Мандара (халық)

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
(вандала/vandala)
Мандара
Ең көп таралған аймақтар
 Камерун

660 000

 Нигерия

320 000

 Чад

10 000

Тілдері

мандара тілі

Діні

суннизм, дәстүрлі нанымдар

Мандара (вандала/vandala) — Батыс Африкадағы халық. Олар Камерунның солтүстігінде және Нигерияның солтүстік-шығысында тұрады.[1] Камерунда 660 мың адам, Нигерияда 320 мың адам, Чадта 10 мың адам тұрады.[2]

Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Олар афроазиялық отбасының чад тобының мандара тілінде сөйлейді.[3]

Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Діні бойынша көпшілігі мұсылмандар, кейбіреулері дәстүрлі нанымдарды ұстанады.[4]

Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дәстүрлі кәсіптері тау беткейлерінде қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, бұршақ, жержаңғақ, күріш, ямс), мал шаруашылығы (ірі және ұсақ мал). Қолөнерден – металдан көркем бұйымдар жасау (темір, қола, күміс), керамика, тоқымашылық дамыған.[5]

Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Әлеуметтік бірліктің негізін ақсақал басқаратын үлкен отбасы қауымдастығы құрайды. Туыстық есеп патрилиндік, неке патрилокальды, полигиния дамыған.

Елді мекендері шоғырланып орналасқан. Тұрғын үйлері - тас немесе саз кірпіштен жасалған, биік конустық шатыры бар дөңгелек пішінді болып келеді.

Дәстүрлі киімдері денеге оранған шүберек, мереке күндері - ерлер үшін туника тәрізді көйлек және әйелдер үшін кең, түрлі-түсті көйлек.

Азық-түліктері негізінен өсімдік тектес тағамдар (бәліштер, жармалар, бұқтырылған тағамдар, бұрыш, сарымсақ, пияз қосылған ащы дәмдеуіштер) болып табылады.[6]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2156583
  2. ↑ Материал из Большого Справочника https://newstest.ru/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0_(%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4)(қолжетпейтін сілтеме)
  3. ↑ Современная Энциклопедия http://www.aggregateria.com/M/mandara.html
  4. ↑ Большая советская энциклопедия МАНДАРА https://bse.slovaronline.com/18066-MANDARA
  5. ↑ Народы и культуры Мандара https://travel-journal.ru/ethno/40/975/
  6. ↑ народы мира / Мандара http://www.etnolog.ru/people.php?id=MNDU
Бұл үлгіні қарау Бұл үлгіні талқылау Бұл үлгіні өңдеу
Африка халықтары
Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі
Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мандара_(халық)&oldid=3194079» бетінен алынған