Әлихан Асханұлы Смайылов

	Әлихан Асханұлы Смайылов;
	; Смайылов, 2023 жыл
Лауазымы
1 сәуір 2024 жылдан бастап
Президент	Қасым-Жомарт Тоқаев
Ізашары	Наталья Годунова
5 қаңтар 2022 — 5 ақпан 2024
Президент	Қасым-Жомарт Тоқаев
Ізашары	Асқар Мамин
Ізбасары	Олжас Бектенов; Роман Скляр (м.а.)
18 мамыр 2020 — 5 қаңтар 2022
Президент	Қасым-Жомарт Тоқаев
Премьер-Министр	Асқар Мамин
Ізашары	Премьер-Министр бірінші орынбасары — Қаржы министрі ретінде өзі
Ізбасары	Роман Скляр
25 ақпан 2019 — 18 мамыр 2020
Президент	Нұрсұлтан Назарбаев; Қасым-Жомарт Тоқаев
Премьер-Министр	Асқар Мамин
Ізашары	Қаржы министрі ретінде өзі
Ізбасары	Ерұлан Жамаубаев
18 қыркүйек 2018 — 25 ақпан 2019
Президент	Нұрсұлтан Назарбаев
Премьер-Министр	Бақытжан Сағынтаев
Ізашары	Бақыт Сұлтанов
Ізбасары	Премьер-Министр бірінші орынбасары — Қаржы министрі ретінде өзі
11 желтоқсан 2015 — 18 қыркүйек 2018
Президент	Нұрсұлтан Назарбаев
Ізбасары	Тимур Жақсылықов
6 тамыз 2014 — 11 желтоқсан 2015
Ізашары	Статистика агенттігінің төрағасы ретінде өзі
Ізбасары	Бақытбек Иманәлиев (м.а.); Нұрболат Айдапкелов
27 қазан 2009 — 6 тамыз 2014
Ізашары	Анар Мешімбаева
Ізбасары	Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің төрағасы ретінде өзі
қараша 1999 — ақпан 2003
Ізашары	Жақсыбек Құлекеев
Ізбасары	Қали Әбдиев
21 қараша 2008 — 27 қазан 2009
Премьер-Министр	Кәрім Мәсімов; Серік Ахметов
Министр	Болат Жәмішев
ақпан 2006 — қаңтар 2007
Премьер-Министр	Даниал Ахметов
Министр	Наталья Коржова
Өмірбаяны
Білімі	1) Қазақ ұлттық университеті; 2) КИМЭП
Дүниеге келуі	18 желтоқсан 1972 (52 жас); Алматы, Қазақ КСР, КСРО
Әкесі	Асхан Смайылов (1948 туған)
Анасы	Анаркүл Тайжанова (1947 туған)
Жұбайы	Балжан Смайылова (1987 туған)
Балалары	қыздары; Айзере (2013 туған); Жания (2015 туған); ұлы ; Әлисұлтан; (2018 туған)
Alihan Smaiylov Ортаққорда
	өңдеу

Әлихан Асханұлы Смайылов (18 желтоқсан 1972 жыл, Алматы) — қазақстандық ірі саясаткер, 2024 жылдан бастап қызметтегі Жоғары аудиторлық палата төрағасы. 2022 жылы қаңтарда орын алған Асқар Маминнің отставкасынан 2024 жылғы ақпанға дейін Премьер-Министр болды.

Өмірбаяны

Әлихан Смайылов 1972 жылы дүниеге келген. Қаңлы тайпасының Қара қаңлы Танта руының Сертек бөлімінен шыққан. 1994 жылы Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін «қолданбалы математика» мамандығы бойынша тәмамдаған. 1996 жылы ҚР Президенті жанындағы Қазақстан менеджмент, экономика және болжамдау институтының мемлекеттік басқару магистрі дәрежесіне ие болды.

