Катаб
| тиап, атьям | |
| Катаб | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
300 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
суннизм, дәстүрлі нанымдар |
Катаб (өз атауы: тиап, атьям)[1] — Нигериядағы Кадуна штатының оңтүстік-шығысында және Плато штатының маңындағы аудандарда тұратын халық. Саны 300 мыңнан асады.[2] Олар миням, агбат, шоква және аку болып бөлінеді. Туыстас халықтар – каджуру, кадара және кутурми (ада).
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олар Нигер-Конго макроотбасының Бенуэ-Конго отбасының Орталық Нигерия тармағының катаб тілінде сөйлейді.[3]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дінге сенушілердің діни байланысы: сүнниттік мұсылмандар, дәстүрлі нанымдар.[4]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі дәстүрлі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, ямс, маниок, жүгері, күріш, темекі, бұрыш және имбирь). Аздаған мал ұстайды. Қолөнерден кілемше мен қоржын тоқу, ағаш ою, ұсталық дамыған. Ер адамдар аңшылықпен және бал жинаумен, шошқа өсірумен айналысады.[5]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі қоғамдық ұйым қауымдық (тайпалық қауым, көп балалы отбасы) және рулық институттарға негізделген. Сорорат, левират, қалыңдықты ұрлау, сатып алынған неке, сондай-ақ полигиния мен полиандрия жиі кездеседі. Басқару және ғұрыптық қызметтерді ақсақалдар мен әртүрлі деңгейдегі ақсақалдар кеңесі атқарды. Өзара көмек қоғамдары мен ерлер жасырын Обвай жасырын одағы бар, оған қосылғаннан кейін ұлдар сүндеттеліп, бірқатар бастамашылық рәсімдерден өтеді.
Елді мекендер шоғырланып орналасқан, дәстүрлі тұрғын үйлері – сабаннан жабылған биік төбесі бар сопақ пішінді сазды үйшік.
Ерлердің дәстүрлі киімі - былғары байлайтын таңғыштар, әйелдер — талшықты белдемше. Тұрмысқа шыққан әйелдердің киімінде саңырауқұлақ тәрізді белдік ою-өрнек бар. Хаусан киімдері мен Еуропалық костюмдер жиі кездеседі.
Негізгі тағамы – өсімдік тектес тағамдар (тары ботқасы мен қайнатылған ямс тамыры), кейде ет.[6]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Современная энциклопедия КАТАБ https://rus-modern-enc.slovaronline.com/4926-%D0%9A%D0%90%D0%A2%D0%90%D0%91
- ↑ Катаб https://wiki-linki.ru/Page/915592 Мұрағатталған 7 маусымның 2023 жылы.
- ↑ Катаб https://infor24.ru/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B1(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Современная энциклопедия - катаб http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/katab
- ↑ Народы и культуры Катаб https://travel-journal.ru/ethno/38/748/
- ↑ народы мира / Катаб http://www.etnolog.ru/people.php?id=KATA
