Хассий

108	Борий ← Хассий → Мейтнерий
Os; ↑; Hs; ↓; (Uhb)	108Hs
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі	Хассий, 108
Топ типі	Ауыр металдар
Топ, период, блок	8, 7, d
Атомдық масса ; (молярлық масса)	[269] м. а. б. (г/моль)
Электрондық конфигурация	[Rn]5f146d67s2
Қабықшалар бойынша электрондар	2, 8, 18, 32, 32, 14, 2
Атом радиусы	126 пм
Химиялық қасиеттері
Ковалентті радиус	134 пм
Тотығу дәрежелері	(+2), (+3), (+4), (+6), +8
Иондалу энергиясы	1-ші: 733,3 кДж/моль (эВ) ; 2-ші: 1760 кДж/моль (эВ) ; 3-ші: 2830 кДж/моль (эВ)
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза	Қатты дене
Тығыздық (қ.ж.)	40.7 (болжам) г • см -3 г/см³
Жай заттың кристаллдық торы
Тор құрылымы	алтыбұрышты
Басқа да қасиеттері
CAS нөмірі	54037-57-9

Хассий
Hassium (Hs)

Хассий (лат. Hassium; Hs) — Менделеевтің Периодтық кестесінің 8 топ, 7 периодтың химиялық элементі. Реттік нөмірі – 108, атомдық массасы – 269. Тұрақсыз радиоактивті элемент.

Хассий 1984 жылы Германияда Дармштадт қаласындағы Ауыр иондарды зерттеу орталығында (нем. Gesellschaft für Schwerionenforschung, GSI) ашылған.

Элементтің атын бастапқы кезде сергений (sergenium, Sg) деп қойған (Жібек жолындағы Серика қаласының атымен). Сосын атын оттоганий (ottohahnium, Oh) деп қоятын болды (ядроның бөлінуін ашқан ғалым Отто Ганның құрметіне). 1994 ж. IUPAC химиктары элементтің атын ганий (hahnium, Hn) деп қоюға ұсыныс берді. Бірақ 1997 ж, неміс жерінің атымен (Hassia — Дармштадттың латынша аты) элементтің атын өзгертіп Хассий (Hassium, Hs) деп қойды.

Белгілі изотоптар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Изотоп	Массасы	Жартылай ыдырау мерзімі	Ыдырау түрі
²⁶⁴Hs	264	≈0,8 мс	α-ыдырау ²⁶⁰Sg; спонтанды бөліну
²⁶⁵Hs	265	2,0 мс	α-ыдырау ²⁶¹Sg
²⁶⁶Hs	266	2,3 мс	α-ыдырау ²⁶²Sg
²⁶⁷Hs	267	52 мс	α-ыдырау ²⁶³Sg
²⁶⁹Hs	269	9,7 с	α-ыдырау ²⁶⁵Sg
²⁷⁰Hs	270	3,6 с; ≈22 с	α-ыдырау ²⁶⁶Sg
²⁷⁵Hs	275	0,15 с	α-ыдырау ²⁷¹Sg