Кремний: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:Silicon.svg|thumb|right|100px|Кремний ''Sі'']] |
[[Сурет:Silicon.svg|thumb|right|100px|Кремний ''Sі'']] |
||
'''Кремний''' (''Sіlіcіum''), Sі – элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы элемент. Тұрақты 3 [[изотоп]]ы – 28Sі, 29Sі және 30Sі бар. Жер қыртысындағы мөлшері 29,5%. Табиғатта оттектен кейінгі көп тараған элемент. Кремнийді алғаш рет 1811 |
'''Кремний''' (''Sіlіcіum''), Sі – элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы элемент. Тұрақты 3 [[изотоп]]ы – 28Sі, 29Sі және 30Sі бар. Жер қыртысындағы мөлшері 29,5%. Табиғатта оттектен кейінгі көп тараған элемент. |
||
==Ашылуы== |
|||
Кремнийді алғаш рет [[1811]] жылы [[Жозеф Луи Гей-Люссак|Гей-Люссак]] пен [[Луи Жак Тенар|Л.Ж. Тенар]] ашқан. [[1824]] – [[1825]] жылдары [[Швеция|швед]] химигі [[Йёнс Якоб Берцелиус|Я.Берцелиус]] фторлы кремнийді калиймен тотықсыздандырып, ал [[1865]] жылы орыс ғалымы [[Николай Николаевич Бекетов|Н.Н. Бекетов]] төрт хлорлы кремний мен [[мырыш|мырышты]] әрекеттестіріп жеке бөліп алған. |
|||
==Физмкалық қасиеті== |
|||
Кремнийдің түсі күңгірт-сұр, шайырдай жылтыр, салмағы 2,32 г/м<sup>3</sup>, балқу t 1420С, қайнау t 2600С-қа жуық. [[Өнеркәсіп|Өнеркәсіпте]] Кремний кремнеземді қыздырып, кокспен тотықсыздандыру, ал таза кремний төрт хлорлы кремнийді мырыш буымен [[Тотықсыздандырғыш|тотықсыздандыру]] арқылы алынады. |
|||
Қыздырғанда [[сутек|сутектен]] басқа кез-келген бейметалмен қосыла алады. Төменгі температурада [[Инертті газдар |инертті]]. Таза кремний [[темір]], [[мыс]], [[алюминий]], [[қорғасын]] қорытпаларында қолданылады. Ол мұндай қорытпалардың [[қышқылдар|қышқылдарға]] төзімді, мықты,[[электр|электрлік]] және [[магнит|магниттік]] қасиеттерін арттырады. |
|||
==Қолданылуы== |
|||
[[Техника|Техникада]] шала өткізгіштер ретінде пайдаланылады. <ref name="source1"> "Қазақ энциклопедиясы"</ref>. |
|||
13:14, 2011 ж. тамыздың 10 кезіндегі нұсқа
Кремний (Sіlіcіum), Sі – элементтердің периодтық жүйесінің ІV тобындағы элемент. Тұрақты 3 изотопы – 28Sі, 29Sі және 30Sі бар. Жер қыртысындағы мөлшері 29,5%. Табиғатта оттектен кейінгі көп тараған элемент.
Ашылуы
Кремнийді алғаш рет 1811 жылы Гей-Люссак пен Л.Ж. Тенар ашқан. 1824 – 1825 жылдары швед химигі Я.Берцелиус фторлы кремнийді калиймен тотықсыздандырып, ал 1865 жылы орыс ғалымы Н.Н. Бекетов төрт хлорлы кремний мен мырышты әрекеттестіріп жеке бөліп алған.
Физмкалық қасиеті
Кремнийдің түсі күңгірт-сұр, шайырдай жылтыр, салмағы 2,32 г/м3, балқу t 1420С, қайнау t 2600С-қа жуық. Өнеркәсіпте Кремний кремнеземді қыздырып, кокспен тотықсыздандыру, ал таза кремний төрт хлорлы кремнийді мырыш буымен тотықсыздандыру арқылы алынады.
Қыздырғанда сутектен басқа кез-келген бейметалмен қосыла алады. Төменгі температурада инертті. Таза кремний темір, мыс, алюминий, қорғасын қорытпаларында қолданылады. Ол мұндай қорытпалардың қышқылдарға төзімді, мықты,электрлік және магниттік қасиеттерін арттырады.
Қолданылуы
Техникада шала өткізгіштер ретінде пайдаланылады. [1].
Пайдаланған әдебиет
- ↑ "Қазақ энциклопедиясы"
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |