Халықаралық Алматы әуежайы

Халықаралық Алматы Әуежайы
Халықаралық Алматы Әуежайы
IATA: ALA – ICAO: UAAA ALAҚазақстандағы әуежайдың орналасқан жері
Қысқаша мәлімет
Әуежай түрі	Азаматтық
Иесі	Groupe ADP
Операторы	TAV Airports Holding
Қызмет көрсетеді	Алматы, Қазақстан
Тасымалдаушы Хабы	* Air Astana FlyArystan; Qazaq Air;
Теңіз деңгейінен биіктігі	681 м / 2234 ф
Координаттар	43°21′07″ с. е. 077°02′26″ ш. б. / 43.35194° с. е. 77.04056° ш. б. (G) (O) (Я)
Сайты	www.alaport.com
Ұшып-қону жолақтары
Статистикасы(2021)
Жолаушылар	Шамамен 7 млн.
	Source: 24.kz .

Халықаралық Алматы Әуежайы (ағылш. Almaty International Airport) Қазақстандағы ең үлкен әуежай. Ол Алматы Орталығынан 18 километр қашықтықта орналасқан. Әуежай арқылы Қазақстан бойынша жолаушылардың жартысы және жүктердің 68% өтеді. ^[2] 2011 жылы әуежай 3,665,538 жолаушыға қызмет көрсеткен (2010 жылмен салыстырғанда 19%-тік өсім). ^[3] Бір қызығы Алматы халықаралық әуежайының иесі кім екендігі тіпті Алматы әділет басқармасының өзіне ресми түрде беймәлім. ^[4]

17 ақпанда Мәскеуде Мемлекетаралық авиация комитетінің Авиация және әуе кеңістігін пайдалану жөніндегі кеңестің 32 сессиясы өтіп, Алматы әуежайының әуеайлағы ең үздік әуеайлақ атағына ие болды ^[5]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Кеңес дәуірінде болған ескі терминал

Әуежай 1935 жылы салынған. 1990 жылға дейін ол Кеңес Азаматтық Авиация Департаментінің бөлігі болып, 1991 жылы "Алматы Әуежайы" болып қайта құрылды. Сол кезден бері әуежай тәуелсіз бизнес бірлік ретінде өз жұмысын жалғастырды. Кейін ол Халықаралық Алматы Әуежайы ЖШС болып қайта аталды.

1998 жылы әуежай ұшып-қону жолағы (ҰҚЖ) жөндеуден өткеннен кейін, Алматы Әуежайы II категорияға ие болып, Халықаралық Әуежай статусын алды.

1999 жылдың 9 шілдесінде әуежай ресторанында өрт басталып, бүкіл әуежай терминалы жанып кетті. Жаңа терминалдың құрылысы 2004 жылы аяқталды.

Алматы Әуежайы Air Astana ұлттық тасымалдаушының хабы болып табылады. Сонымен қатар Орталық Азиядағы жүк тасымалдау хабы.

2008 жылдың қыркүйек айында екінші ұшып-қону жолағы ашылды. Жаңа ұшып-қону жолағына ICAO сертификаты беріліп, оған III категория берілді. Жолақ сапасы мен онда орнатылған заманауи құрал жабдықтар ұшу қарқыны бойынша әуе кемелерінің барлық түрін ешбір шектеусіз қабылдауға мүмкіндік береді. Жаңа ұшып-қону жолағы Орталық Азияда ең ұзын болып табылады.

Әуежайдың ұшаққа отыру залы

Әуежай тұрағындағы ұшақтар

Әуекомпаниялар мен бағытар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ішкі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әуе компаниясы	Бағыттары
Air Astana	Ақтау, Ақтөбе, Астана, Атырау, Қарағанды, Қызылорда, Орал, Өскемен, Павлодар, Шымкент
SCAT	Ақтау, Астана, Көкшетау, Қостанай, Петропавл, Семей, Шымкент, Тараз
Semeyavia	Семей
Zhezair	Жезқазған

