Бангладеш: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш →‎Бенгальдықтар салттары: clean up, replaced: {{Countries of Asia}} → {{Азия елдері}} using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
{{Мемлекет
{{Мемлекет
|Қазақша атауы = <big>Бангладеш Халық Республикасы</big>
|Қазақша атауы = Бангладеш Халық Республикасы
|Шынайы атауы = {{unicode|গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ}} <br /><small>Gôno Projātontrī Bānglādesh</small>
|Шынайы атауы = গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
|Атау септігі = Бангладеш
|Атау септігі = Бангладеш
|Елтаңба = National emblem of Bangladesh.svg
|Елтаңба = National emblem of Bangladesh.svg
7-жол: 7-жол:
|Ұраны =
|Ұраны =
|Әнұранның аты = Амар шонар Бангла
|Әнұранның аты = Амар шонар Бангла
|Аудио =
|Аудио = Amar Shonar Bangla instrumental.ogg
|lat_dir = N|lat_deg = 24|lat_min = 1|lat_sec = 0
|lat_dir = N|lat_deg = 24|lat_min = 1|lat_sec = 0
|lon_dir = E|lon_deg = 89|lon_min = 52|lon_sec = 0
|lon_dir = E|lon_deg = 89|lon_min = 52|lon_sec = 0
|region = BD
|region = BD
|CoordScale =
|CoordScale =
|Картада = Bangladesh (orthographic projection).svg
|Картада = Bangladesh (orthographic_projection).svg
|карта тақырыбы =
|карта тақырыбы =
|Картада2 =
|Картада2 =
|Үкімет түрі = [[Унитарлы мемлекет|унитарлы]] [[парламенттік республика]]
|Үкімет түрі = [[Унитарлы республика|Ұлыбритания басқаратын бірлестіктің құрамындағы унитарлы мемлекет]] <ref name="atlas mira">Атлас мира. Государства и территории мира. Справочные сведения. — Роскартография, 2010. — С. 14. — ISBN 978-5-85120-295-7</ref>
|Құрылды =
|Құрылды =
|Тәуелсіздік күні = [[26 наурыз]] [[1971]] (жарияланды)<br />[[16 желтоқсан]] [[1971]] (мойындалды)<ref name="constitution-V-1-66">[http://www.parliament.gov.bd/Constitution_English/index.htm Constitution of Bangladesh], Part V, Chapter 1, Article 66; University of Minnesota, retrieved: 2010-08-28</ref>
|Тәуелсіздік күні = 26 наурыз 1971 (жарияланды)<br>16 желтоқсан 1971 (мойындалды)<ref name="constitution-V-1-66">{{cite web|author = |url = http://www.parliament.gov.bd/Constitution_English/index.htm |title = Constitution of Bangladesh |lang = |website = www.parliament.gov.bd |date = |accessdate = 2012-03-06 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20120306083926/http://www.parliament.gov.bd/Constitution_English/index.htm |archivedate = 2012-03-06 |deadlink = yes }}, Part V, Chapter 1, Article 66; University of Minnesota, retrieved: 2010-08-28</ref>
|Тәуелсіздігін алды = [[Пәкістаннан]]
|Тәуелсіздігін алды = [[Пәкістан]]нан
|Тілі = [[Бенгал тілі|бенгалша]]
|Тілі = [[Бенгал тілі]]
⚫
<!-- |Тілдері = -->
|Мемлекеттік діні = [[ислам]] ([[Суннизм|сүннеттік бағыт]])
|Мемлекеттік діні = [[ислам]] ([[Суннизм|сүннеттік бағыт]])
|Астанасы = [[Дакка]]
|Астанасы = [[Дакка]]
|Ірі қалалары = Дакка, [[Читтагонг]]
|Ірі қалалары = Дакка, [[Читтагонг]]
⚫
|Басшы қызметі = [[Бангладеш президенттерінің тізімі|Президенті]]<br />[[Бангладеш премьер-министрлерінің тізімі|Премьер-министрі]]
<!-- |Ірі қаласы = -->
⚫
|Басшы қызметі = [[Бангладеш президенттерінің тізімі|Президент]]<br />[[Бангладеш премьер-министрлерінің тізімі|Премьер-министр]]
|Басшылары = [[Абдул Хамид]] <br />[[Шейх Хасина Вазед]]
|Басшылары = [[Абдул Хамид]] <br />[[Шейх Хасина Вазед]]
|Жер аумағы = 147 570<ref>{{cite web |url=http://www.dghs.gov.bd/images/docs/Publicaations/HB%202016%20_2nd_edition_13_01_17.pdf |title=Health Bulletin 2016 |website=Directorate General of Health Services (DGHS) |page=13 |access-date=11 September 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170613050056/http://dghs.gov.bd/images/docs/Publicaations/HB%202016%20_2nd_edition_13_01_17.pdf |archive-date=13 June 2017 |dead-url=no }}</ref>
|Жер аумағы = 144 000
|Жер аумағы бойынша орны = 92
|Жер аумағы бойынша орны = 92-ші
|Судың үлесі = 7%
|Судың үлесі = 6,4
|Этнохороним = бангладештіктер
|Этнохороним = бангладештіктер
|Жұрты =
|Жұрты = {{өсім}} 162 951 560
|Халық саны бойынша орны = 8
|Халық саны бойынша орны = 8-ші
|Сарап жылы =
|Сарап жылы = 2016
|Санақ бойынша халық саны = {{өсім}}150 039 000<ref name=imf2>{{cite web | url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=85&pr.y=9&sy=2013&ey=2013&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=513&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= | title=Bangladesh | publisher=International Monetary Fund | accessdate=10 November 2013}}</ref>
|Санақ бойынша халық саны = 149 772 364<ref>[http://www.bbs.gov.bd/Home.aspx Data] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110904045106/http://www.bbs.gov.bd/Home.aspx |date=4 September 2011 }}. Census – Bangladesh Bureau of Statistics.</ref>
|Санақ жылы = 2013
|Санақ жылы = 2011
|Халық тығыздығы = 1099,3
|Халық тығыздығы = 1154,7
|Тығыздық бойынша орны =
|Тығыздық бойынша орны = 10-шы
⚫
|ЖІӨ =
|ЖІӨ = 258,600 млрд <ref name="CIA">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html ЦРУ (2010)]</ref>
|ЖІӨ сараптаған жылы = 2010
|ЖІӨ сараптаған жылы =
|ЖІӨ бойынша орны = 48
|ЖІӨ бойынша орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ = 1 700<ref name="CIA"/>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша орны =
|ЖІӨ (АҚТ) = {{өсім}} 831,750 млрд.<ref name="IMFWEOBD">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=28&pr.y=7&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=513&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CPCPIPCH&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, April 2019 |website=International Monetary Fund |access-date=16 April 2019}}</ref>
|ЖІӨ (АҚТ) =
|ЖІӨ (АҚТ) сараптаған жылы =
|ЖІӨ (АҚТ) сараптаған жылы = 2019
|ЖІӨ (АҚТ) орны =
|ЖІӨ (АҚТ) орны = 29-шы
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = {{өсім}} 4,992<ref name="IMFWEOBD">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=28&pr.y=7&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=513&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CPCPIPCH&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, April 2019 |website=International Monetary Fund |access-date=16 April 2019}}</ref>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны = 136-шы
|ЖІӨ (номинал) = {{өсім}} 314,656 млрд.<ref name="IMFWEOBD">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=28&pr.y=7&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=513&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CPCPIPCH&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, April 2019 |website=International Monetary Fund |access-date=16 April 2019}}</ref>
|ЖІӨ (номинал) =
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы =
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы = 2019
|ЖІӨ (номинал)бойынша орны =
|ЖІӨ (номинал) бойынша орны = 39-шы
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) = {{өсім}} 1,888<ref name="IMFWEOBD">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=28&pr.y=7&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=513&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CPCPIPCH&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, April 2019 |website=International Monetary Fund |access-date=16 April 2019}}</ref>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны = 143-ші
|АДИ = {{өсім}} 0,515<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_CH.pdf|title=Human Development Report 2013|year=2013|publisher=UN|accessdate=2013-03-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GVp1qOx7|archivedate=2013-05-10}}</ref>
|АДИ = {{өсім}} 0,608<ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=Human Development Report 2018 – "Human Development Indices and Indicators" |publisher=[[Human Development Report|HDRO (Human Development Report Office)]] [[United Nations Development Programme]] |page=34 |accessdate=15 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170322153238/http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf |archive-date=22 March 2017 |dead-url=no }}</ref>
|АДИ жылдық есебі = 2013
|АДИ жылдық есебі = 2017
|АДИ бойынша орны = 146
|АДИ бойынша орны = 136-шы
|АДИ деңгейі = <span style="color:#e0584e">төмен</span>
|АДИ деңгейі = <span style="color:#fc0;">'''орташа'''</span>
|Әуе компаниясы =
|Әуе компаниясы =
|Валютасы = [[Бангладеш такасы|така]]
|Валютасы = [[Бангладеш такасы|така]]
|Интернет үйшігі = [[.bd]]
|Интернет үйшігі = [[.bd]]
<!-- |Интернет үйшіктері = -->
|ISO =
|ISO =
|Телефон коды = 880
|Телефон коды = 880
|Уақыт белдеуі = +6
|Уақыт белдеуі = +6
<!-- |Уақыт белдеулері = -->
|Түсініктемелер =
|Түсініктемелер =
<!-- |Тусыз және елтаңбасыз =* -->
<!-- |Әнұрансыз =* -->
}}
}}
⚫
'''Бангладеш''' ({{lang-bn|বাংলাদেশ}}), ресми атауы — '''Бангладеш Халық Республикасы''' ({{lang-bn|গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ}}) — [[Азия]]ның оңтүстігіндегі [[1971]] ж. құрылған [[мемлекет]].

⚫
'''Бангладеш''' немесе '''Бангладеш Халық Республикасы''' ({{unicode|গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ}} Gôno Projātontrī Bānglādesh – «бенгалдықтар елі» ) — [[Азия]]ның оңтүстігіндегі [[1971]] ж. құрылған [[мемлекет]].


== Жалпы сипаттамасы ==
== Жалпы сипаттамасы ==
93-жол: 86-жол:


== Бенгальдықтар салттары ==
== Бенгальдықтар салттары ==

Бенгальдықтар бүкіл елді тығыз жайлаған. Олардың көпшілігі ауылдық жерлерде тұрады. Үйлерін бамбуктен, ағаштан немесе кірпіштен биік жерлерге салып, шатырын сабан, пальма жапырақтармен, дәулеттілері қаңылтырмен жабады. Өзендер арнасынан асып, жайыла тасыған кезде жұрт бір-біріне көбінесе қайықпен қатынайды. Үйлердің айналасында аяқ басар бос жер болмайды.Әрбір сүйем жер дәнді дақыл егуге, шай және қант құрағын, сондай-ақ жеміс ағаштырын өсіруге пайдаланылады.
Бенгальдықтар бүкіл елді тығыз жайлаған. Олардың көпшілігі ауылдық жерлерде тұрады. Үйлерін бамбуктен, ағаштан немесе кірпіштен биік жерлерге салып, шатырын сабан, пальма жапырақтармен, дәулеттілері қаңылтырмен жабады. Өзендер арнасынан асып, жайыла тасыған кезде жұрт бір-біріне көбінесе қайықпен қатынайды. Үйлердің айналасында аяқ басар бос жер болмайды.Әрбір сүйем жер дәнді дақыл егуге, шай және қант құрағын, сондай-ақ жеміс ағаштырын өсіруге пайдаланылады.

Көлдете суарылатын жерлерге бенгальдықтардың басты тамағы – күріш егіледі. Жерді өңдеуге буйволдарды көбірек пайдаланады, ал енді күрішті су кешіп жүріп қолмен отырғызады.
Көлдете суарылатын жерлерге бенгальдықтардың басты тамағы – күріш егіледі. Жерді өңдеуге буйволдарды көбірек пайдаланады, ал енді күрішті су кешіп жүріп қолмен отырғызады.


== Дереккөздер ==
⚫
{{Азия елдері}}
{{дереккөздер}}


{{Навигациялық блок
{{Countries of South Asia}}
|тақырып = Бангладеш

|тақырып_стиль = background:{{түс|{{PAGENAME}}}};
⚫
{{SAARC}}
|state = collapsed
{{ДСҰ мүшелері}}
⚫
|Азия елдері
|Оңтүстік Азия
⚫
|SAARC
|Ұлттар достастығы
|Ислам Әріптестік Ұйымы
}}


[[Санат:Оңтүстік Азия]]
[[Санат:Бангладеш|*]]
[[Санат:Бангладеш]]

10:56, 2019 ж. тамыздың 1 кезіндегі нұсқа

Координаттар: 24°01′00″ с. е. 89°52′00″ ш. б. / 24.01667° с. е. 89.86667° ш. б. / 24.01667; 89.86667 (G) (O) (Я)
Бангладеш Халық Республикасы
গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
Байрақ Елтаңба
Әнұран: «Амар шонар Бангла» (тыңдау (ақп.))
Тарихы
Тәуелсіздік күні 26 наурыз 1971 (жарияланды)
16 желтоқсан 1971 (мойындалды)[1] (Пәкістаннан)
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілі Бенгал тілі
Елорда Дакка
Ірі қалалары Дакка, Читтагонг
Үкімет түрі унитарлы парламенттік республика
Президенті
Премьер-министрі 		Абдул Хамид
Шейх Хасина Вазед
Мемлекеттік діні ислам (сүннеттік бағыт)
Географиясы
Жер аумағы
• Барлығы
• % су беті 		Әлем бойынша 92-ші орын
147 570[2] км²
6,4
Жұрты
• Сарап (2016)
• Санақ (2011)
• Тығыздығы
▲ 162 951 560 адам (8-ші)
149 772 364[3] адам
1154,7 адам/км² (10-шы)
Экономикасы
ЖІӨ (АҚТ)
 • Қорытынды (2019)
 • Жан басына шаққанда
▲ 831,750 млрд.[4] $ (29-шы)
▲ 4,992[4] $ (136-шы)
ЖІӨ (номинал)
 • Қорытынды (2019)
 • Жан басына шаққанда
▲ 314,656 млрд.[4] $ (39-шы)
▲ 1,888[4] $ (143-ші)
АДИ (2017) ▲ 0,608[5] (орташа) (136-шы)
Этнохороним бангладештіктер
Валютасы така
Қосымша мәліметтер
Интернет үйшігі .bd
ISO коды BD
ХОК коды BAN
Телефон коды +880
Уақыт белдеулері +6

Бангладеш (баңлаша বাংলাদেশ), ресми атауы — Бангладеш Халық Республикасы (баңлаша গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Азияның оңтүстігіндегі 1971 ж. құрылған мемлекет.

Жалпы сипаттамасы

Батысында, солтүстігінде, шығысында Үндістанмен, оңтүстік-шығысында Мьянма Одағымен шектеседі.

Жері 147 мың км². Халқы 149 млн. адам (2007). Астанасы – Дакка қаласы (3,3 млн.). Мемлекеттік тілі – бенгали тілі, ресми діні – ислам (85%).

Бангладеш дүние жүзіндегі халқы өте тығыз орналасқан аймақтардың бірі. Халқының басым көпшілігі – бенгалдар (барлық халықтың 95%-ы). Қалған 5%-ға жуығы чакма, могх, гаро, целу, санталдар, т.б. үлесіне тиеді.

Елді президент басқарады. Заң шығарушы органы бір палаталы Ұлттық жиналыс. Бангладеш Ганг, Брахмапутра, Мегхна өзендерінің бастауында орналасқан.

Климаты

Климаты субэкваторлық, муссонды. Жазы жауын-шашынды, қысы құрғақ. Муссондық маусым басталар алдында, сәуір мен мамырда, орташа температура 30ӘС-тан асады, ал ең суық ай қаңтарда 12 – 25ӘС. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері батысында 1500 мм, шығысында 3500 мм.

Тарихы

Қазіргі Бангладеш жерінде алғашқы мемлекеттік құрылымдар біздің заманымыздан бұрынғы 1-мыңжылдық ортасында қалыптасып, түрлі империялар құрамына кірді. Бенгалия атауы 10 – 12 ғасырлар шамасындағы деректерге түсті. 13 ғасырдың басына дейін Бангладеш жерінде Гауд, Пал, Сен әулеттері билеген мемлекеттер өмір сүрді. 14 ғасырдың ортасында Бангладештегі Дели сұлтандығының әкімдері тәуелсіздікке ие болды да, Бихара мен Ориссада (астанасы Муршидабад) дербес мемлекеттері орнады.

Ағылшындар Бангладешті 1757 ж. маусымның жиырма үші күні болған Плесса маңындағы шайқастан кейін өз отарына айналдырды. 19 ғасырда отаршылдық езгіге қарсы ұлт-азаттық қозғалыс кең өріс алды. Ұлыбританияның 1947 ж. Үндістанды екіге бөлуі нәтижесінде Бенгалияның үндістер мекендеген батыс бөлігі Үндістанда қалды да, мұсылмандар тұратын шығыс бөлігі Пәкістан (халқының 98%-ы бенгалдар) құрамына кірді. Шығыс Пәкстандағы ұлттық шиеленістер Пәкстанда бірнеше рет (1952, 1954, 1958) саяси дағдарыстар туғызып, 1969 ж. Айюб Хан режимінің құлауына себепші болды. Оның орнына үкімет басына келген Яхья Хан елде тұңғыш рет парламент сайлауын (1970) өткізуге мәжбүр болды. Сол кезде Шығыс Пәкстанға автономия беру мәселесін көтерген Халықтық Лига партиясы жеңіп шықты. Ұзаққа созылған күрес нәтижесінде 1971 жылдың желтоқсанның он алтысы күні Бангладеш Халық Республикасы құрылды. 1971 ж. наурыздың жиырма алтысын Тәуелсіздік күні деп жарияланды.

Экономикасы

Бангладеш – аграрлы ел, шаруашылық жүйесінде ұсақ тауарлы өндіріс басым. Бангладеш – әлемдегі ең кедей елдердің бірі. Ұлттық табыстың жан басына шаққандағы жылдық орташа мөлшері 235 доллар. Табиғи жағдайының аса қолайлылығы мұнда егіннен жылына екі – үш рет өнім жинауға мүмкіндік береді. Негізінен, күріш пен шай, қант қамысы, темекі өсіріледі. Басты жеміс дақылдары – банан, манго, кокос пальмасы, ананас, цитрус. Бұған қоса металлургия, мұнай өңдеу, цемент және тыңайтқыш шығару, кеме жөндеу өндірістері жақсы жолға қойылған. Көліктің басты түрі – өзен жолы. Пайдаланымдағы су жолының ұзындығы 4,5 мың км. Темір жолдарының ұзындығы 2,4 мың км. Бангладеш БҰҰ-ның, Ислам Конференциясы ұйымының, Оңтүстік Азия Аймақтық Ынтымақтастық Ассоциациясының мүшесі болып табылады. Негізінен, АҚШ, Жапония, Еуропа Одағы, Қытай елдерімен сауда-экономикалық байланыстар жасайды. Қазақстанмен 1992 жылдың наурыз айынан бастап дипломатиялық қатынас орнатқан.

Бенгальдықтар салттары

Бенгальдықтар бүкіл елді тығыз жайлаған. Олардың көпшілігі ауылдық жерлерде тұрады. Үйлерін бамбуктен, ағаштан немесе кірпіштен биік жерлерге салып, шатырын сабан, пальма жапырақтармен, дәулеттілері қаңылтырмен жабады. Өзендер арнасынан асып, жайыла тасыған кезде жұрт бір-біріне көбінесе қайықпен қатынайды. Үйлердің айналасында аяқ басар бос жер болмайды.Әрбір сүйем жер дәнді дақыл егуге, шай және қант құрағын, сондай-ақ жеміс ағаштырын өсіруге пайдаланылады.

Көлдете суарылатын жерлерге бенгальдықтардың басты тамағы – күріш егіледі. Жерді өңдеуге буйволдарды көбірек пайдаланады, ал енді күрішті су кешіп жүріп қолмен отырғызады.

Дереккөздер

  1. ↑ Constitution of Bangladesh. Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 наурыз 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 наурыз 2012., Part V, Chapter 1, Article 66; University of Minnesota, retrieved: 2010-08-28
  2. ↑ Health Bulletin 2016.
  3. ↑ Data Мұрағатталған 4 қыркүйектің 2011 жылы.. Census – Bangladesh Bureau of Statistics.
  4. ↑ a b c d World Economic Outlook Database, April 2019.
  5. ↑ Human Development Report 2018 – "Human Development Indices and Indicators". HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Тексерілді, 15 қыркүйек 2018.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Бангладеш&oldid=2704715» бетінен алынған