтығыстың қаруы ретінде пайдаланудың алдын алу үшін қозғаушы күш ретінде әрекет еткені үшін» [131]
2021 Мария Ресса
(1963)
 Филиппин
«Демократия мен тұрақты бейбітшіліктің алғышарты болып табылатын сөз бостандығын қорғауға бағытталған күш-жігері үшін» [132]
Дмитрий Муратов
(1961)
 Ресей
2022 Алесь Беляцкий
(1962)
 Беларусь
«Бейбітшілік Сыйлығының лауреаттары өз елдеріндегі азаматтық қоғамды білдіреді. Олар көптеген жылдар бойы билікті сынау және азаматтардың негізгі құқықтарын қорғау құқығын алға тартты. Олар әскери қылмыстарды, адам құқықтарының бұзылуын және билікті асыра пайдалануды құжаттау үшін ерекше күш жұмсады. Олар бірге азаматтық қоғамның бейбітшілік пен демократия үшін маңыздылығын көрсетеді» [133]
Мемориал
(1989)
 Ресей
Азаматтық бостандықтар орталығы
(2007)
 Украина
2023 Наргиз Мохаммади
(1972)
 Иран
«Ирандағы әйелдердің езгісіне қарсы күресі және барлығына адам құқықтары мен бостандықтарын ілгерілету үшін күресі үшін» [134]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Завещание Альфреда Нобеля  (орыс.). nobeliat.ru. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 тамыз 2012. Тексерілді, 6 шілде 2012.
  2. Alfred Nobels testamente  (швед.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 тамыз 2012. Тексерілді, 6 шілде 2012.
  3. a b Nomination and Selection of Peace Prize Laureates. Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 қараша 2016. Тексерілді, 19 қараша 2016.
  4. a b c d e f g h i j k l m сыйлықтың ресми сайты на сәйкес сыйлықты алу уақытында лауреаттың мекен-жайы, Оның туған орнынан немесе азаматтығынан әр түрлі болуы мүмкін.
  5. Henry Dunant - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  6. Frédéric Passy - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  7. Élie Ducommun - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  8. Albert Gobat - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  9. Randal Cremer - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  10. The Nobel Peace Prize 1904  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  11. Bertha von Suttner - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  12. Theodore Roosevelt - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  13. Louis Renault - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  14. Ernesto Teodoro Moneta - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  15. Klas Pontus Arnoldson - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  16. Fredrik Bajer - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  17. Auguste Beernaert - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  18. Paul Henri d'Estournelles de Constant - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  19. The Nobel Peace Prize 1910  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  20. The Nobel Peace Prize 1911  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  21. The Nobel Peace Prize 1912  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  22. The Nobel Peace Prize 1913  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  23. The Nobel Peace Prize 1914  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  24. The Nobel Peace Prize 1915  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  25. The Nobel Peace Prize 1916  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  26. The Nobel Peace Prize 1917  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  27. The Nobel Peace Prize 1918  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  28. The Nobel Peace Prize 1919  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  29. The Nobel Peace Prize 1920  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  30. The Nobel Peace Prize 1921  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  31. The Nobel Peace Prize 1922  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  32. The Nobel Peace Prize 1923  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  33. The Nobel Peace Prize 1924  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  34. The Nobel Peace Prize 1925  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  35. The Nobel Peace Prize 1926  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  36. The Nobel Peace Prize 1927  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  37. The Nobel Peace Prize 1928  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  38. The Nobel Peace Prize 1929  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  39. The Nobel Peace Prize 1930  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  40. The Nobel Peace Prize 1931  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  41. The Nobel Peace Prize 1932  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  42. The Nobel Peace Prize 1933  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  43. The Nobel Peace Prize 1934  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  44. The Nobel Peace Prize 1935  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  45. The Nobel Peace Prize 1936  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  46. The Nobel Peace Prize 1937  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  47. The Nobel Peace Prize 1938  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  48. The Nobel Peace Prize 1939  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  49. The Nobel Peace Prize 1940  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  50. The Nobel Peace Prize 1941  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  51. The Nobel Peace Prize 1942  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  52. The Nobel Peace Prize 1943  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  53. The Nobel Peace Prize 1944  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  54. The Nobel Peace Prize 1945  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  55. The Nobel Peace Prize 1946  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  56. The Nobel Peace Prize 1947  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  57. The Nobel Peace Prize 1948  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  58. The Nobel Peace Prize 1949  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  59. The Nobel Peace Prize 1950  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  60. The Nobel Peace Prize 1951  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  61. The Nobel Peace Prize 1952  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  62. The Nobel Peace Prize 1953  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  63. The Nobel Peace Prize 1954  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  64. The Nobel Peace Prize 1955  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  65. The Nobel Peace Prize 