Төре
Навигацияға өту
Іздеуге өту
| Төре әулеті | |
| Ел | Қазақ хандығы Ұлы жүз Орта жүз Кіші жүз Бөкей Орда Алаш Орда |
|---|---|
| Әулет негізін салушы үй | Шыңғыс хан әулеті |
| Титулдары | Қазақ ханы |
| Әулет негізін салушы | Әз-Жәнібек хан |
| Әулет негізі салынған жыл | 1464 |
| Әулеттің құлауы | 1930 |
| Әулет ұлты | Қазақ |
өңдеу  |
|
Төре – Шыңғыс ханның үлкен ұлы Жошыдан тарайтын ұрпақ, қазақ даласында әлеуметтік топ. Олар қазақ руларына қосылмайтын өз алдына дербес қауым болып саналған. Төрелер өздерін “ақсүйек” қатарына жатқызған. Қазақ қоғамында хандар тек төрелерден шыққан сұлтандар арасынан сайланатын.
Төрелер әкімшілік және сот билігін жүзеге асырды. Сонымен қатар олардың соғыс кезінде жасақ құрып, оған қолбасшылық ету құқығы болды. Қазақ жүздерінің Ресейге қосылуы барысында Орта жүз бен Кіші жүзде бірте-бірте хандық жүйе жойылып, төрелер қазақ қоғамының саяси-экономикалық өмірінде бұрынғыдай рөл атқара алмады. Қазақстанда 1867 – 1868 жылдардағы реформалардың енгізілуі төрелердің экономикалық және саяси артықшылықтарын біржола жойды.[1]
Төреден шыққан қайраткерлер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Шоқан Уәлиханов
- Шота-Аман Уәлиханов
- Әлихан Бөкейханов
- Дəулеткерей Шығайұлы
- Сұлтан Қажы Ғұбайдолла Жәңгірұлы Шыңғысхан
- Бақытжан Бейсәліұлы Қаратаев
- Мұхит Мерәліұлы
- Лұқпан Мұхитов
- Керей хан
- Бұрындық хан
- Абылай хан
- Кенесары хан
- Есім хан
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