1993–1999 жылдары — «А-Инвест» инвестициялық–жекешелендіру қорының бас маманы; бөлім басшысының орынбасары, Қазақстан Республикасының Ұлттық статистика агенттігінің басқарма басшысы; Қазақстан Республикасының Статистикалық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің Статистика және талдау комитеті төрағасының орынбасары; бас сарапшы, экономика секторының меңгерушісі, Қазақстан Республикасының Президенті Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторы болып қызмет атқарған;

1999–2003 жылдары — Қазақстан Республикасының Статистика агенттігінің төрағасы;

2003–2006 жылдары — Қазақстан Республикасының Сыртқы істер вице-министрі, «Экспорттық несиелер мен инвестицияларды сақтандыру жөніндегі мемлекеттік сақтандыру компаниясы» АҚ басқарма төрағасы;

2006–2009 жылдары — Қазақстан Республикасының Қаржы вице-министрі, «ҚазАгро» ҰХ президенті;

2009–2014 жылдары — Қазақстан Республикасының Статистика агенттігінің төрағасы;

2014–2015 жылдары — Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің төрағасы;

2015–2018 жылдары — Қазақстан Республикасының Президентінің көмекшісі;

2018–2022 жылдары — Қазақстан Республикасының Қаржы министрі;

2022 жылғы 11 қаңтардан — Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі.

2024 жылғы 1 сәуірден — Қазақстан Республикасы Жоғары аудиторлық палатасының Төрағасы^[1]

Жоғары аудиторлық палата

Лауазымына тағайындалғаннан кейін көп ұзамай Қытайға жұмыс сапары аясында 2021-2023 жылдарға арналған Азия жоғары аудит органдары ұйымының Бас хатшылығының есептерін аудиттен өткізді. Аудит Әзірбайжанмен бірлесіп жүргізіліп, қаржылық тәртіптің жоғары деңгейін және есептіліктің халықаралық стандарттарға сәйкестігін растады, сондай-ақ қорларды басқаруды жақсарту бойынша ұсыныстар берілді.^[2]

2024 жылғы 14 мамырда Маңғыстау облысы Мұнайлы ауданының №6 жалпы орта білім беру мектебінде мемлекеттік аудит барысында еңбек ақы төлеудің асыра көрсетілуі, негізсіз қосымша төлемдер мен сыйақылар, сондай-ақ іссапар құжаттарын рәсімдеудегі бұзушылықтар бойынша шамамен 26 млн теңге көлемінде заң бұзушылықтар анықталды. Аудит нәтижесінде бюджет қаражатын қайтару, бухгалтерлік есепті қалпына келтіру және лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін қарау тапсырылды.^[3]^[4]

2 күннен кейін Алматы қаласы бойынша тексеру комиссиясының қызметінде бірқатар бұзушылықтарды анықтады. Тексеру 2022 жылғы 1 қаңтар мен 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңді қамтыды. Тексеру барысында 150 млн теңге бюджет қаражаты көрсетілмеген қызметтерден қызметкерлерге сыйақы төлеуге қайта бөлінгені; 2023 жылдың желтоқсанында қызметкерлерге, оның ішінде тоқсаннан аз уақыт жұмыс істегендерге 6,5 миллион теңге сыйақы төленгенгені; 2022–2023 жылдар аралығында инспекторларға еңбек тиімділігін бағаламай 21,7 миллион теңге сыйақы төленгені және Тексеру комиссиясының нормативтік-құқықтық актілерді сақтамағаны үшін лауазымды тұлғаларды жауапкершілікке тартпағаны белгілі болды. Нәтижесінде Палата бақылауды күшейтуді, бюджетті жоспарлау мен жұмсауды қайта қарауды, жауапкершілікті күшейтуді және материалдарды Мемлекеттік қызмет істері агенттігіне жіберуді ұсынды.^[5]^[6]^[7]^[8]

Сын

Өз премьерлігін бағалауы

Премьер-Министрлігін аяқтағаннан кейін Әлихан Смайыловты Қазақстан Республикасының Президенті Қ Тоқаев 2024 жылғы 1 сәуірде Қазақстан Республикасы Жоғары аудиторлық палатасының Төрағасы етіп тағайындады.^[9] Жоғары аудиторлық палатаның жаңа тағайындалған басшысы Ә. Смайылов сол жылы өзІ басқарған Үкіметтің 2023 жылы жасаған қызметін өзі бағаламақ болды. Адамның осындай өз еңбегін өзі бағалауы сияқты мүдделер қайшылығын түрлі адамдар сынға алды.^[10] Журналист Вадим Борейкоға сұхбат берген Санжар Боқаев палатаны жалған есеп айтты деп те айыптады.^[11]