Меномини

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Меномини
Бүкіл халықтың саны

8700[1]

Ең көп таралған аймақтар

 АҚШ

Тілдері

меномини тілі, ағылшын тілі

Діні

христиандық, анимизм

Меномини — Америка Құрама Штаттарының солтүстік-шығысындағы алгонкин тобының үндіс халқы. Олар Вольф өзеніндегі резервацияда тұрады (Висконсин штатында) тұрады. Халық саны 8,7 мың. (2000, халық санағы).[2]

Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тілі меномин тілі, қазір ағылшын тілімен ығыстырылуда.[3]

Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дәстүрлі культтерді ұстанады, католиктер де бар.[4]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Меномини бір кездері Мичиган көлі аймағының ең көне тұрғындары, Хоупвелл үндістері басып алған жерлерді мекендеген орман үндістерінің ұрпақтары. 1667 жылдан бастап еуропалықтармен (француздар, кейінірек британдықтар, американдықтар) еуропалық аң терісі саудасымен байланысқа түсіп, олар жартылай отырықшы өмірден аңшылықпен айналысатын көшпелі өмірге көшті. 1815 жылдан бастап Меномини аумағы АҚШ билігінің бақылауында болды. 19 ғасырдың ортасына қарай меноминдіктер өз жерлерінің көп бөлігін жоғалтты, 1820-52 жылдары олардың саны 3,9-дан 2 мың адамға дейін азайды.
1852 жылдан бастап меноминдер резервацияда болып, олар негізінен ағаш кесумен айналысты, оларда 1908 жылдан бері ағаш кесу зауыты бар. 1961 жылы резервацияның таратылуы Меноминнің өмір сүру деңгейінің айтарлықтай төмендеуіне және тайпалық жерлерді таран-таражға салуға әкелді. 1973 жылы табанды күрестің нәтижесінде Меномин резервациясының мәртебесі қалпына келтірілді.
Қазіргі заманғы меноминдердің барлығы дерлік аралас нәсілдер, негізінен ассимиляцияланған. Меноминнің бір бөлігі дәстүрлі мәдениетті (салт-дәстүрлер, билер, фольклор және т.б.) сақтауға ұмтылуда.[5]

Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар аң аулау, жинау және балық аулаумен айналысқан (бекіре және т.б.), жабайы күрішті маусымдық жинау маңызды рөл атқарды, егіншіліктің қосалқы маңызы болды.
1987 жылдың 5 маусымынан бастап тайпа Лас-Вегас стиліндегі бинго казиносы мен қонақ үйіне иелік етіп, оны басқарады. Кешен көптеген Меноминді жұмыспен қамтамасыз етеді, қызметкерлердің шамамен 79 пайызы этникалық меноминдер болып табылады.

Тұрмыс салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар фратрияларға (аюлар мен найзағайлар) және мұрагерлік көсемдер басқаратын патрилиндік руларға бөлінді. Негізгі әлеуметтік бірлік – ауыл. Ауылдық кеңестің құрамында тектік жетекшілер болды. Неке құру патрилокальды болып табылады. Көп әйел алушылық болды. Ауыл мен рулық ұйымның орнына кәсіптік топтар келді (1830 жылы 9 топ), олардың кейбіреулері рулық айырмашылықтарды сақтап қалды. Шағын моногамдық отбасы тарады. Сайланған тайпалық кеңес пайда болды.

Меноминнің дәстүрлі тағамына Allium tricoccum (сабақ немесе жабайы сарымсақ) сияқты жергілікті тағамдар кіреді. Қайнатылған, туралған Sagittaria cuneata картоптары дәстүрлі түрде қыста пайдалану үшін шашақталып, кептіріледі.[6]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]