Ивбиосакон
| Ивбиосакон | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
50 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
христиандық, суннизм, дәстүрлі нанымдар |
Ивбиосакон — Нигерияның оңтүстігіндегі халық. Жалпы саны 50 мыңнан асады.
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олар ква нигер-кордофан отбасының эдо тілінің диалектісінде сөйлейді. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Діні ұстанымдары - христиандар (католиктер мен протестанттар) және сүнниттік мұсылмандар, дәстүрлі нанымдар сақталған.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Этногенетикалық аңыздардың көпшілігі ивбиосаконды бини негізін қалаған Бениннің әлеуметтік-саяси формациясынан алады, олардың ғасырлар бойы бөлігі болған және олар өздерін бүгінгі күнге дейін субъектілері деп санайды. Бинидің әсері олардың мәдениетінде айқын көрінеді. Йорубалар, сондай-ақ 19 ғасырдың екінші жартысында оларға қарсы әскери жорықтар жасаған нупелер Ивбиосаконға айтарлықтай мәдени әсер етті.[1]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі дәстүрлі кәсібі – егіншілік (жүгері, пальмалардың алуан түрлері, егістік дақылдары – какао, майлы пальма). Ірі қара мал, қой, ешкі, құс өсіріледі. Аңшылық пен балық аулау белгілі бір маңызға ие. Қолөнердің ішінде ең дамығаны - тоқымашылық.[2]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ивбиосакондар 17 тайпаға бөлінеді. Әлеуметтік негізі – жерді иеленетін үлкен отбасылық қауым. Ересектердің, әсіресе ең үлкенінің – отағасының рөлі өте зор. Экзогамия сақталған. Туыстық есеп патрилинейлік. Неке вирилокалды, полигиниялық (көп әйел алушылық). Ер адам әйелін қыздың әкесінің пайдасына төлем немесе жұмыс істегені үшін алады.
Елді мекендері – көбіне 100-ден 500 адамға дейін – түзу (көше) және орталығында ғибадатханасы бар сақиналы типті. Әрбір көп балалы отбасының шаруашылығы - тікбұрышты - үш жағынан оның периметрі бойынша орналасқан тұрғын үйлер мен қосалқы құрылыстардан тұрады. Үйлері төртбұрышты, бір немесе екі бөлмелі, көбінесе веранда, сырық немесе бағаналы, сазбен сыланған, пальма жапырақтарымен, сабанмен немесе шөппен жабылған төбесі бар (қазір кейде бетон немесе гофрленген). Заманауи материалдардан екі қабатты үйлер салынуда.
Дәстүрлі киімдері қазір жиі еуропалық костюмнің элементтерімен толықтырылған.[3]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Народы и религии мира. Энциклопедия (1999) стр.177 https://static.iea.ras.ru/books/narody_i_religii_mira_enciklopediya.pdf
- ↑ Народы и культуры И https://travel-journal.ru/ethno/37/291/
- ↑ народы мира / Ивбиосакон http://www.etnolog.ru/people.php?id=IVBI
