Овимбунду
| мбунду | |
| Овимбунду | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
6,1 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
католицизм, дәстүрлі нанымдар |
Овимбунду (мбунду)[1] — банту тобының халқы, Анголаның ең үлкен халқы. Олар негізінен елдің батысында Лонга, Беро өзендері арасында, Кутато және Кунененің жоғарғы ағысында тұрады. Саны 6,1 млн адам. (2013, бағалау). Олар баилундо, биено, уамбо, каконда, самбо, селе, ханья, нганда, домбе т.б. топтарға бөлінеді.[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі – умбунду тілі, банту тілдер отбасына жатады.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Діни сенімдері католиктер мен протестанттар, бір бөлігі дәстүрлі нанымдарды ұстанады.[4]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Овимбунду этникалық тобы негізінен Анголаның орталық жағалау аймағында тұрады және оның халқы соңғы мың жылда осы аймаққа қоныс аударған банту тайпаларының ұрпақтары болып табылады. Олар осы аймаққа қоныстанғаннан кейін, Овимбундулар егіншілік пен мал шаруашылығы тәжірибесін дамытты. Португалия отарлау кезінде олар португалдар басқаратын жағалаудағы қалалар мен одан әрі ішкі жерде тұратын тайпалар арасында сауда жүйесін дамытты. Бұл сауда олардың ауылшаруашылық тәжірибесіне әсер етті, олар тек ақшалай дақылдарға назар аударды. Кейінірек олардың жерін еуропалық қоныстанушылар басып алды және Овимбундулар тәуелсіздік үшін күрескен отаршылдыққа қарсы топ құрды және бүгінгі күні маңызды саяси партия болып табылады.[5]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі дәстүрлі кәсіптері – қолмен атқарылатын егіншілік (жүгері, құмай, тары, бұршақ, көкөніс, тәтті картоп). Олар аң аулаумен, терушілікпен, тұз өндірумен де айналысады. Көптеген овимбундулар кофе мен қант қамысы плантацияларында жұмыс істеп, қалаларға көшті. Қолөнерден – темір, ағаш өңдеу, керамика, тоқымашылық дамыған.[6]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі тұрғын үйлері - сабан мен жапырақтардан жасалған конустық шатыры бар дөңгелек үйшіктер.
Дәстүрлі киімдері - бұл денеге оралған мата (ерлер үшін - бір немесе әйелдер үшін -екі).
Азық-түлік негізінен өсімдік тектес тағамдар - ботқа және көкөніс, балық, сирек ет соустары қосылған бәліштер.
Олардың бай фольклоры бар.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Овимбунду https://megabook.ru/article/%D0%9E%D0%B2%D0%B8%D0%BC%D0%B1%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%83
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2287287
- ↑ Значение слова ОВИМБУНДУ в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2024365.html
- ↑ Большой энциклопедический словарь - овимбунду http://www.terminy.info/literature/great-encyclopedic-dictionary/ovimbundu
- ↑ Крупнейшие этнические группы в Анголе https://stranatur.ru/largest-ethnic-groups-in-angola.html
- ↑ Большая советская энциклопедия Овимбунду https://gufo.me/dict/bse/%D0%9E%D0%B2%D0%B8%D0%BC%D0%B1%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%83
