Свазилер
| ама-свази, ама-нгвани | |
| Свазилер | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
2,3 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Эсватини |
1,1 млн. |
 ОАР |
1,2 млн. |
 Мозамбик |
10 000 |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
дәстүрлі нанымдар, христиандық | |
Свазилер (ама-свази, ама-нгвани)[1] — Солтүстік Нгони тобының халқы, Эсватинидің негізгі халқы. Халқы 1,1 миллион адам. (2015, бағалау). Олар сондай-ақ Оңтүстік Африка Республикасының солтүстік-шығысында (1,2 миллион адам-2011 жылғы халық санағы), Зимбабведе, Лесотода және Мозамбикте тұрады.[2]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тілі – свази тілі, банту тілдер отбасына жатады. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі нанымдар, кейбірі баптистер.[4]
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Свазилердің этногенезі зулу, суто, шона, т.б. тығыз байланысты. Олар оңтүстіктен ығыстырылып, 1830 жылдардың аяғында үлкен тайпалық бірлестік құрады. 1894 жылы Свази жерлері Трансваалға қосылды. 1903-68 жылдары Свазиленд Ұлыбританияның протектораты болды.[5]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Халықтың негізгі бөлігі ауылдық жерлерде тұрып, егіншілікпен айналысады. Олар жүгері, бұршақ, бидай, құмай өсіреді. Свазилер мал шаруашылығымен де айналысады, негізінен ірі қара мен қой ұстайды. Дәстүрлі қолөнерден - ұсталық (тас құралдарды пайдалану), керамика, тері өңдеу және т.б. дамыған. Кейбірі еуропалықтарға тиесілі кофе мен мақта плантацияларында жалдамалы жұмыс істейді.[6]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олардың тармақталған тайпалық ұйымы болды. Жоғарғы басшы — нгвеньяма, ықпалды көсемдер мен ықпалды свазилер — либандла кеңесі және ликоко кіші кеңес басқарды. Свазилерде көп әйел алушылық, әмеңгерлік, сорорат, неке төлемі (лоболо) сақталған.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Большой Энциклопедический словарь СВАЗИ https://rus-big-enc-dict.slovaronline.com/59716-%D0%A1%D0%92%D0%90%D0%97%D0%98
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/6072304
- ↑ Большая советская энциклопедия https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/169775/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%B7%D0%B8
- ↑ Значение слова СВАЗИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1845187.html
- ↑ Народы и культуры Свази https://travel-journal.ru/ethno/45/1228/
- ↑ "Народ Свази": Народ с необычной культурой, который празднует свадьбу три дня https://dzen.ru/a/Xu9E1lSRiW7U8Bql?utm_referer=yandex.kz
