Жыл адамы (Time)

Жыл адамы 2021
Илон Маск
Алдыңғы лауреаттар: 2020 — 2019 — 2018 — 2017

Жыл адамы (немесе Жыл тұлғасы; ағылш. Person of the Year) — Америка Құрама Штаттарының әйгілі Time аттты журналы дәстүрлі түрде жыл сайын желтоқсан айында шығатын соңғы басылымда жарияланатын номинация. «Жыл адамы» номинациясы 1927 жылдан бастап беріледі. Бұл номинацияға алғаш ие болған тұлға — ұшқыш Чарльз Линдберг, ол жалғыз өзі Атлант мұхитын ұшып өткен.

Жыл адамын тек қана атқарушы редактор таңдайды. Франклин Рузвельт, Адольф Гитлер, Иосиф Сталин, Джордж Буш, Америкалық солдат, сондай-ақ интернет қолданушысы әр жылда Жыл адамы ретінде таңылған. Ал 2007 жылы Ресей Федерациясының Президенті — Владимир Путин Жыл адамы номинациясын иеленді.

Екі мәрте Жыл адамы атағын алғандардың саны — 15 (хронологиялық ретпен): Франклин Рузвельт, Иосиф Сталин, Джордж Маршалл, Гарри Трумэн, Уинстон Черчилль, Дуайт Эйзенхауэр, Линдон Джонсон, Ричард Никсон, Рональд Рейган, Дэн Сяопин, Михаил Горбачёв, Билл Клинтон, Америкалық сарбаз (абстрактты ұғым), Джордж Буш-кіші, Барак Обама.

Үш мәрте Жыл адамы атағын алғандардың саны — 1 адам: Франклин Рузвельт.

Бұл номинацияны қазіргі таңда бірде-бір қазақстандық алған емес.

