Уикипедия:Бүгін/Шілде

Бүгін

Жобадағы жуықтағы өзгерістер – Уикипедия:Бүгін жобасын өңдеу нұсқаулары

Қазір 22:32 Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бұл бетті жаңарту

Үлгі:Calendar/Жек1шіАйБастаушыжек

1 шілде

Мейрамдар

Тәуелсiздiк күнi (Бурунди, Руанда), Республика күні (Гана), Канада күні, Бостандық күні (Суринам)

Оқиғалар

1661 — Ресеймен және Швецияның аралығында бейбiт келiсiмшарт жасалды, орыс-швед соғысынның аяқталуы
1823 — Орталық Американың бiрлескен провинциялары федерациясы құрылды (Гватемала, Гондурас, Сальвадор, Коста-Рика, Никарагуа)
1867 — Канада Ұлыбритания құрамындағы өзін-өзі басқару доминионына айналды
1875 — Бүкiләлемдiк пошталық одақ қызмет атқаруды бастады
1877 — Бірінші Уимблдон теннис жарысы басталды
1890 — Ұлыбританиямен Германия Африкадағы ықпал жасайтын аймақтарды бөлдi
1921 — Шанхайда 13 делегат Қытайдың коммунисттік партиясын құрды
1946 — Атом бомбасының соғыстан кейiнгі бiрiншi сынағы
1999 — Шотландияда 300 жылда тұңғыш рет Парламент мәжiлiсi ашылды

Дүниеге келгендер

1646 — Готфрид Вильгельм Лейбниц (1716), немiс философ-идеалист, математик, физик және ойлап тапқыш, заңгер, тарихшы, тiл маманы
1788 — Жан-Виктор Понселе (1867), француз математигі, инженер, жобалық геометрияның негiздеушiсi
1842 — Юлиус Фалькенштейн (1917), Африка бойынша немiс саяхатшысы
1844 — Верни Камерон (1894), ағылшын зерттеушiсi, Африка экваторын бiрiншi кесiп өткен адам
1909 — Хуан Карлос Онетти (1994), уругвайлық жазушы
1919 — Михаил Михайлович Шульц (ум. 2006), орыс физигі, химигі
1926 — Роберт Фогель, американдық экономист, 1993 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1941 — Майрон С. Скоулз, американдық экономист, 1997 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты

Қайтыс болғандар

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

2 шілде

Мейрамдар

Байрақ күнi (Кюрасао), Король күні (Норвегия)

Оқиғалар

1853 — орыс әскерi Молдова княздығына басып кiрдi, Крым соғысының басталуы
1924 — Халықаралық спорт баспасөздер қауымдастығы құрылды
1937 — Амелия Эрхарт жер шарын айналып ұшып өту саяхатында Тынық мұхит үстінен жоқ болып кетті
1996 — Днепродзержинсктегi трамвайдың апатынан 34 адам қайтыс болды
2001 — АҚШ–та AbioCor ықшам жасанды жүрегi имплантация жасалды

Дүниеге келгендер

1486 — Якопо Сансовино (1570), флоренциялық мүсiншi, сәулетшi (Венециядағы Сан-Марко кітапханасы)
1724 — Фридрих Готтлиб Клопшток (1803), неміс ақыны және драматург
1877 — Герман Гессе (1962), неміс жазушысы, 1946 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1906 — Ханс Альбрехт Бете (2005), американдық астрофизик, физикадан 1967 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1923 — Вислава Шимборская, поляк ақын-әйел, 1996 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1942 — Мұхтар Шаханов, Қазақстан халық жазушысы, белгілі ақын, қоғам қайраткері, дипломат

Қайтыс болғандар

1778 — Жан Жак Руссо (1712), француз жазушысы, және Ағартушылық кезеңінің ойшысы, музыка зерттеушiсi, композитор және ботаник
1961 — Эрнест Хемингуэй (1899), американдық жазушы, әдебиеттен 1954 жылдың Нобелдiк сыйлықтың лауреаты

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

3 шілде

Мейрамдар

Тәуелсіздік күні (Белоруссия)

Оқиғалар

1841 — француз Самюэль де Шамплен Квебектің негізін салды
1841 — ағылшын астрономы Джон Адамс Нептун ғаламшардың ашылу туралы жариялады
1915 — Түркияда алғашқы қағаз ақшасы шығырылды
1928 — Теледидарлар алғаш рет сатылымға шықты
1996 — Борис Ельцин екінші мерзімге Ресей Федерациясының президенті болып сайланды

Дүниеге келгендер

1728 — Роберт Адам(1792), ағылшын архитекторы
1738 — Джон Синглтон Копли (1815), америкалық суретші
1886 — Абдул Муис (1959), индонезиялық жазушы
1897 — Джесс Дуглас (en:Jesse Douglas) (1965), америкалық математик
1920 — Мариян Бадел, Югославия халықының қаһарманы
1944 — Роландас Павилёнис, литва философы, тіл маманы, саясаткер

Қайтыс болғандар

1922 — Станислав Козьмян (1836), поляк жасушысы и театр қайраткері
1979 — Луи Дюрей (1888), француз композиторы, қоғамдық қайраткер

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

4 шілде

Мейрамдар

АҚШ — АҚШ тәуелсіздік күні
Кайман аралдары — Конституция күні
Лесото — Отбасы күні
Маршалл аралдары — Балықшы күні
Тонга — Патша күні
Филиппин — Республика күні
Норвегия — Соня Харальдсеннің туылған күні

