Луганск
Басқа мағыналар үшін Луганск (айрық) деген бетті қараңыз.| Облыс орталығы | |||||
| Луганск | |||||
| Луганськ | |||||
| |||||
| Әкімшілігі | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ел | |||||
| Статусы |
Облыс орталығы | ||||
| Аймағы | |||||
| Ішкі бөлінісі |
4 аудан | ||||
| Тарихы мен географиясы | |||||
| Координаттары |
48°35′ с. е. 39°20′ ш. б. / 48.583° с. е. 39.333° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°35′ с. е. 39°20′ ш. б. / 48.583° с. е. 39.333° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||
| Құрылған уақыты |
1795 | ||||
| Жер аумағы |
385 км² | ||||
| Тұрғындары | |||||
| Тұрғыны |
464 881[1] адам (2012) | ||||
| Ұлттық құрамы |
орыстар, украиндар, белорустар, гректер, татарлар, еврейлер, грузиндер, армяндар | ||||
| Сандық идентификаторлары | |||||
| Телефон коды |
642 | ||||
| Пошта индекстері |
91000 | ||||
Луганск шекарасы
| |||||
 Ортаққордағы санаты: Луганск | |||||
Луганск (укр. Луганськ) — Украинаның шығысындағы қала, Луганск облысының облыс орталығы (2014 жылға дейін), сондай-ақ Луганск қалалық қоғамдастығының және Луганск ауданының әкімшілік орталығы. Украинаның ең шығыстағы облыс орталығы. Халық саны бойынша Луганск Украина қалаларының арасында 11 орында (2022 жылдың 1 қаңтарында қалада 397 мың адам тұрды). Облыстың іргелес аудандарымен бірге қала 500 000 агломерацияны құрайды. 2014 жылдың сәуір айынан бастап уақытша ресейлік оккупацияда болды. Луганск Украинаның Жоғарғы Радасымен уақытша басып алынған аумақтан қалалар тізіміне енгізілді.
Географиялық орналасуы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Луганск Луган (Луганка) өзені мен Ольхова өзенінің сағасында орналасқан. Киевке дейінгі қашықтық - 811 км (теміржолмен, түзу сызықпен - 672 км, автомобильмен - 843 км). Қала шекарасындағы жалпы жер көлемі 28,6 мың гектарды құрайды.[2]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ол 1795–96 жылдары императрица Екатерина II-нің бұйрығымен салынған Луганск құю зауытының жанындағы елді мекен ретінде құрылған.
Ауыл Луганск зауыты деп аталды. Кәсіпорын Қара теңіз флоты мен жағалаудағы бекіністерді зеңбірек пен снарядтармен қамтамасыз ету үшін құрылған.
1878 жылы Дебальцево – Луганск зауыты, 1898 жылы – Луганск – Миллерово теміржол желісі ашылды.
1887 жылы құю зауыты жабылып, 1895 жылы оның орнына патрон зауыты, 1896 жылы локомотив жасау зауыты (қазіргі Лугансктепловоз) және басында тұрған бірқатар басқа кәсіпорындар ашылды.
1917 жылы 26 қазанда (8 қараша) қалада Кеңес өкіметі орнады.
1917–22 жылдардағы Азамат соғысы кезінде Луганскіні 1918 жылдың сәуірінен қарашасына дейін неміс және австриялық әскерлер басып алды.
1919 жылы 24 желтоқсанда қаланы Қызыл Армия басып алды.
Қала әкімшілік орталығы (1920 ж. сәуір – қараша), уезд (1920–23), аудандық (1923–38), Донецк губерниясының округтік (1923–30) орталығы.
1935–58 және 1970–90 жылдары қала Ворошиловград деп аталды.
17.7.1942 ж. неміс әскерлері басып алды, 14.2.1943 жылы Ворошиловград шабуыл операциясы кезінде Қызыл Армия азат етті.
2014 жылдың сәуірінде Украинадағы биліктің ауысуына қарсы жаппай наразылықтар кезінде Луганскіде Луганск халық республикасы (ЛХР) жарияланды, Луганск оның орталығы болып жарияланды.
Климаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Климаты ылғалды континенттік, жазы жылы. Луганскіде жылдық орташа температура бақылаулар бойынша 13,4°С жетеді. Ең жоғары температура тіркелген ай шілде, орташа температурасы 31,9°C. Ең суық ай ақпан айы, әдеттегі тәуліктік температурасы 0,7°C. Ең жоғары температура шілдеде 39,0°С дейін, ал ең төменгі температура желтоқсанда -7,8°С. Бір жыл ішінде: шуақты және ашық күндер – 157, қарлы күндер – 15, жауын-шашынды күндер – 105, бұлтты күндер – 89.[3]
Халқы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Луганск қаласының халқы 01.01.2022 жылға 397 677 адамды құрады.
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 431109 | 427187 | 425848 | 424113 | 417990 | 414509 | 413370 | 406729 | 403938 | 401297 | 399559 | 397677 |
Экономикасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Құрылғаннан бері және әсіресе соңғы 40 жыл ішінде Луганск көп салалы индустриясы бар қала ретінде дамыды. Өнеркәсіптік құрылымда өнеркәсіптік өндірістік қорлардың ең көп үлесін алатын энергияны және капиталды көп қажет ететін салалар басым.
Луганск қаласының экономикасында жетекші рөлді Луганск тепловоз зауыты, Лугцентрокуз, Луганск машина жасау зауыты және т.б. көрсететін машина жасау саласына тиесілі. Луганскіде тепловоздар, трамвайлар, автомобильдер мен тракторлардың қосалқы бөлшектерін шығарады. Ауылшаруашылық машина жасау кәсіпорындарының арасында астықты тазарту және калибрлеуге арналған жабдықты шығаратын Украинадағы негізгі зауыттардың бірі «Аэромех» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі бар.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Численность населения
- ↑ Луганск. Тексерілді, 4 ақпан 2025.
- ↑ Луганскідегі климат. Тексерілді, 4 ақпан 2025.
- ↑ Луганск қаласының халқы. Тексерілді, 2 сәуір 2025.
| ||||||||||||||||||||||||||
