Тиграи
| тыграй, тигринья | |
| Тиграи | |
.jpg) | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
10 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Эфиопия |
4,5 млн. |
 Эритрея |
3,2 млн. |
| Тілдері | |
|
тиграи (тигринья) тілі | |
| Діні | |
Тиграи (тыграй, тигринья) — Солтүстік-Шығыс Африкадағы Тигр үстіртінде тұратын эфиосемит халқы. Эфиопияның солтүстігінде (4,5 миллион адам - 2007 жылғы санақ) және Эритреяда (3,2 миллион адам - 2016 жылғы бағалау) орналасқан. Олар сондай-ақ Джибутиде, Суданда (50 мың адам), Йеменде, Израильде (20 мыңнан астам адам) және Италияда (100 мыңнан астам адам) тұрады. Жалпы халқы 10 миллион адам.[1]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі – тиграи (тигринья) тілі, семит тілдері тобына жатады.[2]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тиграилардың діни ұстанымы: негізінен монофизиттік христиандар, кейбірі сүнниттік мұсылмандар.[3]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі кәсібі – суармалы егіншілік (бидай, арпа, теф, т.б.). Тиграилардың көпшілігі жалдамалы жұмыс істейтін шаруалар, олар көлік, жөндеу, ауыл шаруашылығы және аз дәрежеде өнеркәсіп жұмысшылары болып табылады. Қалаларда (Асмара, Аксум, Мекеле, т.б.) көптеген тиграилар зиялы қауым, діни қызметкерлер, әскери қызметкерлер, орта және ұсақ саудагерлер, шеберхана иелері, жұмысшылар болып табылады.[4]
Тұрмыс салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі әлеуметтік жүйеде рулық құрылымдар мен кәсіби касталардың маңызы зор. Ауылдық қауымдарды ұйымдастыруда ақсақалдар мен жергілікті діни қызметкерлер, ал соңғы онжылдықтарда тоталитарлық режимге қарсы күресті басқарған әскери-саяси ұйымдар маңызды рөл атқарады.
Дәстүрлі тұрғын үйлері — төбесі бұтақтардан және топырақпен жабылған жалпақ тікбұрышты тас үйлер (хедже). Оңтүстігінде - конустық сабан төбесі бар тастан жасалған дөңгелек үйлер.
Дәстүрлі киімдері жалпы эфиопиялық үлгідегі киім. Шығыста және солтүстігінде тау бөктерінде белдемше тәрізді жамбасқа оралған мата, басына орамал, т.б. киеді.
Тағамы әдетте көкөніс және жиі өте ащы ет тағамдарынан тұрады.
Поэтикалық, музыкалық және би фольклоры бай, елеулі әдебиет (геэз тіліндегі дәстүрлі әдебиеттен басқа) 20 ғасырда пайда болды.[5]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/4191469
- ↑ Большая советская энциклопедия https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/139610/%D0%A2%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B8
- ↑ Тиграи https://megabook.ru/article/%D0%A2%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B8
- ↑ Народы и культуры Тиграи https://travel-journal.ru/ethno/46/1330/
- ↑ народы мира / Тиграи http://www.etnolog.ru/people.php?id=TGRA
