Қарашай-малқар тілі
Көрініс
Қарашай-Малқар Къарачай-Малкъар/Qaraçay-Malqar | ||
---|---|---|
Сөйлеу орны: | Ресей | |
Аумағы: | Қабарда-Балқария, Қарасай-Шеркесия | |
Барлық сөйлеушілері: | 400,000 | |
Тіл ұясы: | Алтай[1] (даулы) Түркі Қыпшақ Құман-Қыпшақ Қарашай-Малқар | |
Жазу әдісі: | Кириллица | |
Тіл белгілері | ||
ISO 639-1: | ешқандай | |
ISO 639-2: | krc | |
ISO 639-3: | krc
| |
Құлақтандыру: Бұл бетте IPA фонетикалық юникод нышандары болуы мүмкін. |
Қарашай-малқар тілі (къарачай-малкъар тил) — қарашайлар мен малқарлар сөйлейтін, түркі тілдері жанұясына жататын қыпшақ тілдерінің бірі. Оның екі диалектісі бар, айырмашылығы — қарашайлар /tʃ/ және /ʒ/, ал малқарлар /ts/ және /z/ деген екі дыбысты қолданады.
Түркі тілдерінің қыпшақ тобына жатады. Негізінен Ресей Федерациясының Қарашай-Шеркес және Қабарда-Балқар республикаларында таралған. Осы екі республиканың мемлекеттік тілі болып табылады. Ресейде 303 мың адам сөйлейді (2002). Қазіргі жазуы кириллицаға негізделген.
Әліпбиі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қазір қолданылстағы қарашай-балқар әліпбиі;
А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Д д | Дж дж | Е е |
Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Къ къ | Л л |
М м | Н н | Нг нг | О о | П п | Р р | С с | Т т |
У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | ъ |
Ы ы | ь | Э э | Ю ю | Я я |
Мысалдар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қазақша | Қарашай-балқарша (кирил) |
Қарашай-балқарша (latın) |
---|---|---|
Сәлеметсіз бе! | Кюнюгюз ашхы болсун! | Künügüz aşhı bolsun! |
Қалайсыз? | Къалайсыз? | Qalaysız? |
Сенің атың кім? | Сени атынг къалайды? | Seni atıñ qalaydı? |
Сенің жасың нешеде? | Санга ненча джыл болады? | Saña nença cıl boladı? |
Кешіріңіз! | Кечериксиз! | Keçeriksiz! |
Бала шөлмекті сындырды. | Джашчыкъ шышаны сындырды. | Caşçıq şışanı sındırdı! |
Сандар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- 0. ноль
- 1. бир
- 2. эки
- 3. юч
- 4. тёрт
- 5. беш
- 6. алты
- 7. джети
- 8. сегиз
- 9. тогъуз
- 10.он
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сыртқы сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- http://salpagarov.narod.ru Қарашай-балқар тілі мен халқы туралы мәліметтер (орыс және қарашай-балқар тілдерінде)
- http://kcr.narod.ru/dictionary/kkrs.htm қарашай-балқар тілінің сөз тізімі (орысша)
Түркі тілдері • Моңғол тілдері • Тоңғыс тілдері • Жапон тілі* • Корей тілі* |
Ескертпе: *Жапон тілі мен корей тілінің Алтай тілдеріне жататын-жатпайтыны туралы бірыңғай пікір қалыптасқан жоқ. Тағы қараңыз: Пуйо тілдері. |
|