D-элементтері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
{|style="width: 40%" align="right" |
|||
| ⚫ | D-элементтердің химиялық сипаты сыртқы электрон қабатында 2s электрон (кейде 1s электрон) болатын атомдардың электрондық |
||
|+ '''D-элементтері''' |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
|- bgcolor="eeeeff" align="CENTER" |
|||
| '''Топ''' → |
|||
| '''3''' |
|||
| '''4''' |
|||
| '''5''' |
|||
| '''6''' |
|||
| '''7''' |
|||
| '''8''' |
|||
| '''9''' |
|||
| '''10''' |
|||
| '''11''' |
|||
| '''12''' |
|||
|- |
|||
| bgcolor="eeeeff" | ↓ '''Период''' |
|||
| colspan=19 | |
|||
|- align="CENTER" |
|||
| bgcolor="eeeeff" | '''4''' |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|21<br />[[Скандий|Sc]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|22<br />[[Титан (элемент)|Ti]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|23<br />[[Ванадий|V]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|24<br />[[Хром|Cr]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|25<br />[[Марганец|Mn]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|26<br />[[Темір|Fe]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|27<br />[[Кобальт|Co]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|28<br />[[Никель|Ni]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|29<br />[[Мыс|Cu]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|30<br />[[Мырыш|Zn]] |
|||
|- align="CENTER" |
|||
| bgcolor="eeeeff" | '''5''' |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|39<br />[[Иттрий|Y]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|40<br />[[Цирконий|Zr]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|41<br />[[Ниобий|Nb]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|42<br />[[Молибден|Mo]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dashed black;"|43<br />[[Технеций|Tc]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|44<br />[[Рутений|Ru]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|45<br />[[Родий|Rh]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|46<br />[[Палладий|Pd]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|47<br />[[Күміс|Ag]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|48<br />[[Кадмий|Cd]] |
|||
|- align="CENTER" |
|||
| bgcolor="eeeeff" | '''6''' |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|71<br />[[Лютеций|Lu]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|72<br />[[Гафний|Hf]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|73<br />[[Тантал (элемент)|Ta]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|74<br />[[Вольфрам|W]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|75<br />[[Рений|Re]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|76<br />[[Осмий|Os]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|77<br />[[Иридий|Ir]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|78<br />[[Платина|Pt]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px solid black;"|79<br />[[Алтын|Au]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:blue;border:1px solid black;"|80<br />[[Сынап|Hg]] |
|||
|- ALIGN=CENTER |
|||
| bgcolor="eeeeff" | '''7''' |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|103<br />[[Лоуренсий|Lr]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|104<br />[[Резерфордий|Rf]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|105<br />[[Дубний|Db]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|106<br />[[Сиборгий|Sg]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|107<br />[[Борий|Bh]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|108<br />[[Хассий|Hs]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|109<br />[[Мейтнерий|Mt]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|110<br />[[Дармштадтий|Ds]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:1px dotted black;"|111<br />[[Рентгений|Rg]] |
|||
|style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:blue;border:1px dotted black;"|112<br />[[Коперниций|Cn]] |
|||
|} |
|||
| ⚫ | '''D-элементтердің''' химиялық сипаты сыртқы электрон қабатында ''2s'' электрон (кейде ''1s'' электрон) болатын атомдардың электрондық құрылысымен анықталады. Кезекті электрондар сыртқы электрондық қабаттан санағанда ішкері екінші қабатқа түсіп, d-деңгейшені толтырады. Бұл элементтер атомдардың сыртқы электрондары ядромен әлсіз байланысқан, оған иондану энергиясы шамасының төмендігі айғақ. </br> </br> |
||
| ⚫ | |||
