Кавказ халықтары

Кавказ аймағының этнолингвистикалық картасы

Кавказ халықтары — Кавказ (Солтүстік және\не Оңтүстік) жерін мекен ететін әртүрлі этникалық халықтар. Бұл жерде 50-ден 62-ге дейін этникалық топтар өмір сүріп жатыр.

Кавказ тілдерінде сөйлейтін халықтар

Кавказ тілдері — Кавказдан тыс жерлерде таралған белгілі тілдік отбасылардың ешқайсысына кірмейтін Кавказ тілдерінің шартты атауы (мысалы, үндіеуропалық, Алтай). Кавказ тілдері әдетте екі топқа: солтүстік кавказ және картвел тілдеріне бөлінеді.

XIX ғасырдағы дәстүрлі киімдегі Солтүстік Кавказ халықтары. Хромолитограф

1856 жылы император II Александрдың таққа отыру рәсімінде болған Кавказ тайпаларының депутаттары

Жарлық авар. Г.Гагарин

• Солтүстік Кавказ тілдер тобының халықтары:
  • Дағыстан халықтары
    • Дағыстандар
      • Аварлар
      • Агулдер
      • Андилер
      • Аршиндер
      • Ахвахтар
      • Багулаллар
      • Бежталилер
      • Ботлихтер
      • Будуклылар
      • Гинухтар
      • Годобериндер
      • Гунзибтер
      • Даргиндер
      • Тсезлер
      • Қайтақтар
      • Қараталар
      • Қырызлар
      • Құбашындар
      • Лактар
      • Лезгиндер
      • Рутулдар
      • Табасарандар
      • Тиндилер
      • Удиндер
      • Хваршындар
      • Киналылықтар
      • Чамалылар
      • Сахурлар
  • Нах халықтары
    • Вайнахтар
      • Батстар
      • Ингуштар
      • Шешендер
        • Кистілер
  • Абхаз-адығ халықтары
    • Абазиндер
    • Абхаздар
    • Адығтар
      • Адыгейлер
      • Кабардалар
      • Шеркестер
      • Шапсықтар
    • Убыхтар
• Картвел халықтары:
  • Грузиндер
    • Свандар
    • Мингрелдер
    • Лаздар
  • Грузин яһудилері

Түркі тілдес халықтар

2010 жылғы санақ бойынша муниципалитеттердің Солтүстік Кавказдағы түркі халықтарының саны

М. Микешин. «Кавказ бен Кіші Азияның түрлері мен типтері». Солдан оңға қарай: Ван маңынан шыққан йезит-күрдтері, кабардиндер, шешендер, мұсылман-күрті. 1876

Алтай тілдік топтың түркі тармағына жататын, Кавказды мекендейтін халықтар:

• Әзербайжандар
• Малқарлар
• Қарашайлар
• Құмықтар
• Ноғайлар
• Кавказ түрікмендері
• Ақысқа түріктері

Үндіеуропалық тілдерде сөйлейтін халықтар

Үндіеуропалық тілдер тобына жататын тілдерде сөйлейтін Кавказ халықтары:

• Армян тобы
  • Армяндар
• Иран тобы
  • Осетиндер
  • Талыштар
  • Күрдтер
    • Йезиттер
  • Таттар
  • Таулы яһудилер
• Славян тобы
  • Орыстар
    • Молокандар
    • Птишандар
  • Украиндар
  • Беларустар
• Грек тобы
  • Понтиялық гректер
• Герман тобы
  • Немістер

Семит тілдерінде сөйлейтін халықтар

• Ассириялықтар — негізінен Арменияда (3 409 - 7000), Грузияда (3,3 мың) және Ресейдің оңтүстік облыстарында (11.084) тұрады.

Генетика

Y хромосома гаплогруппаларының Кавказдың лингвистикалық-географиялық аймақтарында таралуы

Аймақ	G2	J2	J1	R1b3	R1а1	1	Е1b1b1-М35	N	Т	I	О	Other
Бүкіл Кавказ	0,45	0,204	0,18	0,065	0,060	0,02	0,009	0,005	0,004	0,002	0,001	0
1.Батыс Кавказ	0,591	0,147	0,03	0,055	0,122	0,018	0,024	0,007	0,006	0	0	0
2.Орталық Кавказ	0,709	0,163	0,026	0,073	0,006	0,014	0,003	0,003	0,003	0	0	0
3.Шығыс Кавказдың Нах тобы	0,044	0,646	0,193	0,012	0,046	0,054	0	0,003	0	0,002	0	0
4.Шығыс Кавказдың Дағыстан тобы	0,058	0,25	0,716	0,106	0,063	0,008	0	0,006	0,005	0,007	0,006	0
Шығыс Кавказ (жиынтық)	0,052	0,301	0,484	0,064	0,056	0,027	0	0,005	0,003	0,005	0,003	0
Алдыңғы Азия	0,031	0,145	0,23	0,043	0,042	0,017	0,246	0,003	0	0,052	0,003	0,188
Еуропа	0,03	0,094	0,013	0,252	0,194	0,001	0,115	0,022	0,01	0,191	0,005	0,073