Қазақстан — Португалия қатынастары
Қазақстан — Португалия қатынастары — Қазақстан мен Португалия арасындағы екіжақты қатынастарды қамтиды. Елдер 1992 жылдан бастап тікелей дипломатиялық қатынастарды сақтап келеді.[1]
Екі мемлекет арасындағы қарым-қатынас жақсы және проблемасыз болып саналады. Олар көптеген бірлескен халықаралық ұйымдардың мүшелері, соның ішінде Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (ЕҚЫҰ), Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) және Біріккен Ұлттар Ұйымы, олар осы уақытқа дейін бір-бірін қолдады. Бұдан басқа, 2007 жылдан бастап ЕО мүшесі және ЕО серіктесі-Португалияны Орталық Азиядағы ЕО стратегиясы және ең алдымен 2015 жылы Қазақстанмен жасалған ЕО-мен әріптестік туралы келісім байланыстырады. Олар НАТО-да да ынтымақтасады.[2]
Екі ел де өздерінде дүниежүзілік көрмелер өткізді: Португалия-1998 жылғы Экспо, ал Қазақстан - 2017 жылғы Экспо.
2019 жылы Португалияда 575 Қазақстан азаматы тіркелді, олардың көпшілігі Авейро ауданында, 151 адам тұрады.[3] 2014 жылы Қазақстанда он португалдық консулдық тіркелді.[4]
Тарих[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алғанға дейін Қазақстан-Португалия қатынастары Португалия мен Кеңес Одағы арасындағы қатынастармен айқындалды.
1992 жылы 19 тамызда Қазақстан мен Португалия дипломатиялық қатынастар орнатты. 1996 жылы Португалияның Қазақстандағы өкілі, Португалияның Ресейдегі елшісі алғаш рет аккредитациядан өтті. Елдердің өзара елшіліктері кейінірек ғана ашылды (Португалия 2015 жылы, Қазақстан 2019 жылы).
1994 жылы Қазақстан бейбітшілік үшін серіктестікке қосылды және қазіргі уақытта НАТО-ның негізін қалаушылардың бірі Португалиямен, оның ішінде әскери тұрғыдан ынтымақтасады.
Кіруге ықтимал кандидат ретінде Қазақстан 2010 жылы Лиссабонда өткен НАТО саммитіне қатысты, Қазақстан Президенті Назарбаев осыған орай Португалияға барды.
2010 жылдардан бастап екі елдің жоғары оқу орындары арасындағы технологиялар мен зерттеулер (2011) немесе студенттермен өзара алмасу (2019) сияқты жоғары білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы бірқатар келісімдер жасалды. Сондай-ақ, Қазақстанда лузитанизмді ілгерілету үшін Португалия мәдениет институтымен Instituto Camões ынтымақтастық басталады.
2017 жылы Қазақстанның вице-премьер-министрі Асқар Шумағалиев Лиссабонға веб-саммитке келді.
Қазақстан Президенті Тоқаев пен оның португалдық әріптесі Ребело де Соуза 2019 жылғы 25 қыркүйекте БҰҰ Бас Ассамблеясының аясында кездесті.
2019 жылы Қазақстан шенеуніктері Португалияға бірнеше рет келді: Нұр-сұлтан қаласының мэрі Бақыт Сұлтанов Дүниежүзілік туристік ұйымның форумына 2019 жылғы 4-6 сәуір аралығында, ал Қазақстан ақпарат министрі Дәурен Абаев - Дүниежүзілік министрлер конференциясына және Лиссабон + 21 жастар форумына 2019 жылғы 20-23 маусым аралығында келді.[2][1]
Дипломатия[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дипломатиялық қатынастар 1992 жылы 19 тамызда орнатылды.
Португалияның Қазақстандағы Елшілігі 2015 жылы ашылды.
Қазақстанның Португалиядағы Елшілігі 2019 жылы ашылды.
2019 жылғы қыркүйектен бастап ҚР Португалиядағы Елшісі Дәулет Батырашев болып табылады.
2022 жылғы мамырдан бастап Қазақстандағы Португалияның Елшісі Мария де Фатима Велес де Андраде Мендеш болып табылады. [5]
Экономика[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан мен Португалия арасындағы сауда көлемі 2016 жылы 308,1 миллион долларды құрады. Еуро Қазақстанның пайдасына. Бұл ретте Қазақстанмен саудаға 81 португалдық компания қатысты, ал өнеркәсіптің әртүрлі салаларындағы 25 португалдық компанияның ел аумағында өз өкілдіктері бар.
Бұл ретте Қазақстан Португалиядан 4,778 млн. еуро сомасына тауарлар импорттады
Португалия бір мезгілде Қазақстаннан 303,317 млн.еуро сомасына тауарлар әкелді, оның 99,5% - ы негізінен отынға, одан кейін металдар 0,4% - ға келеді.
Осылайша, Қазақстан Сатып алушы ретінде 117-ші және Португалияның сыртқы саудасында жеткізуші ретінде 19-шы орынға ие болды, ал Португалия Сатып алушы ретінде 22-ші және Қазақстанның сыртқы саудасында жеткізуші ретінде 63-ші орынға ие болды.[6]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b Webseite zu den kasachisch-portugiesischen Beziehungen im diplomatischen Portal des portugiesischen Außenministeriums, abgerufen am 30. Januar 2021
- ↑ a b Übersicht über die kasachisch-portugiesischen Beziehungen auf der Regierungswebsite Kasachstans, abgerufen am 30. Januar 2021
- ↑ Liste Ausländischer Bürger in Portugal (nach Distrikten) bei der portugiesischen Ausländerbehörde Serviço de Estrangeiros e Fronteiras, abgerufen am 29. Januar 2021
- ↑ Webseite zur portugiesisch-kasachischen Migration beim portugiesischen wissenschaftlichen Observatório da Emigração, abgerufen am 30. Januar 2021
- ↑ ҚР СІМ Қазақстан Республикасы мен Португалия Республикасы арасындағы қатынастар (қаз.). Тексерілді, 15 қыркүйек 2023.
- ↑ Überblick über die wirtschaftlichen Beziehungen zu Kasachstan Мұрағатталған 3 ақпанның 2021 жылы., Abruf bei der portugiesischen Außenhandelskammer AICEP, abgerufen am 30. Januar 2021
