Мампрустар
| мампулига, мампулус, мампеле | |
| Мампрустар | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
450 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
дәстүрлі наным-сенімдер, суннизм |
Мампрустар (мампулига, мампулус, мампеле) — Гананың солтүстік-шығысындағы, Тогоның шекаралас аймақтарындағы және Буркина-Фасоның оңтүстік-шығысындағы халық. Жалпы саны – 450 мың адам.[1]
Тілі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Гур тілдер тобының мампрули (ампел немесе мампулугу) тілінде сөйлейді.[2]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Олар негізінен дәстүрлі наным-сенімдерді ұстанады, шамамен 40% сүнниттік мұсылмандар, аз мөлшерде баптистер бар.[3]
Кәсібі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі кәсіптері тропикалық қолмен атқарылатын егіншілік (тары, құмай, фонио, жүгері, жержаңғақ, бұршақ, көкөністер), мал шаруашылығы (ірі қара және ұсақ мал), құс шаруашылығы (тауық, теңіз құстары), өзеннен балық аулау. Дәстүрлі қолөнерден – соғу, сомдау, балқыту, тоқу, қыш жасау дамыған. Гананың оңтүстік аймақтарында какао бұршақтарын жинау үшін маусымдық жұмыстар бар.[4]
Өмір салты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәстүрлі қоғамдық ұйымның негізін ауыл және үлкен отбасылық қауымдар, патрилиндік рулар, құрылымы ашантилерден алынған әскери ұйым құрайды. Неке қию вирилокальды, полигиния және қалыңмал берілген неке қолданылады, сүндеттеу дәстүрі сақталған.
Елді мекендері 5-10 үйден тұрады. Үйлері сазды, дөңгелек, кейде екі қабатты, қосалқы ғимараттармен және астық қоймаларымен бірге қабырғамен қоршалған, ауласы мұнаралар түріндегі үйлердің екінші қабатына көтерілетін тегіс шатырмен жабылған.
Дәстүрлі ерлер киімі - жолақты матадан тігілген қысқа жеңді ұзын көйлек, әйелдер киімі - жамбасқа оралған мата бөлігі.
Азық-түліктері - бәліштер, күріш ботқасы, бұқтырылған тағамдар, жемістер, көкөністер, сүт, балық.[5]
Музыкалық фольклор сақталған, музыкалық аспаптар - ішекті аспаптар (люта, бір ішекті скрипка) т.б.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Мампруси https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1555143
- ↑ Материал из Большого Справочника https://newstest.ru/%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2156033
- ↑ Народы и культуры Мампруси https://travel-journal.ru/ethno/40/967/
- ↑ народы мира / Мампруси http://www.etnolog.ru/people.php?id=MAMP
