Ақжайық ауданы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Қазақстан ауданы
Ақжайық ауданы
Әкімшілігі
Облысы

Батыс Қазақстан облысы

Аудан орталығы

Чапаев

Ауылдық округтер саны

18

Ауыл саны

45

Әкімі

Қалияр Айтмұхамбетов

Аудан әкімдігінің мекенжайы

Чапаев ауылы, Қонаев көшесі, №70

Тарихы мен географиясы
Координаттары

49°42′50″ с. е. 51°39′43″ ш. б. / 49.71389° с. е. 51.66194° ш. б. / 49.71389; 51.66194 (G) (O) (Я)Координаттар: 49°42′50″ с. е. 51°39′43″ ш. б. / 49.71389° с. е. 51.66194° ш. б. / 49.71389; 51.66194 (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

1928

Жер аумағы

25,2 мың км²

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

36 037 адам (2023)

Тығыздығы

1,8 адам/км²

Ұлттық құрамы

қазақтар (95,93%), орыстар (3,31%), басқалары (0,76%)[1]

Сандық идентификаторлары
Пошта индексі

090100- 090120[2]

Автомобиль коды

07

Қазақстан картасындағы Ақжайық ауданы

Облыс картасындағы Ақжайық ауданы

Ақжайық ауданыБатыс Қазақстан облысының орталық аймағындағы әкімшілік аудан. 1997 жылға дейін "Чапаев ауданы" деп аталған.[3] Жерінің аумағы 25,2 мың км2. Орталығы — Чапаев ауылы.

Географиялық орны, климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аудан Каспий маңы ойпатының солтүстік бөлігін алып жатыр. Климаты аса құбылмалы. Орташа ауа температурасы қаңтарда — 13-14°С, шілдеде 23-24°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 200-250 мм. Ақжайық ауданының жерін Жайық өзені жарып ағады.

Өсімдігі мен жануарлар дүниесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ақжайық ауданының жері шөлейтті белдемге жатады. Топырағы негізінен қызғылт қоңыр, сортаң болып келеді. Өсімдіктерден: селеу, бетеге, еркек шөп, көкпек, жусан т.б. өседі. Жануарлардан: негізінен қасқыр, шиебөрі, түлкі, суыр, бөкен, елік, жабайы шошқа, құстан: қаршыға, құр, үкі, қаз, үйрек, тырна т.б. мекендейді.

Шаруашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ауданда май және нан зауыттары, тұрмыс қажетін өтеу комбинаты, жол жөндеу учаскесі, астық қабылдау пункті, тамақ комбинаты, орман шаруашылық кәсіпорны жұмыс істейді. Ауыл шаруашылық жерінің ауданы 12,8 мың га (1997), оның ішінде егістік — 14%, шабындық — 11%, жайылым — 72%. Суармалы дәнді дақылдар, картоп, көкөніс және бақша дақылдарын өсіру дамыған. Аудан тұрғындары мүйізді ірі қара, қой, ешкі, шошқа, жылқы, түйе өсірумен айналысады. Аудан жері арқылы Орал — Атырау, Чапаев — Жаңақала, Чапаев — Фурманов автомобиль жолы өтеді. Музыка, спорт мектебі, кәсіптік-техника учильище, кітапханалар, мәдениет үйлері, кинотеатрлар, аурухана т.б. бар. 1931 жылдан қазақ, орыс тілдерінде аудандық “Еңбек”, “Труд” газеттері шығады.

Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тұрғыны 40574 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (95,76%), орыстар (3,42%), басқалары (0,82%). Тұрғындарының орташа тығыздығы 1 км2-ге 1,8 адамнан келеді.[4]

2023 жылдың қаңтарында тұрғындар саны 36073 адамды (18390 ер адам және 17647 әйел адам) құрады.[5]

Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Аудандағы 45 елді мекен 18 ауылдық округке біріктірілген:

Ауылдық округ/қала Халқы (2009) Елді мекендері
Ақжол ауылдық округі 2 559 Ілбішін, Битілеу, Қабыл, Тінәлі ауылдары
Ақсуат ауылдық округі 964 Ақсуат, Ақбұлақ ауылдары
Алғабас ауылдық округі 2 447 Алғабас, Жаңажол, Қарағай, Тегісжол, Тоған ауылдары
Алмалы ауылдық округі 2 281 Алмалы, Атамекен ауылдары
Базартөбе ауылдық округі 2 100 Базартөбе, Қадырқұл, Қызылжар ауылдары
Базаршолан ауылдық округі 1 989 Базаршолан, Есім, Баянтөбе ауылдары
Бударин ауылдық округі 2 019 Бударин, Коловертное, Самал ауылдары
Есенсай ауылдық округі 2 018 Есенсай, Кеңсуат, Тасоба ауылдары
Жамбыл ауылдық округі 987 Жамбыл, Бітік, Үштөбе ауылдары
Жаңабұлақ ауылдық округі 1 313 Жаңабұлақ ауылы
Көнеккеткен ауылдық округі 1 194 Көнеккеткен, Қамыстыкөл ауылдары
Қабыршақты ауылдық округі 1 078 Қабыршақты ауылы
Қарауылтөбе ауылдық округі 2 137 Қарауылтөбе ауылы
Қурайлысай ауылдық округі 2 218 Жұбан Молдағалиев, Сайқұдық ауылдары
Мерген ауылдық округі 1 591 Мерген, Жолап, Мойылды ауылдары
Сарытоғай ауылдық округі 1 137 Жанама, Сарман ауылдары
Тайпақ ауылдық округі 5 749 Тайпақ, Томпақ, Шабдаржап ауылдары
Чапаев ауылдық округі 9 090 Чапаев, Жайық ауылдары

Ірі елді мекендері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Атауы Статусы Халқы (2009)
Чапаев ауыл 8476
Тайпақ (Калмыково) ауыл 4692
Қарауылтөбе ауыл 1992
Алмалы (Котельниково) ауыл 1571
Ілбішін ауыл 1525
Базаршолан ауыл 1460
Бударин ауыл 1444
Есенсай ауыл 1390
Базартөбе ауыл 1357
Ж. Молдағалиев (Қурайлысай) ауыл 1257
Жаңабұлақ (Кожехарово) ауыл 1248
Алғабас (Верхневологино) ауыл 1189
Қабыршақты (Первомай) ауыл 1069
Мерген ауыл 1043
Көнеккеткен ауыл 949
Жанама ауыл 856
Сайқұдық ауыл 840
Ақсуат (Батурино) ауыл 761
Шабдаржап (Харькино) ауыл 758
Жайық (Феофаново) ауыл 614
Атамекен (Антоново) ауыл 580
Кеңсуат ауыл 503

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]