Халықаралық[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әуе компаниясы	Бағыттары
Air Arabia	Шарджа
Air Astana	Ақтау, Ақтөбе, Анталия, Астана, Атырау, Баку, Бангкок-Suvarnabhumi, Бейжің-Capital, Бішкек, Дели, Душанбе, Франкфурт, ГонКонг, Коломбо (Шри-Ланка), Ыстамбұл, Қарағанды, Қызылорда, Лондон-Хитроу, Орал, Өскемен, Павлодар, Сеул-Incheon, Шымкент, Шуанлю, Ташкент, Тбилиси.
Air Seychelles	Маусымдық: Маэ (2022 жылдың 26 желтоқсанында басталады)
airBaltic	Рига
Avia Traffic Company	Бішкек
AnadoluJet	Анкара
Asiana Airlines	Сеул
China Southern Airlines	Үрімші
Czech Airlines	Прага
Donbassaero	Киев-Boryspil
Etihad Airways	Абу Даби
Hainan Airlines	Бейжің-Capital
Irtysh Air	Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Павлодар, Өскемен
KLM	Амстердам
Lufthansa	Франкфурт
Mahan Air	Тегеран-Imam Khomeini
Pegasus Airlines	Ыстамбұл-Sabiha Gökçen
Rossiya	Санкт Петербор
RusLine	Екатеринбург
S7 Airlines	Новосібір
SCAT	Ақтау, Анталия, Астана, Бодрум, Душанбе, Көкшетау, Қостанай, Петропавл, Санкт Петербор, Семей, Шарм әл-Шейх, Шымкент, Тараз, Ташкент
Semeyavia	Семей
Somon Air	Душанбе
Sky Airlines	Анталия
Tajik Air	Душанбе
Transaero Airlines	Мәскеу-Домодедово
Turkish Airlines	Ыстамбұл-Atatürk
Turkmenistan Airlines	Ашғабат
Ukraine International Airlines	Киев-Boryspil
Uzbekistan Airways	Ташкент

Note: ^1 : Although BMI's flight to London-Heathrow has a stop in Amritsar. It has no rights to transport passengers solely between Almaty and Amritsar.

Жолаушылар тасымалы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жолаушылар тасымалы бойынша Алматы әуежайы Қазақстандағы ең ірі ауежай болып табылады. Төменгі кесте әуежайдың жылдық жолаушылар масымалын көрсетеді:


Жыл	Жолаушылар саны	Өзгеріс
2010	3,000,000	▬
2011	3,665,538	▲ 22.2%
2012	4,003,004	▲ 9.2%
2013	4,323,224	▲ 8%
2014	4,588,866	▲ 6%
2015	4,905,307	▲ 6.9%
2016	4,878,450	▼ 0.5%
2017	5,640,800	▲ 15.6%
2018	5,686,926	▲ 1%
2019	6,422,721	▲ 13%
2020	3,669,668^[6]	▼42.9%
2021	6,103,657^[7]	▲ 66.3%

Қаржылық жағдайы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазіргі кезде Алматы Әуежайы ресейдің Альфа банкіне 2007 жылы жаңа халықаралық терминал салуға $33 млн алған болатын. Барлық ақша жұмсалып кеткенімен терминал әлі салынып бітуден алыс, ал құрылысы тоқтап тұр. Ал несие қайтару уақыты 2009 жылдың наурызында келгенімен Әуежай қарызын қайтара алмапты, сөйтіп пайызымен барлық қарызы $38 млн-ға жеткен. Енді Альфа банк Алматы Әуежайының активтерін тәркілемекші, оған: жолаушылар терминалы ғимараты, VIP-терминал және бизнес-терминал, екі қонақ үй.

Болашағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қазіргі уақытта әуежайда жаңа терминал салынуда.

Түсініктемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

[1] [1]

[2] Euromoney: ISI Intellinews http://www.euromoney.com/article.asp?ArticleID=1856080

[3] Almaty International Airport (official site)

[4] СМИ не смогли "раскопать" правду о владельцах алматинского аэропорта Мұрағатталған 14 наурыздың 2013 жылы.

[5] Халықаралық Алматы әуежайының әуеайлағы ТМД елдеріндегі ең үздік әуеайлағы атанды

[6] ttps://kz.kursiv.media/2021-04-23/mezhdunarodnyy-aeroport-almaty-snizil-chistuyu-pribyl-v-sem-raz/

[7] ttps://cfts.org.ua/news/2022/01/26/passazhiropotok_krupneyshego_aeroporta_kazakhstana_v_2021_godu_pochti_dostig_dopandemiynogo_urovnya_68758

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]