Оқиғалар

1776 — АҚШ-та Тәуелсіздік Декларациясына қол қойылды
1874 — Миссисипи бойында алғашқы көпірдің салынуы
1876 — Сан-Францискода бiрiншi рет әлемде электро-техникалық тауарлардың көрмесі ашылды
1946— Кенигсберг қаласының аты Калининградқа өзгертілді
1946— Филиппин тәуелсiздiгi мойындалды
2004 — Грекия футболдан алғашқы рет Еуропа чемпионы болды

Дүниеге келгендер

1790 — Джордж Эверест (1866), ағылшын геодизсті
1804 — Натаниел Готорн (1864), америкалық жазушы
1807 — Джузеппе Гарибальди (1882), Италия халқынын қаһарманы, генерал
1900 — Робер Деснос (1945), француз ақыны
1921 — Жерар Дебрё (2004), француз текті америкалық экономист, 1983 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1952 — Альваро Урибе, 2002 ж. бастап Колумбия президенті

Қайтыс болғандар

1826 — Томас Джефферсон (1743), АҚШ–тың 3-ші президенті.
1826 — Джон Адамс, АҚШ–тың бірінші вице-президент және 2-ші президенті.
1831 — Джеймс Монро (1758), АҚШ–тың 5-ші президенті
1934 — Мария Кюри, француз физигі және химигі, физикадан 1903 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты және химиядан 1911 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

5 шілде

Мейрамдар

Оқиғалар

1811 — Оңтүстiк Америкада испандық отарлардың ішінен Венесуэла ең бiрiншi болып, өз тәуелсiздiгiн жариялады.
1841 — Томас Кук бiрiншi туристтiк агенттiктi ашты.
1961 — Жетібайдағы номері 6-шы ұңғымадан мұнай атқылады. Осы кезден бастап Маңғыстау мұнайының тарихы басталды.
1994 — Қытайдабалалар еңбегіне тыйым салынды.

Дүниеге келгендер

1753 — Джонатан Хорнблауэр (1815), екі цилиндрді қозғалтқышты ойлап тапты.
1761 — Луи-Леопольд Бойлли (1845), француз суретшісі.
1820 — Уильям Ранкин (1872), ағылшын физигі, жылу динамиканың және бу машиналардың теорияларының негiздеушiсi.
1886 — Феликс Тиммерманс (нидерл. Felix Timmermans) (1947), бельгиялық жазушы, ақын және суретші.
1891 — Джон Говард Нортроп (1987), американдық биохимик, Венделл Стэнлимен бірге химиядан 1946 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1911 — Жорж Помпиду (1974), Франция президенті (1969—1974 жж.).
1936 — Джеймс Миррлис, ағылшын экономисті, 1996 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1826 — Стамфорд Раффлз (en:Thomas Stamford Bingley Raffles) (1781) Сингапурдың негізін калаушы.
1906 — Жюль Бретон (1827), француз cуретшісі («Шаруалардың қайтуы»).
1927 — Альбрехт Коссель (1853), неміс физиологі және биохимик, 1910 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1966 — Георг Де Хевеши (George Charles de Hevesy — Hevesy György) (1885), венгер химигі, 1946 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

6 шілде

Мейрамдар

Астана күні (Қазақстан), Отбасы күні (Лесото), Тәуелсіздік күні (Малави), Сан-Фермин фестивалі (Испания)

Оқиғалар

1484 — Португалдық теңіз капитаны Диого Кау, Конго өзенінің атырауын тапты
1560 — Англия меня Шотландия арасындағы Эдинбург келісім-шартына қол қойылды
1573 — Херонимо Луис де Кабрера Аргентинадағы Кордова қаласының негізін қалады
1687 — Лондонда Исаак Ньютон атақты «Табиғи философияның математикалық бастамалары» (латынша: «Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica») шығармасын жариялады.
1785 — Америка Құрама Штаттарында ұлттық ақша бірлік ретінде доллар қабылданды
1854 — Джексон қаласында құлдыққа қарсы бағыт ұстанатын АҚШ –тың Республикандық партиясы құрылды
1863 — «Crédit Lyonnais», Франциядағы ең iрi банк құрылды
1905 — Альфред Дикен екінші рет Австралияның премьер-министрі болды
1964 — Малави Ұлыбританиядан тәуелсіздігін жариялады
1975 — Комор аралдары Франциядан тәуелсіздігін жариялады
1997 — Қазақстан Парламенті астананы Алматы қаласыннан Ақмола қаласына көшіру туралы шешім қабылдады

Дүниеге келгендер

1686 — Антуан де Жюссье (en: Antoine de Jussieu) (1758), француз дәрігері және ботанигі.
1755 — Джон Флексман (en: John Flaxman) ( 1826), ағылшын мүсіншісі, суретші.
1859 — Карл Густав Вернер Фон Хейденстам (Carl Gustaf Verner von Heidenstam) (1940), швед ақыны және жазушысы, әдебиеттен 1916 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1913 — Карсон Марк (en: J. Carson Mark) (1997), американдық ғалым, сутегі бомбасын кұрастыруға қатысқан адам.
1940 — Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев, Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті.
1946 — Джордж Уокер Буш (en: George W. Bush), АҚШ-тың 43-ші президенті, Техас штатының губернаторы.

Қайтыс болғандар

1854 — Георг Симон Ом, неміс физигі. Ток күшi, кернеу және кедергiнiң бiр-бiрiмен байланысын өрнектейтiн электр тiзбегiнiң негiзгi заңын ашты (Ом заңы).
1904 — Абай Құнанбайұлы (1845),— ақын, жазушы, қоғам қайраткері, қазіргі қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы.
1976 — Чжу Дэ, Қытайдың мемлекеттік және әскери қайратқері, ҚХР маршалы

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

7 шілде

Мейрамдар

Конституция күні (Кайман аралдары), Республика күні (Солтүстік Осетия), Тәуелсіздік күні (Соломон аралдары)

Оқиғалар

1543 — француз әскері Люксембургке басып кірді
1668 — Исаак Ньютон ғылым магистрі дәрежесін алды
1881 — Ең алғашқы рет «Пиноккио» ертегісі басылымға шықты
1974 — Мюнхен қаласында футболдан әлем чемпионатының финалы өтті.

Дүниеге келгендер

1586 — Томас Хукер (en: Thomas Hooker) (1647), американдық демократияның негізін қалаушы
1698 — Пьер де Мопертюи (1759), француз математигі, физигі, саяхатшысы
1746 — Джузеппе Пиацци (1826), итальяндық астроном, Церера кіші ғаламшарды ашқан
1843 — Камилло Гольджи (1926), итальяндық физиолог, гистолог и патолог, физиология және медицинадан 1906 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1861 — Нетти Стивенс (en: Nettie Maria Stevens) (1912), американдық биолог және генетик.
1911 — Джан Менотти (итал. Gian Carlo Menotti), итальян текті американдық композитор, қазіргі заманның американдық операның негізін қалаушы.
1943 — Тото Кутуньо (шын аты Сальваторе), итальяндық әнші және композитор

Қайтыс болғандар

1647 — Томас Хукер (en: Thomas Hooker) (1586), американдық демократияның негізін қалаушы
1926 — Антонио Гауди, Испанияның ең әйгілі архитекторы
1930 — Артур Конан Дойль (1859), ағылшынның әйгілі жазушысы, Шерлока Холмс шығарманың авторы.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

8 шілде

Отбасы күні, Бірлік күні

б.з.д 52 ж. — Париж қаласының құрылуы
1709 — Полтава шайқасы
1777 — Вермонт штаты құлдықты жойған АҚШ –тағы бірінші штат болды
1796 — АҚШ-та бiрiншi төлқұжаттың берілуі.
1889 — «The Wall Street Journal» газетінің ең бірінші шығарылымы.
1901 — Франция жолдарында автокөлiктердiң жылдамдықтарына шектеу енгiзiлді.

Дүниеге келгендер

1760 — Кристиан Крамп, француз математигі.
1831 — Джон Стит Пембертон, Coca-Cola-ны ойлап тапқан адам
1839 — Джон Рокфеллер (1937), американдық өнеркәсіпші, дүние жүзіндегі алғашқы миллиардер
1851 — Артур Джон Эванс (1941), ағылшын археологі.
1892 — Ричард Олдингтон (1962), ағылшын жазушысы
1895 — Игорь Евгеньевич Тамм (1971), орыс физигі, 1958 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1906 — Филипп Джонсон (en:Philip Cortelyou Johnson) (2005), американдық архитектор

Қайтыс болғандар

1695— Христиан Гюйгенс (1629), голландық математик, физик, механик және астроном.
1895 — Иоганн Йозеф Лошмидт, австриялық физик және химик.
1979 — Роберт Бёрнс Вудворд (1917), американдық химик, хинин, холестерин, кортизон, стрихнин, витамин B12 синтиздеген және пенициллин, стрептомицин құрылымын ашқан. 1965 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1985 — Саймон Смит Кузнец (1901), украин текті американдық экономист , 1971 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

9 шілде

Қазақстан, Салық қызмет күні.
Аргентина, Тәуелсіздік күні

Оқиғалар

1558 — Женева қаласы Швейцариядан тәуелсіз болды.
1788 — Коннектикут АҚШ-тың бесінші штаты болды.
1816 — Аргентина Испаниядан тәуелсіз екенін жариялады
1945 — генерал Шарль де Голль мемлекеттiк құрылымды анықтау үшiн, Францияда референдум өткiзуді ұсынды
1957 — Нобели – Менделеев кестесіндегі 102-шi элемент ашылды

Дүниеге келгендер

1764 — Анна Радклиф (1823), ағылшын жазушы-әйел.
1809 — Фридрих Август Квенштедт (1889), неміс геолог және минералог.
1845 — Джордж Дарвин (1912), ағылшын астрономы, Чарльз Дарвинның екінші ұлы
1894 — Пётр Леонидович Капица (1984), кеңес физигі, академик, физикадан 1978 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1929 — Мулай Хассан Алауи (1999), Марокко королі (1961—1999 жж.).

