Тобықты
Тобықты - Орта жүз Арғын тайпасының руы.
Тарихы[өңдеу]
Ол Арғынның екінші әйелі Момыннан туатын төртеудің бірі - Ақсопыдан тарайды. Тобықты ұрпақтары 17 ғасырдың ақырында Балқаш, Тоқырауын, Қусақ маңын, 5 болыс ел қазіргі Семей облысының жерін мекендеген. Тобықтыдан сөзге шешен, ұрыста қайратты батыр, билер көп шыққан. Ұлан-ғайыр алып жатқан жеріне сай халқы да көп әрі дәулетті, жуан сіңір ел болған. Қалың Тобықтының ішінде өсіп, ел арасындағы дау-дамайға еріксіз араласқан Абай өз өлеңдерінде сол кезеңде атқа мініп, әкімшілік жұмыстарына араласқан би-болыстардың, халықты алдап-арбап, арын сатқан арамза қулардың оғаш мінездерін қатты сынайды. Ақын «Патша кұдай, сыйындым...» деген өлеңінде: «Қайран сөзім қор болды, Тобықтының езіне»деп напыса, Кежек байға арналған «Бөтен елде бар болса...» деп басталатын Ұзақ толғауында бірді бірге айдап салып, ел ішін алатайдай еткен алаяқ пысықтарға ренішін жасыра алмай: «Ел бүлігі Тобықты, Көп пысыққа молықты» деп ашына айыптайды. Бірақ, бұған қарап Абай бүкіл Тобықты жұртын даттап отыр деуге әсте болмайды. Ақынның қадапа сынап, қаһар төгіп отырғаны сол қалың елдің тыныштық-берекесін кетіріп біткен «ездер» мен «пысықтар». Іргелі ел атанған Тобықтының жақсылығы мен жақсыларын ақын қатты құрметтеген. Сүйікті баласы Әбдірахман мезгілсіз қайтыс болып, көңілі қайғы-шерге толған ақын «Бермеген колға, қайтесің...» деген жұбату жырында арғы қажы атасын: «Тобықтыны ел қылып, Басын жиып қурапты» деп мадақ тұтады, жаралы жүрегіне содан медеу тапқандай болады.[1]
Болыстары[өңдеу]
Тобықты елі 1824 ж. дейін бір ғана болыс болған. 1835 ж. Күшік тобықты, Мәмбетай тобықты болып белінеді де, кейінірек Күшік тобықтыдан Қоңыр-кекше болысы белініп шығады.
Тұлғалар[өңдеу]
- Абай Құнанбайұлы
- Шәкәрім Құдайбердіұлы
- Жанболат Башар
- Хайдар Арыстанбекұлы Арыстанбеков
- Әмина Ерғожақызы Өмірзақова
- Әнет Баба
- Манарбек Ержанов
- Бейсенбай Жәнібекұлы
- Бөжей Ералыұлы
- Қадиша Бәзілқызы
- Қараменде Шақаұлы
- Көрпебай Боранбайұлы
- Қаратай Сапақұлы
- Базаралы Қауменұлы
- Өскенбай Ырғызбайұлы
- Еркежан Ибаққызы
- Ербол Көмекбайұлы
- Мадияр Тұсіпұлы
- Мұса Аюбайұлы
- Мүсірәлі Апыбайұлы
- Мырзахан Бозымбайұлы
- Әнет би
- Өмірзақ Атаев
- Асылбек Сүйіндікұлы
- Дүтбай Уандықұлы
- Мұздыбек Әбдікәрімов
- Руслан Нұрбай
- Дәуітәлі Стамбеков
- Гүлбаһрам Имамбекқызы Тарабаева
- Сейітхан Ахметұлы Исаев
Дереккөздер[өңдеу]
- ↑ Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |