Шу
| Қала | |
| Шу | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Қалалық әкімдігі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
43°35′ с. е. 73°45′ ш. б. / 43.583° с. е. 73.750° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°35′ с. е. 73°45′ ш. б. / 43.583° с. е. 73.750° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1960 |
| Жер аумағы |
24 км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
45 447[1] адам (2023) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+7 72643 |
| Автомобиль коды |
08 |
Шу шекарасы
| |
Шу – Жамбыл облысы Шу ауданындағы қала.
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аудан орталығы Төле би ауылынан оңтүстікке қарай 8 км, облыс орталығы Тараз қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 225 км жерде, Шу өзенінің сол жағында орналасқан.
Халқы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| 1999 | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 34999 | ▲36531 | ▲44814 | 122,7 | 17743 | ▲21647 | 122 | 18788 | ▲23167 | 123,3 |
Сөз төркіні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қала Шу өзенінің құрметіне аталған, ал Шу (қыт. 水) термині қытай тілінен аударғанда "су" дегенді білдіреді. Бірақ, Еркебай Қойшыбай бұл терминнің атауы түркілік рулардың бірі: шу, шуе, шуй, чуе этнонимінен алынған деп болжаған.[4]
Қала туралы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Іргесі 1928 жылы Түркістан – Сібір теміржолын салуға байланысты қаланған. Қала Мойынты – Шу теміржолы қосылғаннан кейін шұғыл дами бастады. 1960 жылдан аудан, 1965 жылдан облыстық бағыныштағы қала болады. Қалада 1995 жылға дейін жөндеу-механика, темір-бетон, қант, сүт өнімдері, автокөлік және құрылыс орындары, баспахана, ауыл шаруашылық техника бірлестіктері болды. Олардың басым көпшілігінің атауы мен құзырлары өзгеріп, экономиканың әр түрлі бағытындағы кәсіпорындар мен мекемелерге айналды. Ірілері: “Шу тепловоз жөндеу зауыты”, “Шу механикалық жөндеу зауыты”, “Шу астық тарату базасы”, “Шатыркөл” мыс кен орны , “Қызыл бидай”, “Шу автокөлік кәсіпорны”, “Шу жолаушы автокөлік кәсіпорны” АҚ-тары және “Қазақ зағиптар қоғамының оқу-өндірістік кәсіпорны” ЖШС-і, т.б. кәсіпорындар мен мекемелер жұмыс істейді. Бұлардан басқа ауыл шаруашығы бағытта 28 шаруа қожалығы, 2 ЖШС және 1 агробірлестік бар.[5]
Білім беру және мәдениет орындарынан жалпы білім беретін 10 мектеп, 1 кәсіптік-техникалық мектеп, 2 колледж, 6 кітапхана, 1 мәдениет үйі, 2 стадион, мешіттер, т.б. мекемелер бар. Денсаулық сақтау орындарынан 1орталық қалалық аурухана, аумақтық емхана, тубдиспансер, отбасылық-дәрігерлік амбулатория, 3 фельдшерлік-акушерлік пункт және тіс емханасы жұмыс істейді.
Қала көріністерінен
[өңдеу | қайнарын өңдеу]-
Аудандық аурухана және Ұлы Отан Соғыс ардагерлеріне арналған ескерткіш -
Шу теміржол вокзалындағы сауда-саттық
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- ↑ 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 Желтоқсанның 2019 жылы.
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Евгений Михайловичтің "Географические названия мира" кітабы
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, VIII том
| |||||||||||||||||||||||||
.svg)
| ||||||
| ||||||||||