Қайтыс болғандар

1856 — Амедео Авогадро (1776), итальяндық физик және химик, судың химиялық құрамын ашқан
1880 — Поль Брока (1824), француз хирургі, физикалық антропология негізін салушы.
1902 — Марк Матвеевич Антокольский, әйгілі мүсінші.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

10 шілде

Тәуелсіздік күні (Багам аралдары), Әскер күні (Мавритания)

138 — Антонин Пий Рим императоры болды
1890 — Вайоминг АҚШ-тың 44-ші штаты болды
1908 — голланд физигі Хейке Камерлинг-Оннес ең алғашқы сұйық гелий алды
1951 — Корей соғысы: Кэсонг қаласында уақытша бiтiм туралы келiссөздердің басталуы
1962 — Бiрiншi коммерциялық байланыс серiгiнің ғарышқа ұшырылуы
1973 — Багам аралдары Ұлыбританиядан тәуелсіз екенін жариялады
1973 — Ұлттық Пәкістан ассамблеясы Бангладешті мойындау туралы резолюция қабылдайды

Дүниеге келгендер

1592 — Пьер де Озье, француз тарихшысы
1871 — Марсель Пруст (1922), француз жазушысы және философ
1902 — Курт Альдэр, неміс химигі, 1950 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1920 — Оуэн Чемберлен (2006), американдық физик, атом бомбасының құрастырушылардың бірі, 1959 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1943 — Артур Эш (1993), афроамерикандық теннисист, 33 турнирдің жеңімпазы

Қайтыс болғандар

1559 — Генрих II, Франция королі
1594 — Паоло Белацио, италияндық композитор
1851 — Луи́ Жак Манде́ Даге́рр француз суретшісі және өнертапқыш, фотосуретті ойлап табушылардың бірі
1884 — Пол Чарльз Морфи (1837), американдық, шахмат данышпаны

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

11 шілде

Бүкiләлемдiк шоколад күнi
Моңғолия, Халықтық төңкеріс күні

Оқиғалар

1576 — Фробишер Мартинының ағылшын экспедициясы Гренландияны ашты
1700 — Берлин қаласында Неміс ғылым академиясының негізі салынды
1919 — Нидерланд мемлекеті 8 сағаттық жұмыс уақытын енгізді
1933 — Женева қаласында есiрткiлерді бақылау бойынша халықаралық конвенция қабылданды
1960 — Бенин, Буркина-Фасо және Нигер тәуелсіздіктерін жариялады
1975 — Қытайдың солтүстік-батысында ежелгі алты мың жауынгердің мүсіндері табылды
1987 — Дүние жүзінің халқы саны 5 миллиардқа жетті
1995 — АҚШ-пен Вьетнам арасында дипломаттық қатынастар қалпына келтiрдi
2010 — Футболдан Испания құрама командасы өз тарихында ең алғашқы рет әлем чемпионатын ұтты

Дүниеге келгендер

1561 — Луис де Гонгора (1713), испандық ақын
1657 — Фридрих I (1713), Пруссия королі (1701—1713 жж.)
1732 — Жозеф Жером Лефрансуа де Лаланд (1807), француз астрономы
1882 — Леонард Нельсон (1927), неміс философы және психолог
1903 — Рудольф Абель (шын аты Вильям Генрихович Фишер) (1971), кеңес барлаушысы
1916 — Александр Михайлович Прохоров (2002), физик-академик, 1964 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты

Қайтыс болғандар

1593 — Джузеппе Арчимбольдо(1527), италияндық суретшісі
1679 — Уильям Чемберлейн, ағылшын ақыны
1896 — Эрнст Курциус (en: Ernst Curtius) (1814), неміс археологы, антик дәурінің тарихшысы
1909 — Саймон Ньюкомб (1835), американдық астроном және математик
1971 — Педро Родригес (1940), аңызға айналған мексика автожарысшысы
1974 — Пер Фабиан Лагерквист (1891), швед жазушысы, 1951 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

12 шілде

Мейрамдар

Австралия, Аборигендер күні
Дания, Фьорд күні.
Кирибати, Тәуелсіздік күні
Ресей, фотограф күні.
Сан-Томе және Принсипи, Тәуелсіздік күні

Оқиғалар

1590 — Саратов қаласының негізі қаланды
1776 — Джеймс Кук Плимут қаласынан өзінің соңғы экспедициясына аттанды
1916 — Бірінші дүниежүзілік соғыста ең алғашқы рет әскери улы зат қолданылды
1962 — Лондон қаласында «Rolling Stones» тобының бiрiншi концертi өттi.
1975 — Сан-Том және Принципі Португалиядан тәуелсіз екенін жариялайды.
1979 — Кирибати аралы Ұлыбританиядан тәуелсіздігін алды
1998 — Футболдан Франция кұрама командасы тұңғыш рет әлем чемпионатын ұтты

Дүниеге келгендер

100 б.з.д — Гай Юлий Цезарь (44 б.з.д), Ежелгі Рим императоры.
1824 — Эжен Буден (1898), француз суретшісі
1858 — Шәкәрім Құдайбердіұлы (1931), қазақтың ақыны, жазушысы, философы, тарихшысы және композитор
1870 — Луи II (1949), Монако князі (1922—1949 жж.).
1902 — Андерс Гюнтер, жазушы, философ, бүкiләлемдiк ядролық және әскери соғысқа қарсы қозғалыстың белсендi қатысушысы
1913 — Уиллис Юджин Лэмб, американдық физик, 1955 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1920 — Пьер Бертон (en: Pierre Francis Berton) (2004), канадалық жазушы, журналист, тарихшы.
1928 — Элайс Кори, американдық химик, 1990 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1536 — Эразм Роттердам, голланд философы.
1910 — Чарльз Роллс (1877), ағылшын автомобилисты, авиатор, «Роллс-Ройс» фирмасының негізін қалаушы.
1949 — Дуглас Хайд, Ирландияның бірінші президенті

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

13 шілде

Мейрамдар

Қазақстан, Ұлттық қауiпсiздiк комитет күні
Ресей, Пошта күні
Ресей, балықшы күні
Черногория , Черногория мемлекеттiгiнiң күнi.