Периодтарда ''d-элементтер'' типтік металдар мен типтік бейметалдар арасында орналасқандықтан, оларды ауыспалы элементтер деп атайды, |
Периодтарда ''d-элементтер'' типтік металдар мен типтік бейметалдар арасында орналасқандықтан, оларды ауыспалы элементтер деп атайды, |
||
Ауыспалы элементтердiң периодтарында реттік нөмірі өскенде сыртқы электрондық кабаттың кұрылысы өзгермейдi (сыртынан санағанда d- деңгейімен электрондар саны ғана өзгередi). Нәтижесiнде бұл элементтердiң қасиеттері негiзгi топша элементтеріне қарағанда аз өзгередi. |
Ауыспалы элементтердiң периодтарында реттік нөмірі өскенде сыртқы электрондық кабаттың кұрылысы өзгермейдi (сыртынан санағанда d- деңгейімен электрондар саны ғана өзгередi). Нәтижесiнде бұл элементтердiң қасиеттері негiзгi топша элементтеріне қарағанда аз өзгередi. |
||
Топтарда косымша топша элементтерiнiң металдық қасиеттері реттік нөмірі өскенде кемидi де, V жене VI период металдарының қасиеттерінде бiршама ұқсастықтар байқалады. |
Топтарда косымша топша элементтерiнiң металдық қасиеттері реттік нөмірі өскенде кемидi де, V жене VI период металдарының қасиеттерінде бiршама ұқсастықтар байқалады. </br> |
||
Ауыспалы элементтердiң атомдары химиялқ байланыс түзу үшiн сыртқы деңгейдегі электрондарды ғана емес, сонымен бiрге d-электрондар мен сырттан санағанда екiншi деңгейдің бос орбитальдарын пайдаланады. Сондықтан оларға ауыспалы тотығу дәрежелерi және әртүрлi оксидтер, гидроксидтер және басқа қосылыстар түзу тән. Бұл кезде қосылыстарда ''d-элементтерi'' жоғары тотығу дәрежесiн көрсетеді, тура осындай тотығу дәрежесiн көрсететін негiзгi топшалардағы бейметалдардың қосылыстарына өте ұқсас болады. |
Ауыспалы элементтердiң атомдары химиялқ байланыс түзу үшiн сыртқы деңгейдегі электрондарды ғана емес, сонымен бiрге d-электрондар мен сырттан санағанда екiншi деңгейдің бос орбитальдарын пайдаланады. Сондықтан оларға ауыспалы тотығу дәрежелерi және әртүрлi оксидтер, гидроксидтер және басқа қосылыстар түзу тән. Бұл кезде қосылыстарда ''d-элементтерi'' жоғары тотығу дәрежесiн көрсетеді, тура осындай тотығу дәрежесiн көрсететін негiзгi топшалардағы бейметалдардың қосылыстарына өте ұқсас болады. </br> |
||
Маңызды d-элементтер: '''[[мыс]], [[мырыш]], [[хром]]''' және |
|||
'''темір''' |
'''[[темір]]''' .<ref>Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныптың химия кітабы</ref> |
||
01:11, 2015 ж. мамырдың 1 кезіндегі нұсқа
| Топ → | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | |||||||||
| ↓ Период | |||||||||||||||||||
| 4 | 21 Sc |
22 Ti |
23 V |
24 Cr |
25 Mn |
26 Fe |
27 Co |
28 Ni |
29 Cu |
30 Zn | |||||||||
| 5 | 39 Y |
40 Zr |
41 Nb |
42 Mo |
43 Tc |
44 Ru |
45 Rh |
46 Pd |
47 Ag |
48 Cd | |||||||||
| 6 | 71 Lu |
72 Hf |
73 Ta |
74 W |
75 Re |
76 Os |
77 Ir |
78 Pt |
79 Au |
80 Hg | |||||||||
| 7 | 103 Lr |
104 Rf |
105 Db |
106 Sg |
107 Bh |
108 Hs |
109 Mt |
110 Ds |
111 Rg |
112 Cn | |||||||||
D-элементтердің химиялық сипаты сыртқы электрон қабатында 2s электрон (кейде 1s электрон) болатын атомдардың электрондық құрылысымен анықталады. Кезекті электрондар сыртқы электрондық қабаттан санағанда ішкері екінші қабатқа түсіп, d-деңгейшені толтырады. Бұл элементтер атомдардың сыртқы электрондары ядромен әлсіз байланысқан, оған иондану энергиясы шамасының төмендігі айғақ.
Сондықтан d-элементтер химиялық реакцияларда металдар сияқты оң тотығу дәрежесiн көрсетеді.
Периодтарда d-элементтер типтік металдар мен типтік бейметалдар арасында орналасқандықтан, оларды ауыспалы элементтер деп атайды,
Ауыспалы элементтердiң периодтарында реттік нөмірі өскенде сыртқы электрондық кабаттың кұрылысы өзгермейдi (сыртынан санағанда d- деңгейімен электрондар саны ғана өзгередi). Нәтижесiнде бұл элементтердiң қасиеттері негiзгi топша элементтеріне қарағанда аз өзгередi.
Топтарда косымша топша элементтерiнiң металдық қасиеттері реттік нөмірі өскенде кемидi де, V жене VI период металдарының қасиеттерінде бiршама ұқсастықтар байқалады.
Ауыспалы элементтердiң атомдары химиялқ байланыс түзу үшiн сыртқы деңгейдегі электрондарды ғана емес, сонымен бiрге d-электрондар мен сырттан санағанда екiншi деңгейдің бос орбитальдарын пайдаланады. Сондықтан оларға ауыспалы тотығу дәрежелерi және әртүрлi оксидтер, гидроксидтер және басқа қосылыстар түзу тән. Бұл кезде қосылыстарда d-элементтерi жоғары тотығу дәрежесiн көрсетеді, тура осындай тотығу дәрежесiн көрсететін негiзгi топшалардағы бейметалдардың қосылыстарына өте ұқсас болады.
Маңызды d-элементтер: мыс, мырыш, хром және
темір .[1]
Дереккөздер
- ↑ Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныптың химия кітабы