Тарихи аймақ

Тарихи аймақ – этнографияда, тарихта және мәдениеттануда тарихи түрде, әдетте, саяси бірлікті құраған аумақ үшін қабылданған ұғым. Міне, осыған байланысты қазір ол жергілікті және төңіректегі халықтың мәдениетінде, этнографиясында, тілінде, өзін-өзі тануда белгілі бір ортақ белгілермен сипатталады.

Тарихи аумақтардың әртүрлі дәрежеде бөлінуі әртүрлі елдер мен аймақтарға тән. Мысалы, Ресейде тарихи аймақтарды бөліп көрсету әдеттегідей емес, кейбір елдерде (әсіресе Еуропада) тарихи аймақтар ресми түрде бекітілген, кейде олар қазіргі әкімшілік-аумақтық бөліністің негізін құрайды (Грузия, Латвия, Испания, Италия, Германия).

Сонымен қатар, бір аумақта әртүрлі тарихи шығу тегі бар тарихи аумақтар қабаттасуы мүмкін - ежелгі дәуірде, ерте ортағасырларда және кейінгі орта ғасырларда қалыптасқан.

Тарихи аймақтардың ең көп тараған белгіленуі елден бір деңгейге төмен (яғни, елдер бөлінген). Оларды көлемі бойынша жекелеген елдерге сәйкес келетін үлкенірек деңгейдегі бірліктерге біріктіруге болады, бірақ әрқашан қазіргі заманғы мемлекеттермен сәйкес келмейді. Олар, өз кезегінде, күнделікті деңгейде жиі танылмайтын және арнайы зерттеулер барысында анықталатын одан да үлкен аймақтарға біріктірілген.

Дүниені тарихи аймақтарға бөлу

(тарихи-мәдени аймақтар бойынша жіктеу негізінде (ТМА))

Төменде тізімделген аймақтардың көпшілігі бір-біріне сәйкес келеді.

Еуропа

• Солтүстік Еуропа
  • Скандинавия
  • Финляндия
    • Лапландия
    • Карелия
  • Прибалтика
    • Ливония
    • Латвия
      • Видземе
      • Земгале
      • Латгале
      • Селия
      • Курземе
    • Литва
      • Дзукия
      • Аукштайтия
      • Жемайтия
      • Сувалкия
      • Кіші Литва
• Батыс, Орталық и Оңтүстік Еуропа
  • Британ аралдары
    • Англия, Коннахт, Ленстер, Манстер, Ольстер, Уэльс, Шотландия
  • Германия
    • Алемания, Бавария, Вестфалия, Саксония, Франкония, Швабия
  • Бенилюкс (~ тарихи Нидерланд)
  • Галлия
  • Франция
    • Аквитания, Бретань, Бургундия, Иль-де-Франс, Лангедок, Лимузен, Лотарингия, Нормандия, Овернь, Пикардия, Прованс, Пуату, Шампань, Эльзас
  • Пиреней түбегі (Иберия)
  • Испания
    • Андалусия, Арагон, Астурия, Валенсия, Галисия, Кантабрия, Каталония, Ла-Манча, Леон, Мурсия, Наварра, Кастилья-ла-Вьеха, Кастилья-ла-Нуэва, Басктер елі, Эстремадура
  • Португалия
  • Италия
    • Абруццо, Апулия, Базиликата, Валле-д’Аоста, Калабрия, Кампания, Лацио, Лигурия, Ломбардия, Марке, Молизе, Пьемонт, Тоскана, Трентино — Альто-Адидже, Умбрия
  • Альпі аймағы
    • Швейцария
    • Аустрия
  • Польша
    • Мазовия, Үлкен Польша, Кіші Польша, Поморье
  • Силезия
  • Чехия
    • Богемия, Моравия
  • Словакия
  • Венгрия
  • Румыния
    • Бессарабия, Валахия, Молдова, Трансильвания, Банат, Оңтүстік Буковина, Добруджа, Кришана, Марамуреш, Мунтения, Олтения
  • Балқан түбегі
    • Иллирия
  • Грекия
    • Арголида
    • Аркадия
    • Аттика
    • Ахайя
    • Беотия
    • Лаконика
    • Македония
    • Мессения
    • Фессалия
    • Фокида
    • Фракия
    • Фтиотида
    • Элида
    • Эпир
    • Этолия
• Шығыс Еуропа
  • Русь
    • Украина
      • Дикое Поле
      • Поднепровье
      • Волынь
      • Галиция
      • Закарпатье
      • Гуцульщина
      • Бойковщина
      • Лемковщина
      • Буковина
      • Поднестровье
      • Подолье
      • Слобожанщина
      • Бессарабия
      • Буджак
      • Қырым (тарихи аймақ)
      • Червонная Русь
    • Россия
      • Бьярмия
      • Поморье
      • Залесье
      • Новгородчина
      • Псковщина
      • Сетумаа
      • Принаровье
      • Ингерманландия
        • Ижорская земля
        • Вотская земля
        • Эстонская Ингерманландия
      • Волго-Окское междуречье
      • Ополье (в том числе Переславское Ополье)
      • Юхотский край
      • Пошехонье
      • Смоленщина
      • Рязанщина
      • Мещёра
    • Кавказ
      • Солтүстік Кавказ
      • Кубань
    • Поволжье (в том числе Прикамье)
      • • Нижнее Поволжье
        • Прикамье
      • Башкортостан
      • Пермская земля
    • Белоруссия
      • Полесье
      • Кривия
      • Подляшье
    • Жабайы дала (Оңтүстік Ресей далалары)
    • Новороссия
      • Приазовье

