Әулиекөл ауданы
| Қазақстан ауданы | |||
| Әулиекөл ауданы | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Облысы | |||
| Аудан орталығы | |||
| Ауылдық округтер саны |
12 | ||
| Кенттік әкімдіктер саны |
1 | ||
| Ауыл саны |
33 | ||
| Әкімі |
Жансұлтан Қоңыртайұлы Таукенов | ||
| Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Әулиекөл ауылы, 1 Май көшесі, №44 | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
52°21′00″ с. е. 64°07′48″ ш. б. / 52.35000° с. е. 64.13000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°21′00″ с. е. 64°07′48″ ш. б. / 52.35000° с. е. 64.13000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты | |||
| Жер аумағы |
11,1 мың км² | ||
| Уақыт белдеуі | |||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны |
34 843[1] адам (2023) | ||
| Тығыздығы |
3,1 адам/км² | ||
| Ұлттық құрамы |
қазақтар (50,65%) | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Автомобиль коды |
10 | ||
|
| |||
Әулиекөл ауданы — Қостанай облысының орталық бөлігіндегі әкімшілік аудан, құрғақ дала белдемінде орналасқан. Жерінің аумағы — 11,1 мың км². Орталығы — Әулиекөл ауылы. Аудан 1928 жылы Семиозёр ауданы болып құрылған, 1997 жылдан Әулиекөл ауданы деп аталады.
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Солтүстігінде Қостанай, Алтынсарин, батысында Бейімбет Майлин, Қамысты, шығысында Қарасу, оңтүстігінде Науырзым аудандарымен шектеседі.
Жер бедері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аудан жерінің көпшілік бөлігін жазықтық және қазаншұңқырлы-көлді өңір алып жатыр. Аудан аумағы оңтүстік-батысында Торғай Үстіртімен (абсолют биіктігі — 250 м), шығысында Торғай қолатымен (абсолют биіктігі — 103–115 м) шектеседі. Кен байлықтарынан: қоңыр көмір, көмір, отқа төзімді саз, боксит кездеседі. Климаты шұғыл континенттік — қысы суық, жазы ыстық. Қаңтар айындағы орташа температурасы — 18–19°С, шілдеде — 21–22°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері — 260–280 мм. Топырағы қара, қара қызғылт, қоңыр, құмдақ болып келеді. Селеу, көкпек, жусан, т.б. шөп өседі. Ауданның шығысында Басаман, Аманқарағай орман алқабы бар. Жабайы жануарлардан: қасқыр, түлкі, қоян, сарышұнақ, орманды өңірінде тиін, елік, бұлан; құстардан: шіл, қарақұр, бүркіт, кезқұйрық, қаз, үйрек, аққу, тырна, қызғыш, тауқұдірет, шымшық, бозторғай, т.б. мекендейді.
Су торабы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Жер беті суларын ауданның Солтүстік-батыс бөлігі мен Торғай қолатындағы көлдер, Обаған өзенінің жоғарғы салалары, Шилі өзені құрайды. Көлдері: Құсмұрын, Шилі, Қарасор, Аласор, Сұлукөл, Шұбанкөл, т.б.
Халқы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989[3] | 1999 | 2009[4] | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 27778 | ▲61162 | ▲70371 | ▼68874 | ▼66420 | ▼55338 | ▼47538 | ▼40460 |
Тұрғындар саны – 42 178 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар – 51,05%, орыстар – 30,78%, украиндар – 7,41%, немістер – 3,14%, татарлар – 2,11%, шешендер – 1,49%, беларустар – 1,17%, башқұрттар – 0,33%, әзербайжандар – 0,28%, басқа ұлт өкілдері – 2,23%.
Әкімшілік бөлінісі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]33 елді мекен 3 ауылдық, 1 кенттік әкімдік пен 9 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
|---|---|---|---|
| Аманқарағай ауылдық округі | Аманқарағай ауылы | 3 | ▼6791 |
| Әулиекөл ауылдық округі | Әулиекөл ауылы | 1 | ▼10857 |
| Диев ауылдық округі | Диевка ауылы | 5 | ▼1466 |
| Көктал ауылдық әкімдігі | Көктал ауылы | 1 | ▼532 |
| Қазанбасы ауылдық округі | Октябрь ауылы | 5 | ▼1382 |
| Құсмұрын кенттік әкімдігі | Құсмұрын кенті | 1 | ▼6795 |
| Москалёв ауылдық округі | Москалёвка ауылы | 2 | ▼622 |
| Новонежин ауылдық округі | Новонежинка ауылы | 3 | ▼2138 |
| Новосёлов ауылдық округі | Новосёловка ауылы | 4 | ▼1099 |
| Первомай ауылдық әкімдігі | Первомайское ауылы | 1 | ▼502 |
| Сұлукөл ауылдық округі | Юльевка ауылы | 3 | ▼940 |
| Тимофеев ауылдық әкімдігі | Тимофеевка ауылы | 1 | ▼1240 |
| Чернигов ауылдық округі | Черниговка ауылы | 3 | ▼860 |
Ірі елді мекендері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| Елді мекен | Халқы (2021) |
|---|---|
| Әулиекөл | ▼10857 |
| Құсмұрын | ▼6795 |
| Аманқарағай | ▼6403 |
| Новонежинка | ▼1820 |
| Диевка | ▼1466 |
| Тимофеевка | ▼1240 |
| Черниговка | ▼707 |
| Юльевка | ▼634 |
| Новосёловка | ▼587 |
| Москалёвка | ▼583 |
| Қазанбасы | ▼564 |
| Көктал | ▼532 |
| Первомайское | ▼502 |
Шаруашылығы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ауданда май, сыра, нан, құрама азық заводтары, шағын тігін және жиғаз фабрикалары, құрылыс-монтаж кәсіпорындары мен тұрмыс қажетін өтеу комбинаттары, баспахана, жол құрылыс кәсіпорыны, автобаза бар. Әулиекөл ауданы негізінен ауыл шаруашылығымен айналысады. Ауыл шаруашылығына жарамды жер аумағы — 1,1 млн га (1997), оның ішінде: 447,8 мың га егістік, 17,7 мың га шабындық, 501,4 мың га мал жайылымы бар. Ауданда негізінен қой, сиыр, жылқы, шошқа өсіріледі, астық, жемшөп, көкөніс, картоп, т.б. егіледі.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| |||||||||||||||||
| ||||||