Time журналы бойынша «Жыл адамы» лауреаттарының тізімі

Жыл	Портрет	Лауреат	Өмір сүрген жылдары	Түсініктеме
1927		Чарльз Линдберг	1902 — 1974	Алғашқы және ең жас лауреат, Атлант мұхитын алғаш ұшып өткен ұшқыш.
1928		Уолтер Крайслер	1875 — 1940
1929		Оуэн Янг	1874 — 1962
1930		Махатма Ганди	1869 — 1948	Алғашқы АҚШ азаматы емес лауреат; алғашқы азиялық
1931		Пьер Лаваль	1883 — 1945	Алғашқы француз; алғашқы еуропалық
1932		Франклин Рузвельт	1882 — 1945	Алғаш таңдалған АҚШ президенті; Рузвельттен кейін «Жыл адамы» атағын Джеральд Фордтан басқа, барлық АҚШ президенттері ала бастады.
1933		Хью Джонсон	1882 — 1942
1934		Франклин Рузвельт	1882 — 1945	Екінші рет таңдалды
1935		Хайле Селассие I	1892 — 1975	Алғашқы монарх-лауреат; алғашқы африкалық
1936		Уоллис Симпсон	1896 — 1986	Алғашқы әйел-лауреат, алғашқы бипатрид
1937		Чан Кайши	1887 — 1975	Алғашқы жұп-лауреат, алғашқы қытайлықтар, алғашқы моңғолоидтар
		Сун Мэйлин	1897 — 2003
1938		Адольф Гитлер	1889 — 1945	Таңдаулы тұлға суреті жарияланбаған алғашқы, әрі жалғыз басылым.
1939		Иосиф Сталин	1878 — 1953	Алғашқы КСРО, Ресей өкілі, алғашқы коммунист.
1940		Уинстон Черчилль	1874 — 1965
1941		Франклин Рузвельт	1882 — 1945	Үшінші рет таңдалды
1942		Иосиф Сталин	1878 — 1953	Екінші рет таңдалды
1943		Джордж Маршалл	1880 — 1959
1944		Дуайт Эйзенхауэр	1890 — 1969
1945		Гарри Трумэн	1884 — 1972
1946		Джеймс Бирнс	1879 — 1972
1947		Джордж Маршалл	1880 — 1959	Екінші рет таңдалды
1948		Гарри Трумэн	1884 — 1972	Екінші рет таңдалды
1949		Уинстон Черчилль	1874 — 1965	«Ғасырдың алғашқы ширегіндегі адам»; екінші рет таңдалды
1950		Америкалық солдат		Кореядағы соғысқа қатысушы; алғашқы абстрактты лауреат
1951		Мохаммед Моссадык	1882 — 1967	Алғашқы мұсылман
1952		Елизавета II	т. 1926	Алғашқы әйел-монарх
1953		Конрад Аденауэр	1876 — 1967
1954		Джон Даллес	1888 — 1959
1955		Харлоу Кертис	1893 — 1962
1956		Мажар көтерілісі		Абстрактты ұғым
1957		Никита Хрущёв	1894 — 1971	Алғашқы орыс
1958		Шарль де Голль	1890 — 1970
1959		Дуайт Эйзенхауэр	1890 — 1969	Екінші рет таңдалды
1960		АҚШ ғалымдары		Ғалымдардың тізі көрсетілген: Лайнус Полинг, Исидор Айзек, Эдвард Теллер, Джошуа Ледерберг, Дональд Артур Глазер, Уиллард Либби, Роберт Вудвард, Чарльз Старк Дрейпер, Уильям Шокли, Эмилио Сегре, Джон Эндерс, Чарлз Таунз, Джордж Бидл, Джеймс Ван Аллен және Эдвард Пёрселл. Раби, Теллер, Ледерберг, Глазер және Сегре — алғашқы еврейлер
1961		Джон Кеннеди	1917 — 1963
1962		Иоанн XXIII	1881 — 1963	Алғаш рет лауреат болған рим папасы.
1963		Мартин Лютер Кинг	1929 — 1968	Алғашқы афроамерикалық.
1964		Линдон Джонсон	1908 — 1973
1965		Уильям Уэстморленд	1914 — 2005
1966		«Бэби-бумерлер»		Абстрактты ұғым
1967		Линдон Джонсон	1908 — 1973	Екінші рет таңдалды
1968		«Аполлон-8» астронавттары		Құрамында: Фрэнк Борман, Джеймс Ловелл және Уильям Андерс
1969		АҚШ орта табы		Абстрактты ұғым
1970		Вилли Брандт	1913 — 1992
1971		Ричард Никсон	1913 — 1994
1972		Ричард Никсон	1913 — 1994	Екінші рет таңдалды
		Генри Киссинджер	т. 1923
1973		Джон Сирика	1904 — 1992
1974		Король Фейсал әс-Сауд	1906 — 1975	Алғашқы араб
1975		Америкалық әйелдер
1976		Джимми Картер	т. 1924
1977		Ануар Садат	1918 — 1981