Азия

(шамамен сағат тілімен)

• Солтүстік Азия (~ Сібір)
  • Оңтүстік Сібір
    • Алтай
    • Саян таулары
    • Тува
    • Бурятия
  • Батыс Сібір
  • Шығыс Сібір
    • Таймыр
    • Эвенкия
    • Якутия
  • Қиыр Шығыс
    • Колыма
    • Чукотка
    • Камчатка түбегі
    • Курил аралдары
    • Сахалин
    • Приамурье
    • Приморье
• Шығыс Азия
  • Қытайдың өзі
  • Маньчжурия
  • Корея
  • Япония
  • Моңғолия (тарихи аймақ)
• Оңтүстік-Шығыс Азия
  • Үндіқытай (жағалаудағы Вьетнам жиі Шығыс Азия деп аталады)
    • Андаманские и Никобарские о-ва
  • Нусантара (арал бөлігі, соның ішінде Малакка түбегі)
    • Малакка түбегі
    • Үлкен Зонд аралдары
    • Филиппины
    • Кіші Зонд аралдары
• Оңтүстік Азия (~ Индостан)
  • Шри-Ланка және Мальдив аралдары
  • Оңтүстік Индостан
  • Декан
  • Индо-Гангская равнина
  • Гималаи
    • Кашмир
• Оңтүстік-Батыс Азия (= Бергі Азия = Батыс Азия, Таяу Шығыстың бөлігі)
  • Кіші Азия (Анатолия)
    • Батыс Армения
    • Киликиялық Армения
    • Каппадокия
    • Иония
  • Кавказ
    • Күнгей Кавказ (->Еуропа)
      • Шығыс Армения
      • Грузия
        • Абхазия
      • Арран
  • Құнарлы жарты ай
    • Левант
    • Месопотамия
  • Аравия
    • Неджд
    • Хиджаз
    • Оңтүстік Арабия
  • Орта Шығыс
    • Күрдістан
    • Солтүстік Иран (~ Мидия)
    • Фарс
    • Хорасан
    • Белуджистан
    • Хазареджат
    • Бактрия (= Ауған Түркістаны)
    • Гиндукуш
    • Пуштунистан (кейде Оңтүстік Азия деп те атайды)
• Орталық Азия (~ Түркістан + Тибет)
  • Согдиана
    • Бұхара
    • Қашқадария
  • Хорезм
  • Бактрия
  • Маргиана
  • Чач
  • Фергана
  • Мәуереннаһр (~ Согдиана)
  • Тохаристан
    • Чаганиан
    • Хутталян
  • Гиссар
  • Дарваз
  • Каратегин
  • Бадахшан
    • Памир
  • Жетісу
  • Шыңжаң (Шығыс Түркістан)
  • Тибет

Африка

• Солтүстік Африка
  • Магриб
    • Атлас
    • Ливия
  • Сахара
  • Ежелгі Египет
  • Нубия және Нубия шөлі
• Батыс Африка және Судан (Судан Республикасымен шатастырмау керек)
  • Батыс Судан
    • Атлантикалық Батыс Африка
  • Гвинея
  • Орталық Судан
    • хаусаленд
    • Канем-Борно
  • Шығыс Судан
    • Дарфур
    • Кордофан
• Солтүстік-шығыс Африка (Африка мүйізі)
  • Эфиопия
  • Сомали
• Орталық Африка
• Шығыс Африка
• Оңтүстік Африка
• Мадагаскар мен аралдары

Америка

• Солтүстік Америка
  • Аляска
  • Канада Арктикасы
  • Гренландия
  • Ұлы Бассейн
  • Ұлы жазықтар
  • Ұлы көлдер
• Латын Америкасы
• Мезоамерика
  • Оңтүстік Мексика
  • Орталық Америка
  • Вест-Индия
    • Үлкен Антиль аралдары
    • Кіші Антиль аралдары
• Оңтүстік Америка
  • Анды
    • Альтиплано
    • Араукания
  • Льяносы
  • Гвиана
  • Амазония
  • Шығыс Бразилия (~ Бразилия таулы үстірті)
  • Гран-Чако
  • Ла-Плата (Пампа)
  • Пантанал
  • Патагония

Аустралия және Океания (~ Австралазия)

• Аустралия және Тасмания
• Жаңа Гвинея
• Меланезия
• Микронезия
• Полинезия