Лучази
| валучази, болоджаш, луксаге, макангала | |
| Лучази | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
400 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Ангола |
220000 |
 Конго Демократиялық Республикасы |
150000 |
 Замбия |
25 000 |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
дәстүрлі сенімдер | |
Лучази (валучази, болоджаш, луксаге, макангала)[1] — Анголадағы, Конго Демократиялық Республикасы мен Замбиядағы (Кванго мен Лунгвебунгу өзендерінің аралығында, Кабомпо өзенінің орта ағысында) банту тобының халқы. Анголада лучази саны 220 мың адам, Конго Демократиялық Республикасында 150 мың адам, Замбияда 25 мың адам.[2] Лучазиге луимбе (валуимби), мбунду (амбунду) жақын. Португалша жалпы атауы - нгангуела (вангангуела).
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі - лучази тілі.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі сенімдер.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі кәсібі – тропиктік қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, жержаңғақ, жүгері, көкөністер), мал шаруашылығы (ірі қара және ұсақ мал, шошқа), аңшылық және балық аулау. Ағаштан көркем ою (адамдар мен жануарлардың мүсіндері, ғұрыптық маскалар), геометриялық ою-өрнектермен төсеніш тоқу, металл өңдеу жақсы дамыған.[5]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі әлеуметтік ұйымның негізін бірнеше үлкен отбасылық қауымдастықтарды қамтитын ауыл қауымдастықтары құрайды. Патрилиндік рулық топтарға бөліну сақталған.
Елді мекендері орталығында коммуналдық «мәжіліс үйі» бар шеңбер тәрізді болып орналсақан. Тұрғын үйлері төртбұрышты, кейде дөңгелек, қабырғалары қаңқалы, шыбықтармен өрілген және балшықпен сыланған қадалардан жасалған, кейде геометриялық өрнектермен боялған, шатыры сабанмен жабылған. Астық қоймалары сабанмен жабылған, төбесі конустық болып тіректерде орналасады.
Тағамдары өсімдік тектес (жарма және ащы дәмдеуіштері бар бұқтырылған тағамдар), кейде шошқа еті мен сүт.
Ата-бабалар культі және табиғаттың жанды күштері, магия, бақсылық ұстанады. Музыкалық фольклор дамыған.[6]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Значение слова ЛУЧАЗИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1841535.html
- ↑ Современная энциклопедия - лучази http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/luchazi
- ↑ Современная энциклопедия ЛУЧАЗИ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/6346-%D0%9B%D0%A3%D0%A7%D0%90%D0%97%D0%98
- ↑ ЛУЧАЗИ http://www.aggregateria.com/L/luchazi.html
- ↑ Народы и культуры Лучази https://travel-journal.ru/ethno/39/932/
- ↑ народы мира / Лучази http://www.etnolog.ru/people.php?id=LUCH