Оқиғалар

1772 — Ағылшын теңiз саяхатшысы Джеймс Кук, тарихта бiрiншi рет жер шарын батыстан шығысқа қарай айналып жүзудi бастады
1885 — Амстердам қаласында Голланд Ұлттық мұражайы ашылды
1908 — Лондон қаласында IV Олимпияда ойындары ашылды. Осы Олимпиадада әйелдер тұңғыш рет ат салысты.
1930 — Уругвайда футболдан бiрiншi әлем чемпионаты басталды.
1973 — «Queen» тобының бiрiншi альбомы шығады

Дүниеге келгендер

1527 — Джон Ди (1609), ағылшын математигі және географ, корольдік астроном
1826 — Станислао Канниццаро (1910), итальяндық ғалым, қазiргi химияның бастаушылардың бiрi
1841 — Отто Вагнер (1918), австриялық архитектор, қазiргi заманның еуропалық архитектура бастаушысы
1934 — Воле Шойинка, нигериялық жазушы, 1986 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1896 — Фридрих Август Кекуле (1829), неміс химигі, валенттілік теориясын негізін қалаған.
1921 — Габриэль Липпман (1845), француз физигі, 1908 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1924 — Альфред Маршалл (1842) ағылшын экономисті

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

14 шілде

Ирак, Төңкерiс күнi
Франция, Бастилияны алу күні

Оқиғалар

1867 — Альфред Нобель динамиттiң күш-қуатын тұңғыш рет көрсеттi.
1917 — Финляндия өз автономиясын жариялады.
1955 — Анахайм қаласында (Калифорния штаты), бiрiншi «Диснейленд» (en: Disneyland) ашылды
1968 — АҚШпен ҚСРО арасында коммерциялық ұшу рейстердiң басталуы

Дүниеге келгендер

1793 — Джордж Грин (1841), ағылшын математигі және физик.
1800 — Жан Дюма (1884), француз химигі, органикалық химияның негізін салушы.
1816 — Жозеф де Гобино (1882), француз әлеуметтанушысы, нәсiлшiлдік туралы теориясының бастаушысы.
1862 — Густав Климт (1918), австриялық модернист-суретші
1903 — Ирвинг Стоун (1989), американдық жазушы, Винсент Ван Гогтың, Джек Лондонның, Зигмунд Фрейдтің, Чарльз Дарвинның биографиялық романдар жазу арқылы танымал болды.
1918 — Джей Форрестер, американдық инженер, бiрiншi компьютерлердiң жасаушысы.
1921 — Джефри Уилкинсон (1996), ағылшын химигі, 1973 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1223 — Филипп II (1165), Франция королі (1180—1223 жж.).
1800 — Лоренцо Маскерони (1750), итальяндық ғалым және ақын.
1817 — Анна Луиза Жермена де Сталь (1766), француз жазушы-әйел
1907 — Уильям Перкин (1838), британдық химик, тұңғыш рет синтетикалық бояуларды шығарып алған.
2002 — Хоакин Балагер (1906), доминикан ақыны, тарихшы, Доминикан Республикасының президенті (1960—1961, 1966—1978, 1986—1996 жж.)

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

15 шілде

Ботсвана, Президент күні.
Бруней, Сұлтан күні

Оқиғалар

1795 — «Марсельеза» ресми түрде Францияның әнұраны болып жарияланды
1776 — Милан қаласында «Ла Скала» театры ашылды
1912 — Англияда Ұлттық медициналық сақтандыру туралы заң күшіне енді
1923 — Италия парламенті жаңа конституцияны қабылдады
1934 — Германияда ағылшын газеттеріне тиым салынды.
1963 — КСРО мен Израиль арасында дипломатиялық карым-қатынастардың басталуы

Дүниеге келгендер

1606 — Рембрандт Харменс ван Рейн (1669), әйгілі голланд суретшісі, Голландия тарихындағы аса ірі тұлға
1638 — Джованни Вивиани (Giovanni Buonaventura Viviani) (1692), итальяндық композитор.
1865 — Альфред Хармсвор, (1922), ағылшын қоғам қайраткері, «Дейли мейл» ( en: Daily Mail) газетінің негізін салушы.
1892 — Вальтер Беньямин (1940) — неміс философы, жазушы және аудармашы.
1921 — Роберт Брюс Меррифилд (2006), американдық биохимик, химиядан 1984 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1922 — Леон Макс Ледерман, американдық физик, 1988 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1953 — Жан-Бертран Аристид, Гаити президенті (1991, 1994-1996 және 2001-2004 жж.)

Қайтыс болғандар

1291 — Рудольф I, Германия королі
1828 — Жан-Антуан Гудон, француз мүсіншісі
1890 — Готфрид Келлер (1819), швейцар жазушысы
1904 — Антон Павлович Чехов, орыс жазушысы және драматург
1997 — Джанни Версаче (1946), италияндық сәнгер

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

16 шілде

Мейрамдар

Грузия, Рухани махаббат күні
Украина, Бухгалтер күні
Украина (Одесса), Қауын күні

Оқиғалар

622 — Ислам күнтiзбесiнiң басы.
1850 — Францияда баспасөз бостандығына шектеу қойылды
1877 — Уимбидон теннис турнирiнiң бiрiншi финалы.
1909 — Audi компаниясының негізі қаланды
1923 — Бенито Муссолини Италияда құмар ойындарға тыйым салды
1979 — Саддам Хуссейн Ирак президенті болды.
2000 — Интернет домендерiнің санын көбейту туралы шешiм қабылданды

Дүниеге келгендер

1486 — Андреа дель Сарто, Италия суретшісі
1860 — Отто Есперсен (1943), Дания тілтанушысы, философия грамматикасын негізін калаған.
1888 — Фриц Цернике (1966), голланд физигі, 1953 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1970 — Ларри Сэнгер, философия ғылымдарының докторі, Уикипедияның негiзін қалаушылардың бiрi

Қайтыс болғандар

1857 — Пьер Жан Де Беранже (1780), Франция ақыны.
1896 — Эдмон Де Гонкур (р. 1822), Франция жазушысы.
1916 — Виктор Горслей, ағылшын нейрохирургі, ең алғаш рет арқа ісігін алып тастады.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

17 шілде

Мейрамдар

Оқиғалар

1775 — АҚШ –та ең бірінші әскери аурухана ашылды
1868 — Жапония астанасы Киотодан Токио қаласына көшірілген.
1936 — Әскери көтерілістен кейін Испанияда азаматтық соғыс басталды
1976 — Монреаль қаласында XXI Олимпиялық ойындар басталды.
1989 — Ватиканмен Польша арасында ресми қатынастар қалпына келтірілді.
1994 — Футболдан Бразилия құрама командасы төртінші рет әлем чемпионатын жеңіп алды.

Дүниеге келгендер

1796 — Жан Батист Камиль Коро, француз суретшісі
1889 — Эрл Стэнли Гарднер (1970), американдық жазушы
1894 — Жорж Леметр (1966), бельгиялық астроном және математик
1915 — Владо Байич, Югославия халық қаһарманы

Қайтыс болғандар

1790 — Адам Смит (1723), ағылшын экономисті және философы.
1878 — Алеардо Алеарди, (1812) Италия ақыны.
1907 — Эктор Мало (1830), француз жазушысы
1912 — Жюль Анри Пуанкаре (1854), француз математигі, астроном және философ.
1918 — Николай II (1868), Ресей императоры.
1967 — Джон Колтрейн (1926), американдық джаз саксофонисті, 60-70 жж. джаз дамуына көп ықпал жасаған адам

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

18 шілде

Мейрамдар

Оқиғалар

64 — Рим қаласында өрт салдарынан бүкіл қала жанып кетті
1872 — Ұлыбританияда тұңғыш рет құпия дауыс беру процедурасы өткiзiлді
1898 — Атлетик Бильбао Испандық футбол клубi құрылды
1968 — «Intel» компаниясы құрылды. Оны кұрған Роберт Нойс және Гордон Мур.
1980 — Бiрiншi үндi ғарыш серiгiнiң iске қосылуы
2000 — Лондон қаласында Джон Леннонға арналған ескерткіш ашылды.

Дүниеге келгендер

1635 — Роберт Гук (1703), ағылшын физигі, химигі, математигі, астроном, биолог және архитектор.
1811 — Уильям Теккерей (1863), ағылшын жазушысы
1813 — Эмиль Эггер (en: Émile Egger) (1885), француз филологы және тарихшы.
1853 — Хендрик Лоренц (1928), голланд физигі, 1902 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1871 — Джакомо Балла (1958), италияндық суретші.
1937 — Роалд Хофман, американдық химик, 1981 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1948 — Хартмут Михель, неміс биохимигі. Химиядан 1988 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1968 — Корней Хейманс, Бельгия физиологі, 1938 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1986 — Стенли Роуз (1895), ағылшын футболисті, FIFA президенті (1961—1974 жж.).

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

19 шілде

Мейрамдар

Лаос, Тәуелсіздік күні
Никарагуа, Көтеріліс күні

Оқиғалар

1822 — Француз ғалымы Жозеф Ньепс фотосуретті бiрiншi рет жасап шығарды.
1866 — АҚШта метрикалық жүйенi қолдануға мүмкiндiк беретiн заң қабылданды
1870 — Франко-пруссия соғысының басталуы
1949 — Лаос Франциядан тәуелсіздігін алды
1954 — Элвис Преслидің алғашқы синглның шығуы
1980 — Мәскеу қаласында XXII Олимпиялық ойындар ашылды.
1996 — Атлант қаласында XXVI Олимпиялық ойындар ашылды

Дүниеге келгендер

1819 — Готфрид Келлер (1890), Швейцария жазушысы
1846 — Эдуард Чарлз Пикеринг (1919), американдық астроном және академик
1849 — Фердинанд Брюнетьер (1906), француз жазушысы
1893 — Владимир Маяковский (1930), орыс ақыны
1896 — Арчибальд Кронин (1981), ағылшын жазушысы
1910 — Франсиско Колоане Карденас (2002), Чили жазушысы
1921 — Розалин Ялоу, американдық биофизик, 1977 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1947 — Брайан Мэй, «Queen» тобының гитаристі

Қайтыс болғандар

1374 — Франческо Петрарка (1304), Италия ақыны, Қайта жаңғыру дәуірінің ең үлкен қайраткердің бiрi
1842 — Пьер Жозеф Пеллетье, француз химигі, химия алкалоидының негізін салушы.
1957 — Курцио Малапарте (шын аты Курт Эрих Зукерт) (1898), неміс текті италияндық жазушысы

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

20 шілде

Мейрамдар

Колумбия, Бейбітшілк және бостандық күні
Грекия, Гелиос және Зевс мейрамы

Оқиғалар

1534 — Кембриджде әлемдегі ең бірінші баспахана тiркелді.
1810 — Колумбия өз тәуелсіздігін жариялайды
1887 — Мультипликация тарихының басы
1900 — Францияда, Париж қаласында бiрiншi метрополитеннiң ашылуы.
1917 — BMW сауда маркасының тіркелуі
1953 — КСРО Израильмен дипломатиялық қарым қатынастарды қалпына келтірді.
1976 — Қызылжұлдыз (Марс) ғаламшардың сыртқы бетінің алғашқы зерттеуi өткiзiлді

Дүниеге келгендер

1656 — Иоганн Бернхард Фишер фон Эрлах (1723), австриялық архитектор
1804 — Сэр Ричард Оуэн (1892), ағылшын зоологы, анатом және палеонтолог, «динозавр» сөзінің авторы.
1864 — Эрик Карлфельдт (1931), Швеция ақыны, 1931 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1880 — Герман Кайзерлинг (ум. 1946), неміс философы, жазушы және саяхатшы
1897 — Тадеуш Рейхштейн (1996), Швейцария химик-органигі, физиология және медицинадан 1950 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1947 — Герд Карл Би́нниг, неміс физигі, 1986 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1866 — Георг Бернхард Риман(1826)., атақты неміс математигі, қазiргi математикалық анализдың негiздеушiсi
1927 — Фердинанд I (1865), Румыния королі (1914—1927 жж.).
1937 — Гульельмо Маркони (1874), италияндық радиотехник және кәсіпкер, 1909 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1945 — Поль Валери, француз ақыны.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

21 шілде

Проект эмблемасы

Мейрамдар

Бельгия, Ұлттық күні
Гуам, Бостандық күні

Оқиғалар

1822 — Бiрiншi Мексика империясының құрылуы
1950 — Израиль мен Сирия арасында оң тоғыз айлық соғыстың аяқталу туралы бітім қабылданды.
1976 — Американдық аппарат «Викинг–1», Қызылжұлдыз ғаламшардың бетіне қонды
1970 — Мысырда он бір жылдық Асуан платинасының құрлысының аяқталуы
1975 — «Союз-Аполлон» тәжірибесінің аяқталуы .

Дүниеге келгендер

б. з. б. 356 — Ескендір Зұлқарнайын(Александр Македонский), әлемге аты әйгілі қолбасшылардың бірі.
810 — Имам аль-Бухари (870), араб, мұсылман қасиеттi кiтаптардың құрастырушысы.
1810 — Анри Реньо (1878), француз химигі және физик.
1816 — Пол Джулиус Рейтер (1899), «Рейтер», ең iрi ағылшын ақпарат агенттiгiнiң негiздеушiсi.
1893 — Ганс Фаллада (шын аты Рудольф Дитцен) (1947), неміс жазушысы
1899 — Эрнест Хемингуэй (ум. 1961), американдық жазушы, 1954 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1923 — Рудольф Маркус, Канада химигі, 1992 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қайтыс болғандар

1425 — Мануил II Палеолог, Византия императоры
1796 — Роберт Бёрнс, Шотландия ақыны.
1985 — Алва Бесси (Alvah Bessie) (1904), американдық жазушы және сценарист.
2004 — Эдвард Льюис (1918), американдық генетик, медицина және физиологиядан 1995 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

22 шілде

Мейрамдар

Әзірбайжан, Ұлттық баспасөз күні
Свазиланд, Қоғам күні
ОАР, Ағаш отырғызу күні

Оқиғалар

1246 — италияндық саяхатшы Джованни да Плано Карпини (Giovanni da Pian del Carpini) еуропалық адамдардың ішінде бірінші болып, моңғол империясының астанасы Қарақорым қаласына жетті.
1790 — Францияда шіркеу дүниесі мемлекеттіндірілді
1927 — Италияда «Рома» футбол клубы құрылды.
1944 — Халықаралық валюта қоры құрылды
1952 — Поляк Халық республикасының конституциясы қабылданды.
1989 — Тәжікстанда тәжік тілі мемлекеттік тіл болып жарияланды.

Дүниеге келгендер

1713 — Жак-Жермен Суффло (1780), әйгілі француз архитекторы
1784 — Фридрих Бессель (1846), неміс математигі және астроном.
1795 — Габриель Ламе (1870), француз математигі, физигі және инженер.
1887 — Густав Герц (1975), неміс физигі, квант энергиясын өлшеген, 1925 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1955 — Әсиф Әли Зардари, Пәкістан саясаткері, Пәкістанның 10-шы президенті

Қайтыс болғандар

1826 — Джузеппе Пиацци (1746), италияндық астроном, Церера кіші ғаламшарды ашқан
1926 — Фридрих Визер (1851), австриялық экономист
1993 — Алиев Надир (1962), Әзірбайжан Халық қаһарманы

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

23 шілде

Мейрамдар

Абхазия, Байрақ күні
Оңтүстік Осетия, Бұқаралық ақпарат құралдары қызметкерлерiнiң күнi

Оқиғалар

1687 — Париж қаласына бірінші орыс елшілігі келді
1840 — Ұлыбритания Канадаға өзiн-өзi басқару аумағы мәртебесiн берiлген туралы жариялады.
1867 — Ресей құрамында Түркістан Генерал-Губернаторлығы құрылды
1982 — Киттерді коммерциялық мақсаттарда аулауға барлық жерде тыйым салынды.

Дүниеге келгендер

1883 — Альберт Уорнер (Albert Warner) (1967), «Warner Brothers» голливуд киносерiктестiгiнiң негiздеушiсі, төрт ағайындылардың бiрi
1891 — Альберт Фишер (Albert Fischer) (1956), Дания биологы
1892 — Хайле Селассие I (1975), Эфиопия императоры.
1906 — Владимир Прелог (1998), хорват текті Швейцария химигі, 1975 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1923 — Сирил Корнблат, американдық жазушы-фантаст.
1989 — Дэниел Рэдклифф, британдық актёр, Гарри Потер рөлiң орындаушы.

Қайтыс болғандар

1885 — Улисс Грант (1822), АҚШ-тың он сегізінші президенті.
1916 — Уильям Рамзай (1852), ағылшын химигі, аргон, криптон, ксенон и неон инертті газдарды ашқан, 1904 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1957 — Джузеппе Томази ди Лампедуза (1896), италияндық жазушы.
1968 — Генри Дейл (р. 1875), ағылшын фармакологы, 1936 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты
1999 — Мулай Хассан Алауи (1929), Марокко королі (1961—1999 жж.).

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

24 шілде

Мейрамдар

Эквадор, Симон Боливар күні.
Вануату, Балалар күні
Фиджи, Конституция күні

Оқиғалар

1701 — Детройт қаласының негізі қаланды.
1870 — Нью-Йорк қаласына Сан-Францискодан бiрiншi континент аралық пойыз келді
1901 — О. Генри (en: O. Henry) түрмеден босатылды.
1938 — Nescafe ерітілмелі кофесі пайда болды.
1987 — IBM «DOS» Version 3.3 операциялық жүйеcін шығарды.

Дүниеге келгендер

1686 — Бенедетто Марчелло (Benedetto Marcello) (1739), италияндық композитор, ақын, юрист, саясаткер.
1775 — Франсуа Эжен Видок (Eugène François Vidocq) (1857), француз қылмыстық полициясының негiздеушiсi.
1783 — Симон Боливар, Оңтүстік Америкадағы испан отарларының тәуелсіздігі үшін күрес басшысыларының ең беделді және атақтысы. Венесуэланың ұлттық батыры. Генерал.
1802 — Дюма Александр (әке-Дюма), француз жазушысы
1856 — Шарль Эмиль Пикар (Charles Émile Picard) (1941), француз математигі
1857 — Хенрик Понтоппидан (Henrik Pontoppidan) (1943), Дания жазушысы, 1917 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1864 — Франк Ведекинд (Frank Wedekind) (1918), неміс жазушысы.
1867 — Э. Ф. Бенсон (Edward Frederick Benson) (1940), ағылшын фантаст-жазушысы.

Қайтыс болғандар

1812 — Йозеф Шустер (1748), неміс композиторы.
1906 — Фердинанд фон Заар, австриялық ақын.
1927 — Акутагава Рюноскэ, Жапония жазушысы.
1974 — Джеймс Чедвик (1891), ағылшын физигі, нейтронды ашқан (1932 ж.), 1935 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1991 — Исаак Башевис-Зингер (1904), американдық жазушы, 1978 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.

Қазір 10:32 pm Дүйсенбі, 30 қаңтар, 2023 (UTC+6) – Бетті жаңалау

қарау – талқылау –

[өңдеу]

– тарихы

25 шілде

Мейрамдар

Тунис, Республика күні.
Пуэрто-Рико, Конституция күні.

Оқиғалар

1567 — Каракас қаласының негізі қаланды.
1868 — Вайоминг аумағы құрылды (АҚШ).
1895 — Пьер Кюри және Мария Склодовская – Кюри, Нобель сыйлығының келешек лауреаттарының үйлену тойы
1909 — Луи Блерио өзі құрастырған ұшағымен Ла-Манш бұғазын ұшып өтті
1957 — Тунисте монархия жойылды.

Дүниеге келгендер

1109 — Альфонс I Энрикеш (1185), Португалияның бірінші королі.
1575 — Нейссе Христофор Шайнер (Christoph Scheiner) (1659), неміс астрономы
1884 — Дэвидсон Блэк (Davidson Black) (1934), Канада палеонтологы, синантроп қалдықтарын тапқан
1905 — Элиас Канетти (1994), австриялық жазушы, 1981 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты.
1954 — Ал Ди Меола, американдық джаз-гитарист.
1957 — Дэниел Уилер Бурш, американдық астронавт