1956  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  66. The Nobel Peace Prize 1957  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  67. The Nobel Peace Prize 1958  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  68. The Nobel Peace Prize 1959  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  69. The Nobel Peace Prize 1960  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  70. The Nobel Peace Prize 1961  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  71. The Nobel Peace Prize 1962  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  72. The Nobel Peace Prize 1963  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  73. The Nobel Peace Prize 1964  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  74. The Nobel Peace Prize 1965  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  75. The Nobel Peace Prize 1966  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  76. The Nobel Peace Prize 1967  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  77. The Nobel Peace Prize 1968  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  78. The Nobel Peace Prize 1969  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  79. The Nobel Peace Prize 1970  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  80. The Nobel Peace Prize 1971  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  81. The Nobel Peace Prize 1972  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  82. The Nobel Peace Prize 1973  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  83. The Nobel Peace Prize 1974  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  84. The Nobel Peace Prize 1975  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  85. The Nobel Peace Prize 1976  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  86. The Nobel Peace Prize 1977  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  87. The Nobel Peace Prize 1978  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  88. The Nobel Peace Prize 1979  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  89. The Nobel Peace Prize 1980  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  90. The Nobel Peace Prize 1981  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  91. The Nobel Peace Prize 1982  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  92. The Nobel Peace Prize 1983  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  93. The Nobel Peace Prize 1984  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  94. The Nobel Peace Prize 1985  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  95. The Nobel Peace Prize 1986  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  96. The Nobel Peace Prize 1987  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  97. The Nobel Peace Prize 1988  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  98. The Nobel Peace Prize 1989  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  99. The Nobel Peace Prize 1990  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  100. The Nobel Peace Prize 1991  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  101. The Nobel Peace Prize 1992  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  102. The Nobel Peace Prize 1993  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  103. The Nobel Peace Prize 1994  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  104. The Nobel Peace Prize 1995  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  105. The Nobel Peace Prize 1996  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  106. The Nobel Peace Prize 1997  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  107. The Nobel Peace Prize 1998  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  108. The Nobel Peace Prize 1999  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  109. The Nobel Peace Prize 2000  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  110. The Nobel Peace Prize 2001  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  111. The Nobel Peace Prize 2002  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  112. The Nobel Peace Prize 2003  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  113. The Nobel Peace Prize 2004  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  114. The Nobel Peace Prize 2005  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  115. The Nobel Peace Prize 2006  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  116. The Nobel Peace Prize 2007  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  117. The Nobel Peace Prize 2008  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  118. The Nobel Peace Prize 2009  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  119. The Nobel Peace Prize 2010  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  120. The Nobel Peace Prize 2011  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  121. The Nobel Peace Prize 2012  (ағыл.). Нобель қоры. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 желтоқсан 2012. Тексерілді, 25 желтоқсан 2012.
  122. The Nobel Peace Prize 2013  (ағыл.). Нобель қоры. Тексерілді, 25 желтоқсан 2013.
  123. Бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығы Малала Юсафзайға және Кайлаш Сатьярти берілді  (орыс.). РИА Новости. Тексерілді, 10 қазан 2014.
  124. Лауреатом Нобелевской премии мира стал «квартет» национального диалога в Тунисе.
  125. The Nobel Peace Prize 2016 (eng). Фонд Нобеля. Тексерілді, 7 қазан 2016.
  126. International Campaign to Abolish Nuclear Weapons (ICAN) - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation.
  127. Denis Mukwege - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 тамыз 2019.(қолжетпейтін сілтеме)
  128. a b The Nobel Peace Prize 2018  (ағыл.). Фонд Нобеля. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 мамыр 2020.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 7 қазан 2018.
  129. Nadia Murad - Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 қазан 2018.(қолжетпейтін сілтеме)
  130. Abiy Ahmed Ali. Facts  (ағыл.). The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 11 қазан 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 19 қазан 2019.
  131. World Food Programme (WFP)  (ағыл.). The Nobel Foundation. Басты дереккөзінен мұрағатталған 11 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
  132. Главный редактор «Новой газеты» Дмитрий Муратов получил Нобелевскую премию мира  (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
  133. Нобелевскую премию мира — 2022 получили две организации из России и с Украины, а также белорусский правозащитник  (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме)
  134. Helljesen, Vilde Iranske Narges Mohammadi får Nobels fredspris 2023 (nb-NO) (6 қазан 2023).