Ертіс ауданы
| Қазақстан ауданы | |
| Ертіс ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны |
12 |
| Ауыл саны |
27 |
| Әкімі |
Болатбек Шәріпов[1] |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
53°15′36″ с. е. 74°39′36″ ш. б. / 53.26000° с. е. 74.66000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 53°15′36″ с. е. 74°39′36″ ш. б. / 53.26000° с. е. 74.66000° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | |
| Жер аумағы |
10,2 мың км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
19 459[2] адам (2012) |
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (58,2 %) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі |
140500-140517 |
| Автомобиль коды |
14 |
|
| |
Ертіс ауданы — Павлодар облысының солтүстік-батыс жағында, Ертіс өзенінің сол жағасында орналасқан. 1928 жылы құрылған. Ауданы 10,2 мың ш. км., халық саны 27,2 мың адамды құрайды.
Физикалық –географиялық сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Географиялық жағдайы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудан солтүстікте Ресей Федерациясының Омбы облысымен, шығыста облыстың Железинка, Қашыр аудандарымен, Оңтүстікте Ақтоғай ауданымен, батыста Ақмола облысымен шектеседі. Ертіс ауданы 1928 жылы құрылды.
Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудан климаты қатал континентальды. Көктем мен күз тұрақты емес, жылыдан суыққа ауысып отыратын температурада қысқа болып келеді. Қаңтардың орташа температурасы −18ºС-қа, шілденің - +20ºС-қа тең. Жауын-шашын көбінесе жазда болады. Атмосфералық жауын-шашынның жылдық мөлшері — 250—300 мм. Қар жамылғысының орташа биіктігі қыс соңында 25 см-ге жетеді. Жыл бойы жиі желдер болып тұрады; бұлттылық пен ауа ылғалдылығы басым емес. ===Жер бедері мен гидрография]] Аудан аумағы Ертіс жазығының солтүстік бөлігін алып жатыр. Жағалары жыраларға тілімденген көптеген көлдер бар (Қызылқақ, Селетытеңіз, Тобылғысор және басқалар). Көлдердің көбі ұсақ түрде келетін асқа жарамды тұзы бар көлдер болып келеді. Топырағы қара, сортаң, сонымен қатар сұр, сұрғылт – сары реңктегі құм, супес пен балшық түрінде де келеді. Ауданда Ертіс өзені алқабында орналасқан шығанақты шалғындар бар. Пайдалы қазбалардың ішінде алебастр кезедеседі.
Флора және фауна[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аудан аумағында өзге өсімдіктермен қоса, бетеге, жусан, терек, үйеңкі, шеңгел, мойыл, итмұрын кездеседі. Қасқыр, түлкі, қоян, борсық, сарышұнақ, суыр, елік секілді аңдар мекендайді.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Этникалық құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ұлттық құрам (2012 жылдың 1 қаңтарына)
- қазақтар — 11 326 адам (58,2 %)
- орыстар — 4 742 адам (24,37 %)
- украиндер — 1 528 адам (7,85 %)
- немістер — 849 адам (4,36 %)
- татарлар — 197 адам (1,01 %)
- белорустар — 232 адам (1,19 %)
- басқалары — 585 адам (3 %)
- Барлығы— 19 459 адам (100,00 %)
Санның серпінділігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2012 жылы халық саны— 19,459 мың адамды құрады. Халықтың орташа тығыздығы 2012 жылы 1 км² 1,9 адамнан келді.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1928 жыл 17 қаңтарда Павлодар округы құрылғаннан кейін тоғыз ауданмен қоса Ертіс ауданы да құрылды.
Әкімшілік бөлінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
27 елді мекен 11 ауылдық округ пен 1 ауылдық әкімдікке біріктірілген:
| Ауылдық округ | Халқы (2009) | Елді мекендері |
|---|---|---|
| Абай ауылдық округі | 985 | Голубовка ауылы |
| Ағашорын ауылдық округі | 1419 | Ағашорын, Ұзынсу ауылдары |
| Амангелді ауылдық округі | 930 | Амангелді, Ленино ауылдары |
| Байзақов ауылдық округі | 1559 | Иса Байзақов, Луговое, Үлгілі ауылдары |
| Ертіс ауылдық округі | 7772 | Ертіс ауылы |
| Қарақұдық ауылдық округі | 790 | Қарақұдық, Кеңес, Қараөткел, Ынтымақ ауылдары |
| Қоскөл ауылдық округі | 960 | Қоскөл, Қызылқақ ауылдары |
| Қызылжар ауылдық округі | 1580 | Қызылжар, Тоғызақ ауылдары |
| Майқоңыр ауылдық әкімдігі | 612 | Майқоңыр ауылы |
| Панфилов ауылдық округі | 1968 | Панфилов, Қосағаш, Тоқты ауылдары |
| Северный ауылдық округі | 1293 | Северное, Қараағаш, Степное ауылдары |
| Сілеті ауылдық округі | 705 | Сілеті, Бұланбай, Қызылағаш ауылдары |
Экономика[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Павлодар қаласымен көлік байланысы су жолы арқылы іске асады, Павлодар, Екібастұз, Ақсу қалаларымен негізгі байланыс түрі – автомобильді көлік.
Ауылшаруашылық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауылшаруашылық мамандандырылуы: бидай шаруашылығы, сүтті мал шаруашылығы. Тары, қаратұмық, күнбағыс өсіріледі, ет, ұсақ тері шикізаты өндіріледі. Ауданда өндірілетін негізгі өндірістік және ауылшаруашылық өнімнің түрлері: бидай дақылдарын өсіру, сүт және ет өндіру. МАЖС, АЖС саны — 11 Ауылшаруашылық тауар өндірушілердің саны: Ауыл шаруашылық — 26 Шаруа қожалықтары— 434
Әлеуметтік сала[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Білім беру мен ғылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2012 жылғы оқу жылының басында 4140 оқушысы бар 31 мемлекеттік күндізгі жалпы білім беру мектептері, 269 оқушысы бар 1 кәсіби-техникалық мектеп қызмет етті.
Денсаулық сақтау[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Емдейтін мекемелер саны-35, оның ішінде аурухана, поликлиника, туберкулезге қарсы аурухана.
Мәдениет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Клубтар саны-22, кітапханалар саны-19, музей-1. Екі аудандық газеттер бар, олардың біреуі мемлекеттік тілдегі «Ертіс нұры», екіншісі - орыс тілдегі «Иртыш».[3] Ағымдағы жылдың 1 қаңтар ахуалына 457 шаруа қожалықтары, 23 ауыл шаруашылық кәсіпорындар, оның ішінде 23 ЖШС қызмет етеді, жеке аулалар саны 6286.
Белгілі адамдар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Иса Байзақов —ақын, әнші-композитор.
- Каржасов, Қабдыл-Ғалым Насырұлы - сүретші, кескіндемеші
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Павлодар облысының Ертіс ауданына жаңа әкім тағайындалды (2 қыркүйек 2022).
- ↑ a b Павлодар облысының статистика департаменті
- ↑ http://uraltourist.ru/2011/03/raion_irtysha/ Мұрағатталған 5 қарашаның 2012 жылы.
| |||||||||||||||||
| ||||||
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |