Мазмұнға өту

Сарбас руы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Сарбасқазақ халқының құрамындағы ру. Шежіре бойынша, Орта жүз құрамындағы Керей тайпасының Абақ Керей тармағынан таратылады. Керейдің аз руы. Көбі Алтай тауында қоныстанғанымен, 19ғ. соңы мен 20 ғ. бас кезіндегі әр - түрлі саяси ахуалдарға байланысты жан - жаққа бөлініп кеткен. Қазіргі таңда ҚХР Син Цзянь, Мори, Баркөл, Іле, Ақсай Қазақ авт. аудандарында, Қазақстанда - Алматы, Шығыс Қазақстан, Орталық Қазақстанда, Моңғолияда - Бай Өлке, Қобда аймақтарында, Еуропада - Нидерланды, Вестерес, Стокгольм, Берлин, Мюнхен, Францияда, Түркияда мекендейді. Ұраны болған Сартоқай батыр - Аягөз, Бұлантыда болған Қазақ - жоңғар шайқастарына қатысқан белгілі батыр. Сартоқай немесе Сартқай атымен аталатын жер су аттары кездеседі. Қазақстан мен ҚХР шекаралық аймақтарында "Сартоқай" өзені бар. Сартоқай батыр туралы деректер өте аз сақталған. Таңбасы — Балға тәріздес. (Т) Сарбас руының малға салатын ен таңбасыда осы (Т) үлгісінде болып келеді.

  "Сарбас" сөзінің түп төркіні көне түркі тіліне келеді. "Басы сары адам" деген ұғымды білдіртеді. Сары түс пен "бастың" болуы түркілердегі ерлік пен батылдықты білдірген. "Сарбас", "Сарбаз", "Сарбаш" сөздерімен ұйқас келуінен, сөздің түп төркінінде басшылық, көсем сөзіне мәндес мағна жатқанын байқауға болады. Бас - адам денесінің ең қасиетті бөлігі. Сондықтанда басқа қатысты атаулар көшпелі халақтарда басшы болу, ерлік жасау, елін қорғау т.б сәйкес келеді. Көп кездесетін: Ойбас, Қызылбас, Сарбас т.б атаулардың көбі батрылық пен ерлікке байланысты қойылған. 
Түркі халықтарында "Сарбас" немесе сарбаш атымен аталатын рулар көптеп кездеседі. Қазақ ішінде Кіші жүздегі әлімнен тарайтын Қарасақал руында сарбас деп аталатын ата бар. Қарашай халқында сарбаш руы, таулы кавказ халақтарыда, қарғыздарда да кездеседі. 
    Сарбас руынан елге танымал қазақ халқының бір туар азаматтары шыққан. Абдолла қажы Сарыұлы Әл-Бұқари - Қазақтың екінші Бейбарыс сұлтаны. Араб елінде Бейбарыс сұлтаннан кейін, Сауд елі патшасының оң қол уәзірлігіне және Мекке қаласының әкімі лауазымына дейін көтерілген, қасиетті Байтолланың үстіне жамылған кілемді алмастыру бақытына ие болған қазақ, Сауд-Арабия еліне «Еңбегі сіңген генарал», министр дәрежелі әскери басшы. Сонымен бірге  түркі, қазақ жұртына танымал қажылардың қамқоры, Моңғолиядағы Баянөлгей орталық мешітін салдырған ұлтшыл азамат.

Абдолланың өз есімі - Шәкен Сарыұлы. 1927 жылы Қытайдағы өр Алтайдың Шіңгіл ауданында туған, Орта жүз Керей ішіндегі Сарбас руынан. 1940-жылы қазақты қынадай қырған дұңған Мафуфаңның талауына түсіп, 13 жасында туған елінен айырылып, саудагер ұйғырға сатылып кеткен. 1941 жылы сол ұйғырмен бірге Сауд-Арабияға барып, сонда қалған. Міне осылайша Бейбарыстың тағдырын қайталаған тағы бір алып тұлға өмірге келді.

Әкесі Сары атасы Үрзікенің қол астында балуан, батыр, өжет мінезді, елпек болып, ағасы Буратайдың ел басқаруындағы бас қолғанатына айналған. Әкесі Сары Үрзікеұлы, кең иықты, қапсағай денелі, Буратай ауылының 500 жылқысын шырғасын шығармай қайыратын мықты палуан екен.

Анасы Зәуке - Керей, Жәнтекей ішінде Тасбике, атақты Әліп батырдың немере туысы Құсайын Тәйжінің қызы. Қоңқақ мұрын, сарғыш келген, биік бойлы, қайратты да мығым әйел болған. Жастайынан еркекше киініп, жылқы баққан екен.

Әйелі Замзия - араб қызы.

Ұлдары: Байсал, Адынан, Әділ. Қыздары: Нәдия, Әбдісәм, Сәмия, Әриш.

Бұрынғы әйелінен туған бір қызы болған, есімі белгісіз.

Шәкен Сарыұлы 1941 жылы асырап алған ұйғыр әкесімен бірге Сауд-Арабия еліне келген. 1942 жылдан бастап Мекке қаласындағы жетім балалар үйінде тәрбиеленген.

1946 жылы Мекке қаласындағы Мемлекеттік Әскери Университетке қабылданады. Шәкен оқу бітіргесін Мекке қаласында жол сақшысы болып істеген. Кейін Шекара Қорғаныс армиясында, Шекара Қорғанысының есірткімен күрес бөлімінде маңызды қызметте болады. Екі рет мемлекет тарапынан марапатталған. Атап айтқанда, «Ерекше еңбегі үшін» марапаты мен «Мемлекетке еңбегі сіңірген генарал» атағы беріліп, Министр дәрежелі әскери қызметкерге айналады. Өткен ғасырдың 70-жылдары Мекке қаласының әкімі міндетін 10 жылға таяу атқарған кейін Сауд патшасының көмекшісі, уәзірі қызметіне дейін көтерілген. 1992 жылы зейнетке шығып туған жері Баркөл Қазақ Автономиялы ауданына барып қайтты.

Өз өмірінде 39 мәрте қажылық еткен Шәкен қажы Сарыұлы 2000 жылы Сауд-Арабияның Жидда қаласында 73 жасында дүниеден өтті.

Қазір біздің білетініміз: Шәкеннің 2 ұлы ұшқыш, бір ұлы Аднан Шәкенұлы Әл-Бұхари әкесінің жолын қуған жоғары лауазымды қызметте.

Алла қаласа алдағы уақытта, Абдолла қажы Сарыұлы Әл-Бұқари туралы ақпаратымызды толықтырып, жинастырып немере апайы Займоллақызы Өпеннен туған жиені Қайрат Қайполлаұлының нағашы атасы туралы жазған өмірбаяндық сипатсөзін (очеркін) жариялайтын боламыз. Қайрат Қайполланың ол шығармасында 1930-1980 жылдар аралығындағы Қытайдағы қазақ өмірі мен 1930-1950 жылдардағы зұлматты тағдырлары мен Шәкен қажының 13 жасқа дейінгі қазақы өмірі мен одан кейінгі қазақсыз өмірі баяндалады.[2] Қожақапан балуа, Буратай тәижі (тәйжі - шен, лауазым) Кәбен тәижі, Белгілі жазушы Қабылқақ Күлмесханұлы (17. 11.1944 жылы туған, ҚХР) - ақын. "Тұманды дала", "Үрнақ", "Иенде", "Керсағым", "Домалақсел" повестері және бірнеше әңгімелері бар. [1] 'Қабылқақ Күлмесханұлы (17. 11.1944 жылы туған, ҚХР) - ақын, жазушы. ҚР жазушылар одағының мүшесі."Тұманды дала", "Үрнақ", "Иенде", "Керсағым", "Домалақсел", "Шытырман жылдар" повестері және бірнеше [әңгіме]лері бар.Отанға оралғаннан кейін "Тұманды дала" повесті Жұлдыз журналының 1993 жылғы 11 санында аударылып жарық көрді. Қабылқақ Күлмесханұлы - 1993 жылы ҚХР алғашқы заңды түрде қазақ көшін бастады. Іледегі Педогокикалық учелищені бітірген. ҚХР дегі Гансу өлкесіндегі Ақсай Қазақ Автономиялық ауданындаға аз сандық қазаққа, мұғалім болып, ағартушылық қызыметтерін атқарды. Қазақстанға алғаш рет Шуға, одан, 1997 жылы Алматы обл. Еңбекшіқазақ ауд. Нұрлы ауылына көш бастап келді. Кейін 2005 жылы Алматыда қайтыс болды. Қазірде 2 ұлы 3 қызы бар. Олар Алматы обл. Іле ауд. Боралдайда тұрады.

Буратай белдемше ұлы 12 кереидің төрт тайжысының бірі, тариыхта аты бар ұлы адам. бұл елдің жасаған ортасы, өмір кешірмелеріне байланысты, көшіп қонуында ұзақ, күрделі тарихи барысты бастан кешкен ел. буратай ауылының көші 1912-жылдан басталып 1959-жылға деиін жеті ұзын тарихи көш жөлімен аяқтады. артық-ауыс жерін оқырман қауым толықтай жатар...

бірінші көш 1912-жылы мұңғұлдар алтай еліне кең көлемді шабул жасаған. бұл оқиғаны тариыхта «мұқыр толқа» оқиғасы деп атайды екен. осы мұқыр қолқа шабуылынан үріккен буратай ауылдары бәркөлге келген. алайда көп байздап тұра алмаған. мұндағы басты себеп: құмыл-бәркөл арасынан бір ұйғұрдың жүз жылқылық дүниесі тоналады. бұл дүниені «осылар тонады»,-деп үкімет буратай тайжының шаяхымет, құнапя, сымағұл қатарлы үш жігітін найманмолла деген адамның жала жәбуімен қолға алады. «жұз жылқылық мал-мүлік төленсе адамдар түрмеден шығады, төленбесе адамдар атылады» деген үкімде шығады. буратай елінен жүз жылқыны жинап бәркөлге айдап бара жатқан жолда «үш жігіт атылды» деген хабар келеді. буратай бәркөлге кіріп, «малыңды берсем, адаммды неге атасың?»,-деп дау көтереді. үлкен жаңжал-төбелес шығады. үрімжіге деиін арыз көтеріп, бұл оқиғаны тексертіп «үш жігіт нақақ» деп ақталады. бәркөл әкімі мәнсәбінән алынады. үш жігітке жала жапқан найманмолла үлімге үкім етілгенде қашып кетіп сол бойы із-дерексіз кетеді. осыдан кеиін буратай:«бұл жер малға жәйлі боғанмен, адамға тұрақ болмайды» екен деп алтайға ат басын бұрады. бұл 1914-жылы еді. екінші көш 1924-жылы алтайдан бура тәйжі, шақабай ноғайбай үкірдәй, « жер тарылды, бәркөлге мал отарлатамыз»,-деп 2000 түтіммен алтайдан бәркөлге көшкен. буратай ауылы қуаршаға келгенде алдарынан бәркөл ауданынң (қара шипан) әкімі қасында әліп үкірдәй, әшірәп шаңызұң (ұйғұр) бірнешеуі қуыршақ әскерлері бар алдарынан шығады. ауылға келгенде өте сұсты келеді. «бұл не қылған ел? қайдан келген? дереу көшсін!»,-деп қоқайланады. мұны естген буртай тәйжі «әліпке айтып адамдарды үйге түсіріңдер:,-деиді. үйге келгенде әкім суық рай байқатады. есіктен кіре тәйжіні тежеи:- сен кімсің? қайдан келдің? бұл сен жүретін жер емес!,-деп ақырады. буртай әкімге:- мені сенің әкеңмін! қайдан келген, кім екенімді мынадан көр!,-деп астындағы аю терсінің астынан сарқалталы гүңсі қағаз алып, әкімнң алдына тастайды. «кешіріңіз, түсінбестік болды»,-деп кешірім сұрайды. сүйтсе, бұл қағаз алтайдан көшерден ілгері, үріжіде яңызшыңның берген «буратай тәйжінң елі, бәркөлге деиін мал оттатады. ешкімнің жолын тосуына болмайды» деген бекітпе жолдамасы екен. осыдан кеиін үркердеи болған жұрт көңілі орнығып, қонақтар қонақ үйде арнайы күтіледі. ертесі аттанарда, әкім буратайдан тағы бір мәрте кешірім сұрайды. тайжы әкімге:-кеше мен саған, сенің әкеңмін деген едім, үйткені менің жасым сенен үлкен сондықтан айтылған сөз болатын. жөн білетін азамат екенсің, сенде көңіліңе ауыр алма,-деиді. әкім аттанарда тағы «келген екенсіз бәркөлдің жері кең, шөбі шүйгін, суы тұнық қай жеріне барып мал жәйылтуыңызға болады»,-деп аттанады. үшінші көш 1926-жылдың көктемі. «жұрт көңілі алтайға ауды, елді, жерді сағындық»,-деп алтайға қайта көшкен. малдың жәйімен көшкен елдің алды бәйтікке, арты мори жерінде отырғанда, буратай тайжының көкірек ауыруы шұғыл асқынып дүние салады. сүйегі моридың « төбел там » деген жеріне қойылады. осы жерде ел тайжынң басын үйлеп қорған тұрғызып, қырқын берген соң алтайға жалғасты көшеді. бұл 1926-жылдың тамыз айы екен. төртінші көш 1933-жылдың соңы. сырт мұңғұлдан атты әскер, айроплан шығып алтай елін бомбылайды. қангелды, секел ауылдары шабуылға ұшырайды. мұны тарихта «жалғыз айроплан заманы» деиді екен. осыдан үріккен ел бәйтік, қаптық, көксеркеге келіп, одан бәркөлге өткен. алды буратайдың балалары қабдолла, займолла, қайбар бастап келген. 1934-жылдан 1950-жылға деиін бәркөлде орнықты өмір өтікізген. бесінші көш 1950-жылдың 11-айда кәбенінң бастауында буратай ауылдары қыстаймыз деп, сантахудың шығсы сақасанжге түсіп, соғым сойып қыстап жатқанда, алтайдан оспанынң артынан шыққан қапас батыр, кешәпәт, шамшитқан 40 жігітпен ауылдың үстінен түседі. бұл еліміз азат болып, азаттық армяның бәркөлге келіп жатқан кезі, бүкіл ауыл үлкен мәселеге тап болады. бұл ахуалды қалай шешу жөнінде кәбен тайжы қапаспен ақылдасқанда, қапастың кәбенге айтқаны:-« екеуіміздің мына кездесуімізді шешудің шарасы екеу бірі: еліңді бастап менімен бірге гәнсуге көш, не көрсекте бірге көреміз. ал екншісі: саған ең пайдалы шара мені ұстап байлап-матап қазыргы келіп жатқан патшаға тапсырып бер. сонда сен ең жақсы адам боласың. бірақ мұндай етуге сенің шамаң келмеиді. үйткені, мен жасанған жауымын. ал қаламын десең еркің қал. бірақ ертең қапасты ат-көлік, азықпен қамдап шығарып жіберген деген сөзде сенің кеинігіңе қандай болады, оны өзің ойланып көр»,-деиді. «ауызы күйген сорпаны ұрып ұрттайды» кәбенінң көз алдына шыңшысай түрмесіне кеткен ағалары елестеиді. жаңа келіп жатқан көмпәртяні түсінбеиді. 1951-жылы 1-айдың 4-күні кәбен, мұқадыл, қапас бастап (мың түтін) сақадан гәнсуге көшеді. азаттық армя елді қайтарып келу үшін өмір тауынан тосқан екен. түн, қалың көш аяқ астынан атылған мылтық дауысынан шошынған тіркеулі қалың түйе бір-біріне оралып қала береді де, адамдардың көбі жаяу-жалпылы салт қашып шықты. ертесі қапас бастатқан бір бөлім азаматтар қалған мал-мүлікті қайтарып келеміз,-деп барып азаттық әрмямен атысып, қапасқа оқ тиып ортан жілгі үзіліп жараланады. басқалары қалған түйеден азынаулақ түйе алып қайтып келеді. қыстың қақаған суығы ел жалғасты көшіп, қананбар тауынан асып, қайызға барса, бұрын кеткен оспан, жанабыл, салақиттан елі осы қайызда екен. бұған кәбен, мұқадыл, қапастың 40 жігіті келіп қосылдық. бұл 1951-жылы 1-ай мөлшері. аз күн елге қосылып ұйқы қанып тынғып қалғанда, таңға жақын бүкіл дүние зелізәлә мылтық үні, зеңбірек дауысы бір-біріне ұласып бүкіл қайыз сілкініп тұрған секілді. сүйтсек, арнайы оспанды қуғындаған түйелі туан, дұнхуаңынан шғып келіп, бір түнде қайызды қоршауға алып, таңға жақын шабуылға өткен екен. осы күні оспан қолға түсті. жанабыл атысып отырып оққа ұшты. қатын-бала қалып азаматтар қалтын, қанамбар тауына қашып шығып кетті. қашып кеткендерге азаттық армя арт-артынан елші жберіпм партяның саясатын үгіттеп тұсындыру қызметын алып барғандықтан 3-айдың соңында келіп азаттық армяға бағынып құралдарын армяға тапсырды. елді қайыздан көшіріп, шөлен тауының бөктеріне әкеліп қонстандырды. сол жылы көктемде малды кене буып қатты жұт болды. 6-айда жәйләу таулар көктеді. ел басқарған әскери басшылардың нұсқауы бойнша ел қотарыла жәйлауға көшті. алтыншы көш өтегенінң ел бүлдіруі 1951-жыл 6-айдың 8-күні мөлшері. осы күні біздің ауыл жәйлауға көшкен. біз мал айдаған екі бала едік. жолда сансанғолдың ішінен жәйләудән келе жатқан өтен мен әубәкірге кезіктік. (өтен руы ителі 1945-жылдары мұңғұлядан келіпті. оқыған жігіт екен) олар бізге жәйләу көктепті, біз бөктерден мал іздеп барамыз,-деп жөнін айтып кетті. өтен бөктерден ел ішнде қызмет істеп жүрген лянжаң мен қорғаушысна кезігіп ел қайда? дегенде, « ел жәйлауға шығып кетті »,-депті. сонсоң олар:-онда бізді елге ертіп бар,-деп айтқан соң «мақұл» депті де сансаңғолдың ел жоқ бір тұйық ашасына шығарып беиғам келе жатқан лянжаң мен қорғаушысын өлтіреді. жамандық жерде жатама, қанды оқиға бір кеште бүкіл елге тарайды. шошынған ел қыстан әрең шыққан арық-тұрақ көліктермен үркіп көшеді. ертесі қайызға барсақ қатты көктепті, ел көлік жәйілтіп жатқанда елді қалың семіз атан түйе басты да кетті. біреуді біреу білмеиді ел жапа-тармағай түйе талап жатыр... сүйтсек, бұл түйелер шөлен тауының бөктерінде елді күзетіп жатқан түйелі туанынң бір лян әскері бар болатын. өтен лянжаңды өлтіріп, елді үркітіп жіберіп, озының бірнеше, ақсай, әлеи, қамит, әлымқан қатарлы серіктермен бірге түн қатып барып әскерді аңдиды. тәңертең түйелер өріп, төмен барғанда қуып айдай жөнеледі. ел талап жатқан түйе осы екен. айдап келгендері 800 деи атан екен. мұны түйе алмағандарына өтен өзі үлестріп береді. үй басы бірден түйе тигенде, ел көліктен қамсыз болып қалады. сол күні бесінде елде көшті. жем артуға, түйе жаюға алып қалған 40-50 түйеге екіден мінгесіп қуғыншы әскерде келді. алды мақайға қарай қайқайтып жіберіп, өзінің бірнеше жөлдәсімен қайыздың терең жырасынан жол тосқан өтен, әскер үстілеріне жетіп келгенде адамдарына тиспеи, қалың бидайықтың арасына шөгеріп тастаған түйені қырып тастап, өтендер аттанып кете береді. әскерлер амалсыз жаяу қалады. үріккен ел күнлүн тау қойнауына сыңып жоқ болады. бұл тарихта «өтенінң ел бүлдіруі» деп аталады.

  буратай ауылдары кәбен тайжының бастауында 1951-жылдың 6-айыан 1953-жылға деиін тәйжнүр, кәрнгі тауын мекендедік. аң қорада қойша өреді. осыны азық еттік. жер соны, мал семіз. осылай жүргенде 1953-жылдың күзінде шиңхай өлкелік үкіметтен қам қапталбай ұлы, ныхымет рахымбай ұлы елші болып келді.  (бұл кіслер ел бұзылғанда үйренуде қалған)  бұлар партяның кеңшілік саясатын үгіттеп, елді енді азып-тозбауға жұмылдырды. үстіп жатқанда шинжяңнанда үкіл барды. шинжяңнан келгендердің ішнде есімде қалғаны мұсайып тиңжаң деген кісі бар. 1953-жылдың 9-айында ел екіге бөлініп үкіметке бағынды.
 чыиңғайға қарағандар, қам мен ныхыметке ілесіп қолымтыға кетті. гәнсуге қараған ел бері қайызға кетті. біздің ауыл сол жылы мақай деген жерді қыстадық. келесі жылы яғни 1954-жылы ақсай қазақ автономялы ауданы құрылды. жүңгө көммөнистік партясы нағыз халықтың партясы, партяның басшылығын қабылдап азып-тозбай, орнықты өмір кешіру кеңінен үгіттелді. халық тұрмсына мән берілді. адам басына 8 тұяқ ұсақ мал, семя басына 1 ден ат, сауын сиыр берілді. ішетін ұн, киімдік бұл, шәй адам басына ақсыз беріліп тұрды. оқу-ағарту жолға қойылды. әрқайсы ауылдардан түгел мектеп ашылды. бір бөлім балалар ланжу, беижіңдегі жоғары оқу орындарынан білім алу орайына ие болды.  (өзім сол қатарда ланжу ұлттар инстиотынан оқығандардың бірімін)  сұйтып мал шаруашылығымен шұғылданған ел беибіт заманда мал мен бас тең өсіп баяшат- бақытты тұрмыс кешірді. 

жетінші көш 1958-жылы ақсай ауданынң бірінші орынбасар әкімі болып отырған кәбен буратай ұлы ақсай ауданына, гәнсу өлкелік үкіметке, орталық ұлттық істеріне өтніш жазды. «ата мекенім алтай еді, қоғамдық түрлі себептермен гәнсуге келген едім, заман тыншталды. қазыр ел-жұртым туған жерді сағндық мекенге қайтсақ, қайда болсада бір партяның басшылығына бағынамыз. кезінде шинжяң уәкілдер үйірмесіне шинжяңға, ата мекенім алтайға қайтамын, деп уәде берген едім.үкімет тарауларының өтіншімді бекітіп берулеріңізді сұраймын»,-деп тұрып алған соң орталықтан тартып үкімет кәбенінң шинжяңға көшу талабына қосылады. 1958-жылы 9-айда кәбен бастаған буратай ауылдары гәнсу өлкесі ақсай ауданынан көшеді. мәшинәмен көшкендері сол жылы, мәлмен көшкендері мажыңды қыстап келесі жазында бәркөлге келеді. осы жылдары дәл солшыл солақай лушянынң үдеп, істиіл дұрсытаудың етек алған кезі. бұдан тыс 1959-жылы шіңгілден қалман, жүкеи тобынң дүрбелең оқиғасына дүп келеді. көш бәркөлде тоқтайды. кәбен, шамардан бірнешеуі істиіл дұрыстауға қатынасады. бұл барыста « кәбен алтайға ата мекеніне бара жатқан жоқ, қайта қалман, жүкеи тобына қосылғалы барады, көшпенді банды»,-деп кәбен, шамардан, кәгібәт, япас қолға алынады. басқалары ауыр еңбекке жегіледі. бұл жағдай партя орталық көмитетінің 3-жалпы жиынына деиін жалғасады. 3-жалпы жиынынан кеиін жағдай түбегеилі өзгерді. солшыл люшян тұсындағы жалған, обалды делөләр ақталды. кәбен бастап тарымға кеткендер қайтып келді. жөңгө көммөнистік партяның 3-жалпы жиын қарары, әділ де дұрыс саясаты бүкіл ел халықымен бірге буратай ауылдарын, ұрпақтарын нұр шұғылаға бөледі. ұрпақтар білім алу жолына түсті. жоғары оқу орындарында, қоғамдық қызметтерде, елі орнықты түрлі шаруашылқпен шұғылданып бай-бақытты өмір өтікізуде.