1978		Дэн Сяопин	1904 — 1997
1979		Аятолла Хомейни	1902 — 1989	Ирандағы ислам төңкерісінің басшысы.
1980		Рональд Рейган	1911 — 2004
1981		Лех Валенса	т. 1943	Польшадағы «Солидарность» кәсіподағының қолбасшысы.
1982		Дербес компьютер		«Жыл машинасы»; алғашқы жансыз лауреат
1983		Рональд Рейган	1911 — 2004	Екінші рет таңдалды
		Юрий Андропов	1914 — 1984
1984		Питер Юберрот	т. 1937
1985		Дэн Сяопин	1904 — 1997	Екінші рет таңдалды
1986		Корасон Акино	1933 — 2009
1987		Михаил Горбачёв	т. 1931
1988		Жер ғаламшары (қауіп төнуде)		«Жыл ғаламшары»; абстрактты ұғым
1989		Михаил Горбачёв	т. 1931	«Оңжылдық адамы»; екінші рет таңдалды;
1990		Джордж Буш-үлкен	т. 1924
1991		Тед Тёрнер	т. 1938
1992		Билл Клинтон	т. 1946
1993		«Бітімгерлер»
1994		Папа Иоанн Павел II	1920 — 2005	Екінші рим папасы
1995		Ньют Гингрич	т. 1943
1996		Дэвид Хо	т. 1952
1997		Эндрю Гроув	т. 1936
1998		Билл Клинтон	т. 1946	Екінші рет таңдалды
		Кеннет Стар	т. 1946
1999		Джефри Бэзос	т. 1964
		Германия Альберт Эйнштейн	1879 — 1955	«Ғасыр адамы»; алғашқы қайтыс болған адамның таңдалуы
2000		Джордж Буш-кіші	т. 1946
2001		Рудольф Джулиани	т. 1956	Нью-Йорк мэрі
2002		«Әшкерелеушілер»
2003		Америкалық солдат		Екінші рет таңдалды; абстрактты ұғым
2004		Джордж Буш-кіші	т. 1946	Екінші рет таңдалды
2005		«Мейірімді самаритяндықтар»		Әнші Боно (Пол Дэвид Хьюсон) және Билл және Мелинда Гейтс ерлі-зайыптылары
2006		Сен		«Сен ақпараттық дәуірдің бақылаушысысың» (абстрактты Интернет қолданушысы). Мұқаба айнадан жасалған.
2007		Владимир Путин	т. 1952	Алғашқы посткеңестік Ресейдің өкілі
2008		Барак Обама	т. 1961
2009		Бен Шалом Бернанке	т. 1953
2010		Марк Цукерберг	т. 1984	Facebook әлеуметтік жүйесінің негізін салушы
2011		Наразылық білдіруші
2012		Барак Обама	т. 1961	Екінші рет таңдалды
2013		Франциск (рим папасы)	т. 1936	Үшінші рим папасы
2014		Эбола ауыруымен күресушілер
2015		Ангела Меркель	т. 1954	Үшінші рим папасы
2016		Дональд Трамп	1946 туылды	2016 жылы Трамп, президенттік сайлауда Хиллари Клинтонды жеңіп, АҚШ президенті атанды.
2017		Тыныштықты бұзушылар		Жыныстық зорлы-зомбылыққа қарсы шыққандар, соның ішінде Me Too қозғалысын басқарушылар.
2018		Сақтаушылар		Қуғынға, өлімге, зорлы-зомбылыққа ұшыраған тілшілер мен журналисттер.
2019		Грета Тунберг	2003 туылды	Белсенді-Эколог және климатқа байланысты мектеп ереуілінің негізін қалаушы.
2020		Джо Байден	1942 туылды	2020 АҚШ президент сайлауында Джо Байден мен Камала Харрис, қазіргі АҚШ президенті Дональд Трамп пен АҚШ вице-президенті Майк Пенсті сайлауда жеңіп, АҚШ-тың президенті мен вице-президенті болып сайланды.
		Камала Харрис	1964 туылды
2021		Илон Маск	1971 туылды	Американдық кәсіпкер, SpaceX компаниясының бас директоры. Forbes журналы бойынша — әлемдегі ең бай адам.

Мәліметтер

• 2001 жылы «Тайм» кезекті таңдаулы Жыл адамын Усама бен Ладен деп санады, алайда бұл жоспар жарияланбады..

Тағы қараңыз

• {{Жыл адамы (Тайм журналы бойынша) 1927—1950}}
• {{Жыл адамы (Тайм журналы бойынша) 1951—1975}}
• {{Жыл адамы (Тайм журналы бойынша) 1976—2000}}
• {{Жыл адамы (Тайм журналы бойынша) 2001—2025}}

Сыртқы сілтемелер

• Тізім 1927—2011 Мұрағатталған 26 тамыздың 2013 жылы.  (ағыл.)