Көксу ауданы
Қазақстан ауданы | |
Көксу ауданы | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Облысы | |
Аудан орталығы | |
Ауылдық округтер саны |
10 |
Ауыл саны |
34 |
Әкімі |
Дәулет Кенжеханұлы Халелов |
Аудан әкімдігінің мекенжайы |
Балпық би ауылы, Мырзабеков көшесі, №40 |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары |
44°00′14″ с. е. 77°56′31″ ш. б. / 44.00389° с. е. 77.94194° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°00′14″ с. е. 77°56′31″ ш. б. / 44.00389° с. е. 77.94194° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты |
1944 |
Жер аумағы |
7,1 мың км² |
Уақыт белдеуі | |
Тұрғындары | |
Тұрғыны |
42 157[1] адам (2023) |
Ұлттық құрамы |
қазақтар (82,71%), орыстар (10,43%), әзербайжандар (3,24%), корейлер (0,84%), татарлар (0,82%), ұйғырлар (0,51%), немістер (0,41%), шешендер (0,38%), басқалары (0,66%)[2] |
Сандық идентификаторлары | |
Пошта индексі |
041200-041211[3] |
Автомобиль коды |
19 |
Көксу ауданы — Жетісу облысының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан әкімшілік бөлініс. Аудан орталығы – Балпық би.
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аудан солтүстігінде Қаратал ауданымен, шығысында Ескелді ауданымен, оңтүстігінде Кербұлақ ауданымен, батысында Алматы облысының Балқаш ауданымен шектеседі.
Жер бедері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ауданның шығыс, оңтүстік-шығыс бөлігі таулы-қыратты. Оңтүстік-шығысында Шаған тауы, шығысында Албасу (Лабасы), Қызылауыз, Сарыбастау, Жуантөбе, оңтүстігінде Ашудасты, Достар, Ақшоқы таулары, батыс бөлігінде Көкшиелі жотасы орналасқан. Батысын Мойынқұм, Аралқұм, Жетіжал құмдары алып жатыр. Ауданның ең биік жері Шаған тауларында (2551 м). Кен байлықтарынан Желдіқара кен орнында алтын және күміс кендерінің қоры барланған, сондай-ақ құрылыс материалдарының қоры бар.
Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Көксу ауданының климаты тым континенттік, қысы біршама суық, жазы ыстық. Қаңтар айының жылдық орташа температурасы –9 – 11°С, қыс айларының кейбір күндерінде ауа температурасы –35°С-қа дейін төмендейді. Шілде айының жылдық орташа температурасы 22 – 24°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері жазық өңірлерде 150 – 250 мм, шығысындағы таулы өңірлерде 400 – 550 мм. Аудан жерімен Көксу, Быжы, Қарасу, Мұқыр өзендері ағып өтеді. Батысының топырағы сұр, құмдақты сұр, сортаң, орталық бөлігінде қоңыр, қызғылт қоңыр, тау өңірлерінде қара қоңыр, қара топырақтар таралған. Жазық және құмды өңірде эфемерлі өсімдіктер, жусан, ши, ақ сексеуіл, теріскен, сүттіген, бұйырғын, баялыш, жүзгін, тау бөктерлері мен өзен аңғарында итмұрын, тобылғы, долана, тал, жабайы алма, тау шатқалдарында терек, шырша, қарағаш, т.б. өседі. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қоян, елік, жабайы шошқа, шиебөрі, суыр, сарышұнақ, қосаяқ, құстардан кекілік, бұлдырық, бүркіт, қырғауыл, дуадақ, шіл, бозторғай, бөдене, т.б. кездеседі.
Шаруашылығы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аудандағы ірі өнеркәсіп кәсіпорны – «Көксу-Шекер» АҚ қант зауыты. Ауыл шаруашылығына жарамды жерінің жалпы аумағы 638,2 мың га (2008), оның ішінде жыртылған жері 29,8 мың га, шабындығы 9,3 мың га, жайылымдары 600 мың га. Өсімдік шаруашылығында астық дақылдары басым (13,3 мың га).
Халқы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1959 | 1970 | 1979 | 1989[4] | 1999 | 2009[5] | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|
35560 | ▲49132 | ▼45671 | ▼44897 | ▼40105 | ▼38417 | ▲41898 |
Аудан халқының саны 41 578 адам (2019), ұлттық құрамы: қазақтар (82,18%), орыстар (10,65%), ұйғырлар (0,49%), әзербайжандар (3,22%), татарлар (0,91%), шешендер (0,38%), немістер (0,44%), корейлер (0,95%), басқалары (0,78%).
Әкімшілік бөлінісі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аудандағы 34 елді мекен 10 ауылдық округке біріктірілген:
Ауылдық округтері | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Айнабұлақ ауылдық округі | 1139 | ▼1081 | 94,9 | 554 | ▲564 | 101,8 | 585 | ▼517 | 88,4 |
Алғабас ауылдық округі | 2071 | ▼1915 | 92,5 | 1031 | ▼973 | 94,4 | 1040 | ▼942 | 90,6 |
Балпық ауылдық округі | 14520 | ▲18692 | 128,7 | 6965 | ▲9113 | 130,8 | 7555 | ▲9579 | 126,8 |
Еңбекші ауылдық округі | 3151 | ▼2965 | 94,1 | 1605 | ▼1497 | 93,3 | 1546 | ▼1468 | 95 |
Жарлыөзек ауылдық округі | 2384 | ▲2526 | 106 | 1225 | ▲1274 | 104 | 1159 | ▲1252 | 108 |
Қабылиса ауылдық округі | 1199 | ▲1295 | 108 | 603 | ▲660 | 109,5 | 596 | ▲635 | 106,5 |
Лабасы ауылдық округі | 5333 | ▼5065 | 95 | 2668 | ▼2559 | 95,9 | 2665 | ▼2506 | 94 |
Мұқаншы ауылдық округі | 3936 | ▼3774 | 95,9 | 1959 | ▼1887 | 96,3 | 1977 | ▼1887 | 95,4 |
Мұқыры ауылдық округі | 3040 | ▼2914 | 95,9 | 1529 | ▼1486 | 97,2 | 1511 | ▼1428 | 94,5 |
Мұсабек ауылдық округі | 1644 | ▲1671 | 101,6 | 869 | ▲896 | 103,1 | 775 | 775 | 100 |
ЖАЛПЫ САНЫ | 38417 | ▲41898 | 109,1 | 19008 | ▲20909 | 110 | 19409 | ▲20989 | 108,1 |
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- ↑ Қазақстан почталық индекстері
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ ҚР халық санақтары
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
|
|