   бұл ауылдың қонстануы негізінен жоғардағы «көш жолы» ның жағдайына қарай үш орынға қонстанған. гәнсудің ақсай ауданы, құмылдың бәркөл ауданы, алтайдың шіңгіл ауданында, қазақстанынң алматы өңірінде аз санды ауыл бар. буратай ауылының көші, осы жеті реткі тар-жол, тайғақ-кешулерді басқан, өзіндік тарихи түс алған көшпен ақырласты.[3]

XVIII ғасырда Абақ Керей Сарбас руының жан саны 1080 түтін болды. Батырдәндек Түменұлы, Белдемше Құлтайұлы, Буратай Белдемшеұлы сияқты билік басындағы адамдар болды. 1905 жылы басқару жүйесіне, Қаракөк тас (билік дәрежесі) 10 зәңгі қосып сайлайды. Сайланған адамдар тек Шұбарайғыр, Жәдік, Шеруші, Жәнтекей, Қарақас, Сарбас, Молқы руларынан болған. Сарбастан Белдемше Құлтайұлы болды. 1908 – 1909 жылдары ең алдымен Көктоғай, Шіңгілді мекендеген Буратай Белдемшеұлы беріледі [4] 1912 жылы Дамбийжанцан бастаған Моңғол әскерінің шабуылынан соң Сарбас руының Буратай, шақабай руының Тары, Ноғайбай бастаған 1000 түтіні Баркөлге ауды;

1934 жылы Сарбастан Қабдолла, Ителі Сұлтаншәріп, Молқы Қапталбай бастаған 200 түтін Баркөлге келді; [4] Дерек көздер: 1.Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6 2.http://old.abai.kz/node/15957 3.Мәуліқан Займоллұлы. Буратай елінің көш жолы // http://kultegin.com/kaz/forum.php?mod=viewthread&tid=26370 4. Қазақ Ру – тайпаларының тарихы. – Алматы: «Алаш тараихи – зерттеу орталығы», 2014. – 194, 196 бб

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]